Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Libya’nın ‘Kalıcı Belirsizliği’: Birçok Yanlıştan Tek Doğru ve Açmazlardan Bir Sonuç Çıkartmak?

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 20, 27.03.2021

Öz

Halife Hafter’in 4 Nisan 2019 tarihinde Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) devirmek üzere başlatmış olduğu saldırı, Türkiye’nin UMH’ye verdiği destek sonrası siyasi bir sürece indirgenmiştir. Ancak bu siyasi süreci, sahadaki görünür aktörlerden ziyade uluslararası toplum şekillendirmektedir. Fakat ateşkeste ve siyasi sürecin devlet inşasına dönüştürülmesinde Libya halkının Trablus ve Bingazi’de başlattığı sokak gösterileri etkili olmuştur. Öte yandan otoriter rejim – bölünme – beka – devlet inşası doğrusalında kalıcı belirsizlikle nitelendirilecek güven(siz)lik ortamı, düzen tesis etmenin olabilirliğini tartışılır hale getirmektedir. Ancak Libya halkının, 2011 yılında başlatmış olduğu devrim, ‘an’ı şekillendirebilecek niteliktedir. Bu doğrultuda, araştırma öncelikle çatışma ortamının dinamiklerini ve Türkiye’nin UMH lehine tavır alması gibi dönüm noktalarını ele almaktadır. Uluslararası toplumun, Türkiye ve Rusya’nın elde ettiği inisiyatifi dizginlemek uğruna ateşkes ve siyasi süreç gayretleri incelenmekte ve ancak Libya halkının gösterileri sonrasında yerel aktörlerin tavır değişikliği tercihinde bulunduğu görülmektedir. Ulaşılan sonuç, çatışma ortamı ve devlet inşası düzlemindeki seçenekleri ‘kalıcı belirsizlikten’ çıkartacak sürecin ancak Libya halkı tarafından tayin edileceğini ortaya koymaktadır.

Kaynakça

  • African News (2020, 22 Haziran). Egypt threatens to intervene in Libya as pro-govt forces advance. African News. https://www.africanews.com/2020/06/22/egypt-threatens-to-intervene-in-libya-as-pro-govt-forces-advance/ (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Al Jazeera (2020, 14 Ocak). Libya’s Haftar leaves Moscow without signing ceasefire agreement. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2020/1/14/libyas-haftar-leaves-moscow-without-signing-ceasefire-agreement (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Al Jazeera (2020, 19 Şubat). Timeline: Haftar’s months-long offensive to seize Tripoli. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2020/2/19/timeline-haftars-months-long-offensive-to-seize-tripoli (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Al Jazeera (2020, 19 Mayıs). Libya: GNA recaptures towns near Tunisia border from Haftar. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2020/5/19/libya-gna-recaptures-towns-near-tunisia-border-from-haftar (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Al Jazeera (2020, 6 Haziran). Libya: GNA forces regain control of strategic Bani Walid town. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2020/6/6/libya-gna-forces-regain-control-of-strategic-bani-walid-town (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Al Jazeera (2020, 19 Aralık). What's at stake for Libya? Interactive Al Jazeera. https://interactive.aljazeera.com/aje/2019/whats-happening-in-libya-explainer/index.html (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Alyanak, Ç., Şenses Kurukız, H., Hongur, A., Rakipoğlu, Z., Orkan, S. (2019, Aralık 9). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Libya'yla anlaşmada Türkiye uluslararası haklarını kullandı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/libya/cumhurbaskani-erdogan-libyayla-anlasmada-turkiye-uluslararasi-haklarini-kullandi/1668679 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Anadolu Agency (2020, 9 Temmuz). Libya round-up: GNA's conditions must be met for a ceasefire, says Turkey's foreign minister. BIA News Desk, Anadolu Agency. https://bianet.org/english/world/227149-libya-round-up-gna-s-conditions-must-be-met-for-a-ceasefire-says-turkey-s-foreign-minister (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Aslan, M. (2020). Security Sector Reform for Libya: A Crucial Step Towards State Building. İstanbul: SETA.
  • Assad, A. (2020, 8 Aralık). Full-quorum Libyan HoR session in Ghadames pushed to December 21. Libya Observer. https://www.libyaobserver.ly/news/full-quorum-libyan-hor-session-ghadames-pushed-december-21 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Atrush, S. (2020, 15 Eylül). Libyan Prime Minister Sarraj to Resign Soon, Officials Say. Bloomberg. https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-09-15/libyan-prime-minister-sarraj-to-resign-officials-say (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Aydemir, M. (2020, 12 Eylül). Libya: Demonstrators protest worsening in Benghazi. Anadolu Agency. https://www.aa.com.tr/en/middle-east/libya-demonstrators-protest-worsening-in-benghazi/1970923 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Aydemir, M. (2020, 17 Eylül). Libyan PM plans to step down by end of October. Anadolu Agency. https://www.aa.com.tr/en/africa/libyan-pm-plans-to-step-down-by-end-of-october/1975957 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Bajec, A. (2020, 28 Eylül). Libyan Protests in Tripoli and Beyond Signal People’s Discontent at Political Elite. Tahrir Institutue for Middle East Policy. https://timep.org/commentary/analysis/libyan-protests-in-tripoli-and-beyond-signal-peoples-discontent-at-political-elite/ (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Başeren, S. H. (2020, 26 Ağustos). Mısır-Yunanistan anlaşması ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki uygulamaları. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/misir-yunanistan-anlasmasi-ve-turkiye-nin-dogu-akdeniz-deki-uygulamalari/1953584 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • BBC (2019, 15 Aralık). Libya ile imzalanan güvenlik ve askerî iş birliği anlaşması TBMM'de. BBC. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-50799633 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • BBC (2019, 8 Nisan). Khalifa Haftar: The Libyan general with big ambitions. BBC. https://www.bbc.com/news/world-africa-27492354 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • BBC (2020, 7 Mayıs). Wagner, shadowy Russian military group, 'fighting in Libya'. BBC. https://www.bbc.com/news/world-africa-52571777 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • BM Güvenlik Konseyi (2020, 27 Ekim). Security Council Press Statement on Libya. The UN Meetings Coverage and Press Releases. https://www.un.org/press/en/2020/sc14339.doc.htm (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Cohen, A. (2020, 8 Ocak). Turkey-Libya Maritime Deal Upsets Mediterranean Energy Plan. Forbes. https://www.forbes.com/sites/arielcohen/2020/01/08/turkey-libya-maritime-deal-upsets-mediterranean-energy-plan/?sh=69b9393c6bee (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Cole, J. (2015, 12 Şubat). The Arab millennials will be back. The Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/big-story/arab-millennials-will-be-back (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Cousins, M. (2018, 29 Mayıs). Chaos in southern Libya could spin out of control. Middle East Online. https://middle-east-online.com/en/chaos-southern-libya-could-spin-out-control (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Declan, W. (2020, 22 Mayıs). Turkey’s intervention threatens to become game-changer in Libya. Irish Times. https://www.irishtimes.com/news/world/africa/turkey-s-intervention-threatens-to-become-game-changer-in-libya-1.4260310 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • DW (2020, 20 Ocak). Berlin: Libya peace summit agrees on commitment to UN arms embargo. DW. https://www.dw.com/en/berlin-libya-peace-summit-agrees-on-commitment-to-un-arms-embargo/a-52058307 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • İbicioğlu, S. (2020, 29 Ekim). Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Meclisi, Başbakan Serrac'ı görevine devam etmeye çağırdı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/libya-devlet-yuksek-konseyi-ve-meclisi-basbakan-serraci-gorevine-devam-etmeye-cagirdi/2023686 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • International Criminal Court (2020, 22 Haziran). Statement of ICC Prosecutor, Fatou Bensouda, on the discovery of multiple alleged mass graves and continued violence in Libya: “I will not hesitate to expand my investigations and potential prosecutions to cover any new instances of crimes”. International Criminal Court (ICC). https://www.icc-cpi.int/Pages/item.aspx?name=200622-otp-statement-libya (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • International Crisis Group (2016). The Libyan Political Agreement: Time for a Reset. International Crisis Group. Brussels.
  • International Crisis Group (2019). Addressing the Rise of Libya’s Madkhali-Salafis. International Crisis Group. Brussels.
  • International Crisis Group (2020, 27 Temmuz). Averting an Egyptian military intervention in Libya. International Crisis Group. https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/north-africa/libya/averting-egyptian-military-intervention-libya (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Kamel, M. (2020, 10 Haziran). Libya: UN report reveals Haftar’s botched mercenary plan. Africa Report. https://www.theafricareport.com/29592/libya-how-marshal-haftars-mercenaries-have-fallen-into-the-ridicule/ (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Kasmira, J. ve Parafina, H. (2020, 10 Eylül). Latest Libya talks raise election hopes. Geneva Solutions. https://genevasolutions.news/peace-humanitarian/latest-libya-talks-raise-election-hopes (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Katz, B. ve Bermudez, J. S. (2020, 7 Haziran). Moscow’s Next Front: Russia’s Expanding Military Footprint in Libya. Center for Strategic and International Studies.https://www.csis.org/analysis/moscows-next-front-russias-expanding-military-footprint-libya (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Madjoup, K. (2020, 5 Eylül). Morocco hosting talks between Libyan rivals: Source. Eylül 2020 tarihinde Anadolu Agency. https://www.aa.com.tr/en/middle-east/morocco-hosting-talks-between-libyan-rivals-source/1963982 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Mahrouki, M. (2020, 8 Haziran). Turkey crosses Russian red lines in Libya, LNA awaits Egypt’s ‘Plan B’. The Arab Weekly. https://thearabweekly.com/turkey-crosses-russian-red-lines-libya-lna-awaits-egypts-plan-b (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Megerisi, T. (2020). Libya: Into the EastMed arena. The European Council on Foreign Relations (ECFR). https://ecfr.eu/special/eastern_med/libya (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Pack, J., Smith, R. ve Mezran, K. (2017). The Origins and Evolution of ISIS in Libya. Washington D.C.: Atlantic Council.
  • Permanent Mission of the Federal Republic of Germany. (2020, 5 Ekim). Statement by Federal Foreign Minister Heiko Maas after the Ministerial Meeting on Libya, October 5, 2020. Permanent Mission of the Federal Republic of Germany to the UN in New York. https://new-york-un.diplo.de/un-en/news-corner/201005-sautter-binuh/2402224 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Presse und Informationsant der Bundesregierung. (2020, 19 Ocak). The Berlin Conference on Libya: Conference Conclusions. German Ministry of Foreign Affairs. https://unsmil.unmissions.org/sites/default/files/berlin_conference_communique.pdf (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Rakesh, A. (2020, 18 Mayıs). Libyan Military Destroys Haftar Forces’ Pantsir Air Defense Systems, Wing Loong Drones. Defense World. https://www.defenseworld.net/news/26999/Libyan_Military_Destroys_Haftar_Forces____Pantsir_Air_Defense_Systems__Wing_Loong_Drones#.X9-9LOkzbow (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Stciker, V. (2017, 11 Nisan). How armed groups are plundering Libya's banks. The Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/news/how-armed-groups-are-plundering-libyas-banks (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • The Middle East Eye (2020, 1 Aralık). US Accuses UAE of Funding Russian Mercenaries in Libya. The Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/news/uae-libya-russia-us-accuses-funding-mercenaries (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • The Middle East Eye (2020, 13 Ekim). Another three mass graves discovered in Libya's Tarhuna. The Middle East Monitor. https://www.middleeasteye.net/news/libya-tarhuna-more-mass-graves (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • The Middle East Monitor (2019, 8 Nisan). Libya army launches operation 'Volcano of Rage' against Haftar. The Middle East Monitor. https://www.middleeastmonitor.com/20190408-libya-army-launches-operation-volcano-of-rage-against-haftar/ (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • The UN Security Council (2020, 12 Şubat). Security Council Endorses Conclusions of Berlin Conference on Libya, Adopting Resolution 2510 (2020) by 14 Votes in Favour, 1 Abstention. United Nations. https://www.un.org/press/en/2020/sc14108.doc.htm (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • TRT World. (2019, 8 Mayıs). Who is supporting Libya's Khalifa Haftar? TRT World. https://www.youtube.com/watch?v=qcDEc7gDYGk (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • UNSMIL (2020, 15 Kasım). Libyan Political Dialogue Forum. UNSMIL. https://unsmil.unmissions.org/libyan-political-dialogue-forum (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • UNSMIL (2020, 19 Ocak). Berlin International Conference On Libya - 19 January 2020. UNSMIL. https://unsmil.unmissions.org/berlin-international-conference-libya-19-january-2020 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • UNSMIL (2020, 23 Ekim). Unsmil welcomes agreement between libyan parties on permanent country-wide ceasefire agreement with immediate effect. UNSMIL. https://unsmil.unmissions.org/unsmil-welcomes-agreement-between-libyan-parties-permanent-country-wide-ceasefire-agreement (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • UNSMIL (2020, 24 Ağustos). UNSMIL Statement on Protests in Tripoli on 23 August 2020. United Nations Support Mission In Libya (UNSMIL). https://unsmil.unmissions.org/unsmil-statement-protests-tripoli-23-august-2020 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • UNSMIL (2020, 31 Ekim). Libyan 5+5 Joint Military Commission to Meet in Libya for the first time. UNSMIL. https://unsmil.unmissions.org/libyan%C2%A055%C2%A0joint-military-commission%C2%A0-meet-libya-first-time (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Wardany, S. (2020, 19 Ocak). Libyan oil production halts in advance of talks to end civil war. World Oil. https://www.worldoil.com/news/2020/1/17/libyan-oil-production-halts-in-advance-of-talks-to-end-civil-war (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Warfalli, A. (2020, 6 Ocak). Libyan commander Haftar's forces say they have taken Sirte. Reuters. https://uk.reuters.com/article/uk-libya-security-idUKKBN1Z51L0 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Wehrey, F. ve Ala, A. R. (2015, 24 Haziran). Taking on Operation Dawn: The Creeping Advance of the Islamic State in Western Libya. Carneige Middle East Center. https://carnegie-mec.org/diwan/60490 (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Yıldız, G. (2020, 17 Ocak). How Russia and Turkey sidelined Europe on Libya. Middle East Institute. https://www.mei.edu/publications/how-russia-and-turkey-sidelined-europe-libya (Erişim Tarihi: 31.12.202
Toplam 54 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çevre ve Kültür, Siyaset Bilimi, Uluslararası İlişkiler, Yöneylem
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Murat Aslan Bu kişi benim 0000-0002-5128-1020

Yayımlanma Tarihi 27 Mart 2021
Gönderilme Tarihi 21 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Aslan, M. (2021). Libya’nın ‘Kalıcı Belirsizliği’: Birçok Yanlıştan Tek Doğru ve Açmazlardan Bir Sonuç Çıkartmak?. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 4(1), 1-20.

19701        ResearchBib             17933       15291