2003-2024 Yılları Arasında Beden Eğitimi ve Spor ile Öğretim Yöntemlerine Yönelik Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 113 - 121

Ercan Çakmak , Hacı Ali Çakıcı , Alparslan İnce

https://doi.org/10.46385/tsbd.1769970

Öz

Beden eğitimi ve spor alanı hem eğitim ve öğretim süreci açısından hem de toplumsal işleyişin düzeni yönünden olumlu sonuçlar ortaya çıkardığı nitelendirilebilir. Günümüzde beden eğitimi ve spor derslerinin öğrencilere aktarılması ve aktarılan bilgilerin yöntemi hususunda çeşitliliğin artması, beden eğitimi ve spor ile öğretim yöntemleriyle ilgili çalışmaların gerçekleştirilme gerekliliğini sunmakta ve mevcut araştırmanın da önemini göstermektedir. Araştırmada nitel araştırmaya ait doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda, Türkçe literatürde beden eğitimi ve spor ile öğretim yöntemleriyle alakalı 2003 yılından 2024 yılına kadar gerçekleştirilmiş olan araştırmalar değerlendirilmiştir. Dergi Park, Google Akademik ve TR Dizin gibi ulusal veri tabanları ile lisansüstü tezler için YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanında taranan toplam 19 makale ve tez dahil edilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen çalışmaların büyük bir çoğunluğu en çok ve en az kullanılan öğretim yöntemlerine yönelik olduğu sonucuna erişilmiştir. Buna göre, beden eğitimi ve spor derslerinde gösterip yaptırma, komut, alıştırma ve eşli çalışma yöntemlerinin yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca, çalışmalarda kullanılan diğer konular ise; öğretim yöntemleri ile sosyal yetkinlik beklentileri, kullanılan öğretim yöntemi ve kullanırken karşılaşılan sorunlar, öğretim yöntemlerinin öğrencilerin ders tutumları ve sosyal becerilerine etkisi, öğretim yöntemlerinin kullanılmasının öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlarına etkisini, öğretim yöntemleri ve kişilik özelliklerinin belirlenmesi, öğretim yöntemleri üzerine meta-analiz ve bibliyometrik analiz ile incelenen çalışmalardan oluşmaktadır. Sonuç olarak, beden eğitimi ve spor ile öğretim yöntemleriyle ilgili çalışmaların yoğun olmayışı, bu kavramların incelenmesi yönünden mevcut araştırma rehber olacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi , spor , öğretim yöntemleri

Evaluation of Studies on Teaching Methods in Physical Education and Sports: 2003-2024

Öz

The field of physical education and sports can be characterized by its positive outcomes, both in terms of the education and training process and the regulation of societal functions. Today, the increasing diversity in how physical education and sports lessons are delivered to students and the methods by which this knowledge is imparted highlights the necessity for more research on teaching methods in physical education and sports, thus underscoring the importance of the current study. This research employed a qualitative document analysis method. In this context, studies on physical education and sports teaching methods published in the Turkish literature between 2003 and 2024 were evaluated. A total of 19 articles and theses were included, retrieved from national databases such as DergiPark, Google Scholar, and TR Dizin, as well as the YOK National Thesis Center database for postgraduate theses. The data obtained were analyzed using content analysis. A significant majority of the studies examined within the scope of this research focused on the most and least frequently used teaching methods. Accordingly, the demonstration-practice, command, practice, and peer-assisted learning methods were found to be commonly used in physical education and sports classes. Furthermore, other topics addressed in these studies include Teaching methods and expectations regarding social competence, problems encountered when using teaching methods, the impact of teaching methods on students' attitudes towards lessons and social skills, the effect of teaching methods on students' cognitive, affective, and psychomotor behaviors, the determination of teaching methods and personality traits, meta-analysis and bibliometric analysis of teaching methods. In conclusion, the limited number of studies specifically addressing physical education and sports teaching methods indicates that the current research can serve as a guide for future investigations into these concepts.

Anahtar Kelimeler

Physical Education , Sport , Teaching Method

Kaynakça

• Bahadır, Z. (2011). Beden eğitimi ve sporda kullanılan farklı öğretim yöntemlerinin (iş birliğine dayalı öğrenme ve alıştırma yöntemi) öğrencilerin ders tutumlarına ve sosyal becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bilir P. (2008) Yeni beden eğitimi öğretim programı ve köy enstitülerinde beden eğitimi derslerinin yapılandırmacı öğretim yaklaşımı açısından değerlendirilmesi Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, (3), 145-150.
• Böke, H. (2016). Beden eğitimi derslerinde farklı özel öğretim yöntemlerinin kullanılmasının öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlarına etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Böke, H. (2020). Beden eğitimi derslerinde özel öğretim yöntemler kullanılmasının etkililiğinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Can, H. C., Güvendi, B., Işım, A. T. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerine göre öğretim yöntemleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 33-43.
• Dalkıran, O., Uysal, S. N. (2024). Beden eğitimi ve spor alanında kullanılan öğretim yöntemlerinin bibliyometrik analizi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri dergisi, 29(1), 12-22. Demirel, Ö. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri: Öğretme Sanatı. (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (2004). Öğrenme sanatı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dönmez, A. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve kişilik özelliklerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Ferah, M. (2018) Beden eğitimi spor öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile tercih ettikleri öğretim yöntemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Harmandar,İ. H. (2004). Beden Eğitimi ve Sporda Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. İşcan F. (1988) Türklerde Spor. Ankara: Milli Eğitim Basımevi S:104.
• Karamemiş, Y. (2019). Beden eğitimi ve spor alanında akademisyenlerle beden eğitimi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması ve sorunlarının araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Keske, G. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve karşılaştıkları sorunlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Mosston, M., Ashworth, S. (2008). Teaching Physical Education. First Online Ed.
• Murathan, T. (2011). Spor eğitimcilerinin kullandıkları öğretim yöntemlerinin kümeleme analizi ile değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Mutlu, M. (2020). Beden Terbiyesi ve Spor Hayatında Selim Sırrı Tarcan (1874-1957) Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 16-32.
• Saraç, L., İnce, M. L., Kirazcı, S., Çiçek, Ş. (2005). Beden eğitimi öğretmenlerinin ders zaman yönetimi davranışları ve kullandıkları öğretim yöntemleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri dergisi 2, 3-10.
• Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendil, Ç. Ö., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Soyer F. (2004). Osmanlı devletinde1839-1908 tanzimat dönemi beden eğitim ve spor alanındaki kurumsal yapılanmalar ve okul programlarındaki yeri konusunda bir inceleme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 24(1), 223.
• Sunay, H., Gündüz, N., Dolaşır, S. (2003). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarına voleybol temel tekniklerinin öğretiminde uygulanan farklı öğretim yöntemlerinin etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(3), 19-24.
• Şenışık, Y. (2006). İlköğretim okullarında uygulanan beden eğitimi ve spor derslerinde kullanılan farklı öğretim yöntemlerinin sosyal yetkinlik beklentisi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Şirinkan, A., Erciş, S. (2009). İlköğretim okullarındaki beden eğitimi ve spor derslerinde uygulanan öğretim yöntemleri ve ölçme–değerlendirme kriterlerinin araştırılması. Beden eğitimi ve spor bilimleri Dergisi, 3(3), 184-189.
• Tamer, K. ve Pulur, A. (2001). Beden Eğitimi ve Sporda Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kozan Ofset.
• Ünal, İ. (2016). Beden eğitimi spor derslerinde kullanılan farklı öğretim yöntemlerinin ortaokul öğrencilerinin bilişsel ve psikomotor erişleri üzerine etkisi ile beden eğitimi spor derslerine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Ünlü, H., ve Aydos, L. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 40-51.
• Ünlü, H., ve Aydos, L. (2007). Öğretmen görüşlerine göre; beden eğitimi derslerinde öğretmenlerin ve öğrencilerin tercih ettikleri öğretim yöntemleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 71-81.
• Yıldıran, İ. (1986). Tarihi kaynaklar açısından Türk spor kültürü. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A., ve Simsek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11 baski: 1999-2018).
• Yıldız, E. (2012). İlk ve ortaöğretimde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin beden eğitimi ve spor derslerinde kullandıkları öğretim yöntemleri ve karşılaştıkları sorunların incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Yılmaz, S. H. (2019). Beden eğitimi ve spor derslerinde kullanılan öğretim yöntemlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Yiğit, A. ve Özlü, K. (2022). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin öğretim yöntemleri belirlemede karşılaştıkları sorunlar. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 13(49), 921-938.