Demokrat Parti Döneminde Trakya’daki Petrol Aramalarının Edirne “Vatandaş” Gazetesine Yansımaları (1950-1960)

Yıl 2022, , 379 - 391, 30.10.2022

Erhan Ayaz

https://doi.org/10.31454/troyacademy.1094365

Öz

Trakya yöresindeki petrol ve türevlerinin arama faaliyetlerinin Osmanlı Devleti döneminde başladığı bilinmektedir. Özellikle Mürefte ve civarında gerek yerli girişimciler, gerekse yabancı ortaklı şirketlerin dönemin teknolojik imkânlarıyla yapmış olduğu aramalardan petrol emarelerine rastlansa da bir sonuç elde edilememiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla da yörede yapılan petrol arama çalışmaları durdurulmak zorunda kalınmıştır. Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte Demokrat Parti İktidarına kadar olan dönemde petrol aramalarında millileşmeye gidilmiştir. Bu doğrultuda arama faaliyetlerini devlet eliyle, Maden Tetkik Arama Enstitüsü sürdürmüştür. Ancak bu dönemde de Tekirdağ civarında yapılan aramalardan bir sonuç elde edilememiştir. 1950 yılında Demokrat Parti’nin (DP) iktidara gelmesiyle birlikte ise ekonomide olduğu gibi petrol aramalarında da liberalleşmeye gidilmiştir. Bu dönemde yeni petrol kanunu çıkarılmıştır. Birçok yabancı şirket Trakya’da petrol araması yapmış; ancak yerel basına yansıyan olumlu sonuçlara rağmen açılan petrol kuyuları, verimsiz oldukları öne sürülerek tekrar geri kapatılmıştır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti döneminden başlayarak özellikle DP dönemindeki Trakya yöresinde yapılan petrol arama faaliyetleri ve yerel basındaki yansımaları irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Vatandaş Gazetesi, Trakya, Petrol

Kaynakça

• ARSLAN, Fulya (2015). Edirne Yerel Basını Penceresinden Demokrat Parti (1950-1954). Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• ATALAY, Mesut (2003), “Türkiye’de Petrol Aramacılığı”, Stradigma,(7), 1-10.
• ATLI, Cengiz (2020), "İkinci Dünya Savaşı Akabinde Ülkemizde Petrol Arama Çalışmaları" Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 119-128.
• BAŞA, Derviş (2017), Osmanlı Devletinin Balkanlardaki Petrol Kaynaklarını İşletme Faaliyetleri, Uluslararası Balkan Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (s. 123-134). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• BCA.490.0.1.0.0/1319.380.3 (5 Ocak 1951)
• BİLAR, Ender (2006), Edirne'nin Basın Yayın Tarihi (1361-2006), Edirne Valiliği, Edirne.
• EROĞUL, Cem (1990). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Kitabevi, Ankara
• Keşan Postası. (15.02.2022). https://www.kesanpostasi.com/almanlarin-trakyadaki-petrol-kuyularini-bulduk.html adresinden alındı
• LOKMAN, Kemal (1958). Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Ar Basımevi, İstanbul
• ÖNELÇİN, Hasan Adnan (1975). Trakya Basını, Tekirdağ Halkevi Yayınları, Tekirdağ
• ÖZDEMİR, Adil, ŞAHİNOĞLU, Alperen, BAŞA, Derviş, DURSUN, Erdal (2018). Osmanlı Devleti'nde Petrol Arama ve Üretim Faaliyetleri, Gece Kitaplığı, Ankara
• Resmi Gazete, 06.04.1926, s.341.........
• Resmi Gazete, 09.08.1951, s.7880.........
• Resmi Gazete, 23.01.1954, s.8615.........
• Resmi Gazete, 16.03.1954, s.8659.........
• Resmi Gazete, 21.05.1955, s.9011.........
• SIRIM, Veli (2020), "İkinci Abdülhamid Döneminde Tekirdağ ve Çevresinde Petrol ve Kömür Arama Çalışmaları" Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 23-33.
• Sözcü. (15.02.2022). https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/dogalgaz-pesindeki-hukumet-trakyanin-petrolunu-gormuyor-6477028/ adresinden alındı
• ŞENER, Sefer (2005). “Türkiye Ekonomisinde İkinci Dönem Liberal İktisat Politikaları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 141-148.
• TAŞMAN, Cevat Eyüp (1969), "Trakya ve Petrol", Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 39-49.
• Türkiye. (15.02.2022). https://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a306947.aspx adresinden alındı
• Türkiye Petrolleri. (14.2.2022). https:// https://www.tpao.gov.tr/kara adresinden alındı
• UZKUT, İsmet (1969), "Türkiye Trakyası Petrol Jeolojik Niteliğinin Özeti", Maden Tetkik Arama Dergisi, 39-49.
• Vatandaş Gazetesi. (15.02.2022). http://www.vatandasgazetesi.com.tr/ adresinden alındı
• YURTOĞLU, Nadir (2017), "Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Petrol Arama Politikaları", Akademik Bakış Dergisi, 145-168.
• YURTOĞLU, Nadir (2017), "Demokrat Parti (DP) Döneminde Türkiye’de Petrol Çalışmaları ve Petrol Politikaları (1950-1960)", Tarih Okulu Dergisi, 131-172.
• “Petrol Tasarısı Kabul Edildi”, (9.3.1954), Vatandaş Gazetesi, s.409.
• “Yarın Trakyada Petrol Aranacak”, (29.7.1955), Vatandaş Gazetesi, s.884.
• “Evvelki Günkü Seçimler”, (27.9.1955), Vatandaş Gazetesi, s.932.
• “İpsalada Petrol Bulundu”, (18.9.1956), Vatandaş Gazetesi, s.1233.
• “İpsalada Petrol Sondajları Devam Ediyor”, (29.9.1956), Vatandaş Gazetesi, s.1243.
• “Trakya’da Zengin Petrol Bulundu”, (2.1.1957), Yeni Sabah Gazetesi, s.6404.
• “Türkiye'de 12 Petrol Şirketi Araştırma Yapıyor”, (11.1.1957), Vatandaş Gazetesi, s.1332.
• “Kırklarelide Petrol Bulundu”, (16.2.1957), Vatandaş Gazetesi, s.1363.
• “Kırklareli’de Petrol Bulundu”, (17.4.1957), Vatandaş Gazetesi, s.1414.
• “Trakyada 100 Sene Yetebilecek Miktarda Petrol Damarı Bulundu”, (25.4.1957), Vatandaş Gazetesi, s.1421.
• “Uzunköprü’de Petrol Aramaları”, (14.5.1958), Vatandaş Gazetesi, s.1741.
• “Trakya’da Petrol Araması Hızlandı”, (24.2.1958), Vatandaş Gazetesi, s.1675.
• “Trakya’da Yeni Petrol Sondajı”, (26.2.1958), Vatandaş Gazetesi, s.1677.
• “Babaeski’de Petrol Bulundu”, (31.5.1958), Vatandaş Gazetesi, s.1756.
• “Altıntaşta Maltepe 1 Petrol Kuyusunda Petrol Fışkırdı”, (15.9.1959), Vatandaş Gazetesi, s.2150.
• “‘Mürefte 1’ Kuyusunda Gece Petrol Fışkırdı”, (9.11.1959), Vatandaş Gazetesi, s.2197.