PARİON’DAN ELE GEÇEN AĞIRŞAKLAR

Yıl 2024, Sayı: 2, 95 - 121, 30.09.2024

Yunus Özdemir

Öz

Bu çalışmanın konusunu Parion Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmaları sırasında ele geçen ağırşaklar oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında ele alınan 19 ağırşağın öncelikle ölçüleri alınarak dijital yöntemlerle çizimleri tamamlanmıştır. Form özelliklerine göre tipolojileri oluşturulan ağırşaklar, bulundukları tabaka da göz önünde bulundurularak benzerleri aracılığıyla tarihlendirilmiştir. Parion Antik Kenti’nde ağırşakların üretimi ile ilgili şu ana kadar herhangi bir arkeolojik veri ele geçmemiş olmakla birlikte, 2009-2019 yılları arasındaki kazı çalışmaları itibariyle değerlendirilmeye alınan ağırşakların üretim kolaylığı da göz önünde bulundurarak ithal edilme ihtimallerinin de zayıf olabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Parion, Ağırşak, Üretim, Tipoloji, Form

SPINDLE WHORLS FROM PARION

Öz

The subject of this study is the spindle whorls obtained during the excavations in the Ancient City of Parion. The measurements of the 19 spindle whorls considered within the scope of the study were first taken and their drawings were completed with digital methods. The spindle whorls, whose typologies were created according to their form features, were dated through their counterparts, also taking into account the layer they were found in. Although no archaeological data has been obtained so far regarding the production of spindle whorls in the Ancient City of Parion, it can be said that the possibility of importing the spindle whorls evaluated as a result of the excavations between 2009-2019 may be weak, considering the ease of production.

Anahtar Kelimeler

form, Parion, Spindle Whorl, Product, Typology, Form

Kaynakça

• Akkaş, İ. (2016). “Parion Tiyatrosu Kemik Objeleri” Parion Roma Tiyatrosu 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, 245-254.
• Aktaş, M. Ö. (2008). Keten ve Keten/Selülozik Elyaf Karışımlarının Reaktif, Direkt ve Kükürt Boyarmaddelerle Boyanması, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Arslanoğlu, Ş. F. (2017). “Keten”, Karadeniz’in Lif Bitkileri Çalıştayı Keten-Kenevir-Isırgan, (Ed. Ali Kemal Ayan vd.), Samsun.
• Ayalon, E. (2005). The Assemblage of Bone and Ivory Artifacts from Caesarea Maritima, Israel 1st-13th Centuries CE, BAR International Series 1457, Oxford.
• Ayaz, G. (2019). Assos’ta Yunan ve Roma Döneminde Dokuma Aletleri, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Barber, E. W. (1991). Elizabeth Wayland, Prehistoric Textiles: The Development of Cloth in the Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to the Aegean, Princeton University Press, New Jersey.
• Başaran, C. (2008). “Parion’dan Persia’ya Yol Gider”, Euergetes, Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı, C. 1: 133-137.
• Boulter, C. G. (1953). “Pottery Of The Mid—Fifth Century From a Well in the Athenian Agora”, Hesperia XXII.
• Chavane, M. J. (1975). Salamine De Chypre VI Les Petits Objets, Rue De Médıcıs, Parıs.
• Crowfoot, J. W. vd. (1957). The Objects From Samaria, Printed in Great Britain by the Chiswick Press, New Southgate, London.
• Crummy, N. (2002). Colchester Archaeologıcal Report 2: The Roman Small Finds From Excavations in Colchester, England.
• Çelik, H. (2014). Eskiçağ’ da Anadolu’ da Dokuma (MÖ 1974-1719), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Çelikbaş, E. (2016). 2005-2014 Parion Kazısı Metal (Bronz-Demir-Kurşun) Buluntuları, Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Davidosn, G. R. and Thampson, D. B. (1943). Small Object From The Pnyx I, Hesperia Supplement VII, Amsterdam.
• Davidson, G. R. (1952). The Minor Objects Corint XII, New Jersey.
• Dölen, E. (1992). Tekstil Tarihi, M.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Durmuş, F. ve Aksoy, A. (2020). Etnoarkeolojik Yaklaşımlarla Troya’nın Prehistorik Dönem Dokuma Aletleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Ergün, G. (2013). Beycesultan Höyük Tunç Çağı Ağırşaklar ve Dokuma Ağırlıkları, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ersoy, A. (2017). İzmir Smyrna Kemik Objeleri, Ege Yayınları, İstanbul.
• Ertuğ, F. (1998).” Anadolu’nun Önemli Yağ Bitkilerinden Keten/Linum ve Izgın/Eruca’’ TÜBA-AR, 1: 113-127.
• Fazlıoğlu, İ. (2001). Eskiçağda Dokuma, Ege Yayınları, İstanbul.
• Frangipane, M., Strand, E. A., Laurito, R., Möller- Wiering, S., Nosch, M. L., Rast-Eicher, A. ve Lassen, A. W. (2009). Arslan-tepe, Malatya (Turkey): Textiles, tools and imprints of fabrics from the 4th to the 2nd Millennium BCE. Paléorient, 35(1), 5-29.
• Frisch, P. (1983). Die Inschfiten von Parion, Inschriften Griecuscher Städte Aus Kleinasien, Band 25, Bonn.
• Garan, H. (2010). Antik Çağda Kemik Endüstrisi ve Perge’de Bulunmuş Kemik Eserler, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Girengir, F. (2019). Nif Dağı Kazısı Örnekleri ile Antik Çağ Dokuma Gereçleri, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Goldman, A. H. (1950). Excavations at Gözlükule, Tarsus, Vol. I, The Hellenistic and Roman Period.
• Gönül, M. (1964). ‘’Dokumacılığın Tarihçesi ve En Eski Dokuma Aletleri’’ Ayla Sevim Erol (ed.), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 2: 80-99.
• Hammond, N. G. L. and Scullard, H. H. (1970). The Oxford Classical Dıctionary, Oxford University Press, London. Karaca, E. (2010). Allianoi Kemik Eserleri, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Kasapoğlu, H. (2015). Parion Antik Kenti Roma Dönemi Terrakotta Figürinleri (2004-2013), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum. Kasapoğlu, B. E. (2013). Parion Korinth Aryballosları (2005-2013), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Keleş, V. (2013). “Giriş”, Coğrafik Özellikler, Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion, 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, (ed. Cevat Başaran), Ege Yayınları, İstanbul.
• Keleş, V., Yılmaz, A., Çelikbaş, E., Yılmaz, M. D. (2016). “The Water Systems of the Ancient City of Parion”, Tagungsband des internationalen Frontinus-Symposiums Antalya, (31. Oktober-9. November 2014), ss. 25-31.
• Knowles, W. J. (1905). “Spindle Whorls” Francis Joseph Bigger (ed.), Ulster Journal Of Archeology, Volume XI, Number I.
• Lucchesi, C. S. (2018). The Unwound Yarn. Birth and Development of Textile Tools Between Levant and Egypt. Antichistia 18(8).
• Maner, Ç. (2018). “Anadolu’da Dokuma Devrimi Neolitik Çağ’dan Demir Çağı’na Yünün Tarihi ve Maddi Değeri” Tarihi Dokumak: Bir Kentin Gizemi, Sof, Emel Kızılcık (ed.), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara.
• Mazăre, N. P. (2012). The Craft Of Textile Production at The Neolithic And Eneolithic Communities in Transylvanıa, (Unpublis-hed PhD Thesis), Ministry Of Education, Research, Youth and Sports, 1 December 1918” University Of Alba Iulia Faculty of History and Philology, Alba Iulia.
• Oyman B. R. (2018). “El Dokumacılığının ve El Dokuma Tezgâhının Tarihçesi, El Dokuma Tezgâhı Çeşitleri”, Dergipark Akademi Sanat Dergisi, 8: 63-84.
• Özdemir, A. (2013). Kalkolitik Smintheion Yerleşiminde Hasırcılık ve Dokuma, Troia Vakfı Yayınları, Çanakkale.
• Özdemir, A. ve Bamyacı, A. O. (2018). ‘’Erken ve Orta Kalkolitik Dönem’de Batı Anadolu’da Tekstil Üretimi: Gülpınar Buluntusu Ağırşaklarının İşlevlendirilmesi’’ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 28 / 2: 1-14.
• Prêteux, F. (2009). “Parion et son territorie a I’epoque hellenistique: un exemple d’organisation de la chora sur le rivage de la Propontide”, L’Asie Mineure dans I’Antiquite: echanges populations et territoires. Ptolemaios, (1932). Geographika Hyphegesis V, Edward Luther Stevenson (trans.), New York.
• Strabon, (2000). Coğrafya, Anadolu (Kitap, XII, XII, XIV), (Çev. Adnan Pekman), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Kitap XIII, I, 4.
• Şevkan, A. (2010). Keten ve Pamuk Karışımlarının Ring ve Open-End İplikçiklerinde Eğrilmesi Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Talaakar, A. (2018). Anadolu Medeniyetler Müzesinde Bulunan Eski Tunç Çağı Ağırşak ve Ağırlıkları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Tamsü, R. ve Akça, S. (2002). ’’Eskiçağ’ da Dokumacılığın Başlangıcı ve Pişmiş Toprak Dokuma Aletleri’’ II. Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Tepebaşı Belediyesi Yayını, 201-209.
• Tütüncüler, Ö. (2005). MÖ II. Bin de Ege Bölgesi Dokuma Aletleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Wilson, L. (1930). ‘’Loom Weights’’ Excavations at Olynthus Part II Architecture and Sculpture Houses and Other Buildings (By David M. Robinsoon), Oxford University Press, England, 118-130.
• Yılmaz, A. (2012). 2005-2010 Yılları Arasında Bulunan Parion Nekropol Kandilleri Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Yılmaz, A. (2022). Parion Roma Hamamları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.