Mustafa Kemal (ATATÜRK)’ün Maliye Politikalarına Etkisi (1920–1938)

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 25, 30.09.2018

Recep Temel

Öz

Mustafa Kemal (ATATÜRK)’ün Milli Mücadele’nin baş askeri mimarı olduğu kadar, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin de baş mimarı olduğu bir gerçektir. Bu gerçekliğin 1920–1938 dönemi itibariyle mali politikalar ve özellikle bütçe ve vergi politikaları üzerindeki etkisi incelemeye değerdir. Bu sebeple dönemin bütçe ve vergi politikaları üzerinde Mustafa Kemal (ATATÜRK)’ün düşüncelerinin neden ve nasıl etki ettiği ve ne gibi sonuçlar doğurduğu, araştırmanın ana konusunu oluşturacaktır. Araştırmada, dönemin TBMM zabıtları ve dönemde görev yapmış hükümetlerin Hükümet Programları rehberlik yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, Maliye, Bütçe Politikaları, Vergi Politikaları

Kaynakça

• Ağralı, F. (1937). Kemalist Rejimde Mali Islahat. Maliye Mecmuası, Maliye Bakanlığı, Cilt 1, Sene 1, Sayı 1, 5–29.
• Akyazan, A.E. (2009). Vergilendirme Yetkisinin Türkiye’deki Gelişimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 80,1-30.
• Bilici, N. (2008). Vergi Hukuku, Genel Hükümler, Türk Vergi Sistemi. 19.Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Cumhuriyet Maliyesi (1937). Maliye Mecmuası, Maliye Bakanlığı, Cilt 2, Sayı 5, 3.
• Halaçlı, C. (2018). Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli,
• https://www.academia.edu/36116110/Birinci_T%C3%BCrkiye_B%C3%BCy%C3%BCk_Millet_Meclisi, Erişim Tarihi: 12.11.2018
• İnan A. A. (1992). Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Sanayi Planı 1933. Ankara: TTK Yayınları.
• İnönü, İ. (1992). Hatıralar. Cilt 2, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Karakoyunlu, Y. (1997). Türk Ekonomisinde Çağdaşlaşma Süreci. İstanbul: Diyalog Yayınları.
• Kılıçdaroğlu, K. (1981). Kemalist Öğretide Maliye. Maliye Dergisi, Atatürk Özel Sayısı, Maliye Bakanlığı Ekim,73–87.
• Kuruç, B. (1987). Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kuruç, B. (2001). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Kemalizm, Cilt 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Neziroğlu, İ. ve Yılmaz, T. (2013). Hükümetler, Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri Cilt 1 – (24 Nisan 1920 – 22 Mayıs 1950). Ankara: TBMM Başkanlığı Yayınları.
• Okçuoğlu, G. ve Önder, İ. (1987). Aşarın Kaldırılması, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 45, Sayı 1-4, 261-276.
• Okyar, A. F. (2014). Serbest Cumhuriyet Fırkası Nasıl Doğdu, Nasıl Feshedildi? İstanbul: Derin Tarih Yayınları.
• Özder, F. (2017). Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Ekseninde Atatürk Dönemi Türk-Sovyet Ekonomik ve Ticari İlişkileri, Atatürk Yolu Dergisi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Sayı 60,Bahar 2017,43-170.
• Palamut, M. E. (1984). Aşar ve Düşündürdükleri, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 43, Sayı 1-4,69-78.
• Sürmeli, S. (1988). Milli Mücadele’de Tekâlif-i Milliye Emirleri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Tüğen, K. (2008). Devlet Bütçesi, İzmir: Bassaray Matbaası.
• Türk, İ. (1982). Atatürk Dönemi Ekonomi Politikaları ve Türkiye’nin Ekonomik Gelişimi, Ankara Üniversitesi, Ankara: SBF Yayınları. TBMM (2018). Türkiye Cumhuriyeti 1924 Anayasası, Yürütme Görevi, Web: https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm, Erişim Tarihi.12.11.2018
• Yaşar, S. (1981). Türkiye Maliyesinde Devrim-Aşarın Kaldırılması. Maliye Dergisi, Atatürk Özel Sayısı, Maliye Bakanlığı, Ekim,249–258.
• Yüzgeç, A. D. (2006). Birinci Büyük Millet Meclisi’nin Yapısı ve Faaliyetleri (1920-1923), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Resmi Gazeteler
• Resmi Gazete, (24 Nisan 1924). 20 Nisan 1340/1924 Tarih ve 491 sayılı Teşkilât-ı Esasîye Kanunu, (Düstur, Tertip 3, Cilt 5,)
• Resmi Gazete, (09.06.1927). 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu, , Sayı 606 (Yayımlandığı Düstur, Tertip 3,Cilt 8)
• Resmi Gazete, (24.12.2003). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Sayı 25326 (Yayımlandığı Düstur, Tertip 5, Cilt 42) Resmi Gazete, (11 Şubat 2017).
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Sayı 29976, Web: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211-1.htm, Erişim Tarihi:01.12.2018) TBMM Zabıtları
• TBMM Zabıt Ceridesi, 04 Mayıs 1920, Devre 1, Cilt 1
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Mart 1922, Devre 1, Cilt 18
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Mart 1923, Devre 1, Cilt 28
• TBMM Zabıt Ceridesi, 05 Eylül 1923, Devre 2, Cilt 1
• TBMM Zabıt Ceridesi, 05 Eylül 1923, Devre 2, Cilt 10
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1924, Devre 2, Cilt 10
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1925, Devre 2, Cilt 19
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1926, Devre 2, Cilt 27
• TBMM Zabıt Ceridesi, 11 Mayıs1927, Devre 3, Cilt 1
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1928, Devre 3, Cilt 5
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1929, Devre 3, Cilt 13
• TBMM Zabıt Ceridesi, 02 Ekim 1930, Devre 3, Cilt 21
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1930, Devre 3, Cilt 22
• TBMM Zabıt Ceridesi, 09 Mayıs 1931, Devre 4, Cilt 1
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1931, Devre 4, Cilt 4
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1932, Devre 4, Cilt 10
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1933, Devre 4, Cilt 18
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1934, Devre 4, Cilt 25
• TBMM Zabıt Ceridesi, 07 Mart 1935, Devre 5, Cilt 1
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1935, Devre 5, Cilt 6
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1936, Devre 5, Cilt 13
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1937, Devre 5, Cilt 20
• TBMM Zabıt Ceridesi, 01 Kasım 1938, Devre 5, Cilt 27