Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilim İnsanı Farkındalıklarının Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 564 - 577, 31.05.2018

Meryem Görecek Baybars

Öz

Bu çalışma Fen Bilgisi
öğretmen adaylarının bilim insanı farkındalıklarını belirlemeyi amaçlayan
betimsel bir çalışmadır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma
grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Türkiye’de Ege
Bölgesi’nde bir devlet üniversitesinde Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim
Dalında  (1-2-3-4. sınıf) öğrenim
görmekte olan 165 öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarına sunulan veri toplama aracından elde edilen verilerin
analizi sonucunda, bilim insanı farkındalık düzeyinin düşük olduğu
söylenebilir. Verilen örnekler
incelendiğinde bilim insanı ve bilime katkıları ile ilgili klişeleşmiş
örneklerin verildiği görülmektedir.  Öğretmen
adaylarının, ders kitaplarında, medya da veya popüler kitaplarda yer alan
örnekler verdikleri tespit edilmiştir. 
Ayrıca öğretmen adaylarının bilim insanının bilime katkısı noktasında da
aynı örnekler üzerinde durduğu görülmüştür. Çalışmanın dikkat çeken bir
diğer sonucu ise Marie Curie’nin 165 öğretmen adayından sadece on altısı
tarafından ifade edilmiş olmasıdır. Çalışma kapsamında elde edilen bir diğer
sonuç ise öğretmen adaylarının bilim insanlarının bilime katkıları noktasında
yanlış bilgilere de sahip olduğu yönündedir. Öğretmen adayları tarafından ifade
edilen kırk altı bilim insanının sadece dördü Türk-İslam bilginlerinden
oluşmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi Öğretmen Adayı, bilim insanı farkındalığı

Kaynakça

• American Association for the Advancement of Science (1989). Science for all Americans: Summary, Washington, D.C: AAAS.
• Ayvacı H.Ş. & Şenel Çoruhlu T. (2012). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Bilim ve Fen Kavramları ile İlgili Sahip Oldukları Görüşlerin Araştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 29-37.
• Bayır, E., Çakıcı, Y. & Ertaş Atalay, Ö. (2016). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Bilimin Doğasına İlişkin Görüşleri: Bilişsel Harita Örneği, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (3), 1419-1436.
• Akçay, B. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Bilimin Doğasına Yönelik İnanışları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 145-164.
• Bozdoğan, B., Şengül, Ü. & Bozdoğan, A. E. Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilim İnsanları Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi:Giresun Eğitim Fakültesi Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9).
• Cohen, L. & Manion, L. (1996). Research Methods in Education. London: Routledge (4. Baskı).
• Çakıcı, Y. (2009). Fen Eğitiminde Bir Önkoşul: Bilimin Doğasını Anlama. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 31, 57-74.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (4. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çermik, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Zihinlerinde Canlanan Resimdeki Bilim İnsanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,33, 139-153.
• Doğanay. A., Demircioğlu. T. & Yeşilpınar. M. (2014). Öğretmen adaylarına Yönelik Bilimin Doğası Konulu Disiplinler arası Öğretim Programı Geliştirmeye İlişkin Bir İhtiyaç Analizi Çalışması. Turkish Studies, 9 (5).
• Driver, RH., Leach, JT., Millar, R. & Scott, P (1996) Young People's İmages Of Science, Buckingham: Open University Press.
• Finson, K. D. (2002). Drawing a Scientist: What Do We Do and Do Not Know After Fifty Years of Drawings. School Science and Mathematics, 102, 335-345.
• Griffiths, A. K. & Barman, C. R. (1992). A Multinational Study of Secondary School Students’ Views of the Nature of Science, Paper Present at The Seventy-Third Annual Conference of The American Educational Research Association, San Francisco, April.
• Görecek Baybars, M. (2017). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Elektrik/Manyetizma Alanlarında Çalışma Yapan Bilim İnsanı Farkındalıklarının Belirlenmesi. ICEMST, 2017,Sözlü Bildiri. Kuşadası.
• Güney, B. G. & Şeker, H. (2012). The Use of History of Science as a Cultural Tool to Promote Students’ Empathy with the Culture of Science. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri.1 (12), 533-539.
• Hestenes, D. (1996). Modelling Methodology for Physics Teachers. Proceedings of the International Conference on Undergraduate Physics Education, College Park.
• Hurd, P.D., (1998). Scientific Literacy: New minds for a changing World. ScienceEducation, 82, 407.
• Karaçam, S., Aydın, F. ve Digilli, A. (2014). Fen ders kitaplarında sunulan bilim insanlarının basmakalıp bilim insanı imajı açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (2), 606-627.
• Kao, H., Su, M. & Huang, C. (2005). A study for developing practicable instructional modules to promote students’ understanding of the nature of science. IHPST, 2005.
• Koren, P. & Bar, V.(2009). Pupils' image of 'the scientist' among two communities in Israel: A comparative study. International Journal of Science Education, 31 (18): 2485- 2509.
• Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010 ). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. İlköğretim Online, 9(3), 1055-1079.
• Korkmaz, H. & Gürçay, D. (2016). Öğretmen Adaylarının Fizik Çalışan Bilim İnsanlarına Yönelik İmajları: Öğretmen Eğitimi Açısından Doğurguları, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 24,2, 655-672.
• Ledreman, N. G. (1992). Students and teacher conceptions of the natüre of science. A rewiev of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29 (4), 331-359.
• MEB. (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: MEB Yayınevi.
• NRC (National Research Council). (1996). Teaching About Evolution and The Nature of Science. Washington, DC: National Academy Press.
• Özden, B. & Yenice, N. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Kanun ve Teori Kavramlarına Yönelik Görüşleri: Nitel bir durum çalışması. İlköğretim Online, 15(4), 1090-1113,
• Rawson, C. H. ve McCool, M. A. (2014). “Just Like All the Other Humans? Analyzing Images of Scientists in Children's Trade Books”, School Science and Mathematics, 114(1), 10-18.
• Şimşek, L. C. (2011). Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Dersinde Yapılan Çalışmaların Öğrencilerinin Bilim Tarihi İle İlgili Bilgi Düzeylerine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi ,5(1), 116-138.
• Song, J. & Kim, K-S. (1999). How Korean students see scientists: the images of the scientist. International Journal of Science Education, 21(9): 957-977.
• Turgut, H. (2009). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel sözde-bilimsel ayrımına yönelik algıları. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 34 (154), 50-69.
• Türkmen, L. & Yalçın M. (2001). Bilimin Doğası ve Eğitimdeki Önemi. AKU Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 189-195.
• Topdemir, H.G. & Unat, Y. (2013). Bilim tarihi. Ankara: Pegem
• Yakmacı, B.(1998). Fen alanı (biyoloji, kimya ve fizik) öğretmenlerinin bilimsel okuryazarlığın bir boyutu olan "Bilimin doğası ve özellikleri" konusundaki görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yalçın Ağgül, F. (2012). Investigation of Prospective Teachers’ Image of Scientist with Respect to Some Variables.İlköğretim Online, 11(3), 611-628.