ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ İÇİN HIV/AIDS’E YÖNELİK ÖNLEYİCİ BİR PROGRAM: HIV/AIDS’e YÖNELİK PSİKO-EĞİTİM PROGRAMI

Yıl 2007, Cilt: 18 Sayı: 1, 107 - 122, 15.04.2007

Ş. Gonca Zeren

Öz

Bu  çalışma, HIV/AIDS’i        önleyici           bir program olan “HIV/AIDS’e Yönelik Psiko-Eğitim Programı”nı tanıtan bir çalışmadır.            HIV/AIDS’e    Yönelik            Psiko-Eğitim Programı, haftada        bir gün, yaklaşık 90 dakikalık, 8      oturumdan oluşmakta, HIV/AIDS hakkında bilgi verme,cinsellikle ilgili değerler, güvenli cinsel ilişki, kondom kullanımı ve karar verme davranışı gibi konuları kapsamaktadır. Programın      etkili olup olmadığı,  deney grubunda 21, kontrol grubunda 23 öğrencinin yer aldığı bir araştırmayla sınanmıştır. HIV/AIDS Bilgi Formu ve HIV/AIDS Tutum   Envanteri ile  toplanan verilerin analizinde, karışık            ölçümler için  iki yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın          sonucunda,    HIV/AIDS’e   Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın öğrencilerin HIV/AIDS’e ilişkin       bilgi            ve         tutumlarını      olumlu yönde  etkilediği        ve         bu        etkinin uzun süreli      olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

HIV/AIDS, HIV/ AIDS’e Yönelik Psiko-Eğitim Programı, HIV/ AIDS’e yönelik önleyici çalışma, HIV/AIDS’e yönelik tutum, HIV/AIDS’e ilişkin bilgi

A Prevention Program For College Students Regarding Hiv/aids: Psycho-education Program For HIV/AIDS

Öz

This study is a descriptive study about an HIV/AIDS prevention program,“Psycho-Education Program for HIV/AIDS”. The Psycho-Education Program for HIV/AIDS has eight approximately 90 minute sessions one day a     week and included such subjects as information about HIV/AIDS, values related to sexuality, safe sex, use of condoms, and decisionmaking           behaviours. The research tested the effectiveness of the program with 21 students in an experimental group and 23 students in a control group. In the analysis of data collected  with the HIV/AIDS     Information Form and the HIV/AIDS Attitude Inventory, two way analysis of variance is used for mixed measures. At the conclusion of the research it is determined that the knowledge and attitudes of students who participated in the Psycho-Education Program for HIV/ AIDS were positively affected and that this effect lasted a long time.

Anahtar Kelimeler

HIV/AIDS, Psycho-Education Program for HIV/AIDS, HIV/AIDS Prevention Program, Knowledge and Attitudes towards HIV/AIDS

Kaynakça

• Adler, N.E., S.M. Kegeles, ve J.L. Genevro. (1992) “Risk Taking and Health”, Yates J.F. (ed) Risk-Taking Behavior. NY, John Wiley and Sons.
• Babadoğan, C. (2002) “HIV/AIDS Bulaş Yollarına İlişkin Bilgilerin İlköğretim 6-8. Sınıf Öğrencilerinin Üzerinde İncelenmesi”, HIV AIDS,5 (4) 169-178.
• Beck, A.T. (1976) Cognitive Theory and The Emotional Disorders, New York, International Universities Pres.
• Beck, A.T. ve Weishaar E.W. (1989) “Cognitive Behavioral Psychotherapies” Corsini R.J. ve Wedding D. (ed) Current Psychot-herapies. Itasca, IL, Peacock. Belcher, L., S. Kalichman, M. Topping, S. Smith, J. Ermshoff ve Nurss J. (1998) “A Randomized Trial of a Brief HIV Risk Redu-ction Counseling Intervention for Women”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66 (5) 856-861.
• Borgia, P., C. Marinacci, P. Schifano ve Perucci C.A. (2005) “Is Peer Education the Best Approach for HIV prevention in Schools? Findings From A Randomized Controlled Trial”, Journal of Adolescent Health, 36, 508-516.
• Butler, C.A. (2001) A Qualitative Study of HIV Sexual Risk Behaviors Among Female Street Youth. Yayınlanmamış Doktora Tezi, DePaul University, Clinical-Community Psychology, Chicago, Illinois. http://cindy-butler.tripod.com/id20.htm (Erişim Tarihi: 09. 05. 2005).
• CAPS. (2005) University of California San Francisco. http://www.caps.ucsf.edu/theor-ytext.html (Erişim Tarihi:09. 05. 2005).
• CDC. (2003) Centers For Disease Control And Prevention Handbook For HIV Prevention Community Planning, Washington DC, CDC Document.
• Cloninger, C.S. (2000) Theories of Personality, Understanding Persons, New Jersey, 3rd Edition, Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Conner, B.T., J.A. Stein ve Longshore D. (2005) “Are Cognitive AIDS Risk-Reduction Models Equally Applicable Among High- and Low-Risk Seekers?” Personality and Individual Differences, 38, 379- 393.
• Dattilio, F.M. ve Freeman A. (1992) “Cognitive Therapy”, Freeman A. ve Dattilio F.M. (ed) Comprehensive Casebook of Cognitive Therapy. New York, Plenum, 3-12.
• Duyan, V. (2001a) “HIV/AIDS’in Psikolojik Boyutu” Toplum ve Sosyal Hizmet, 12 (2) 61-76. Duyan, V. (2001b) “Sosyal Hizmet Öğrencilerinin HIV/AIDS Konusundaki Bilgileri ve HIV/AIDS’li Kişilere Yönelik Tutumları” Toplum ve Sosyal Hizmet, 12 (3) 81-92.
• Duyan, V. (2001c) “HIV/AIDS’e İlişkin Damgalama Ve Sosyal Destek” Sağlık ve Toplum, 11 (1) 3- 11.
• Ergene, T., Çok, F., Tümer A. ve Ünal, S. (2005) “A Controlled-Study Of Preventive Effects Of Peer Education And Single-Session Lectures on HIV/AIDS Knowledge And Attitudes Among University Students in Turkey” AIDS Education and Prevention, 17 (3) 268-278.
• Fisher, J.D. ve Fisher W.A. (1992) “Changing AIDS-Risk Behavior” Psychological Bulletin, 111 (3) 455-474.
• Fourreau, P.Ö. (1998) Social Psychological Factors Affecting Protective Behavior Against AIDS in Two Samples of Turkish Males. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Gökengin, D. (2002) “İlk ve Ortaöğretimde HIV/AIDS ve Diğer Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunma Eğitimi” HIV AIDS, 5 (4) 162-168.
• Gökşen, F. (1999) “Social Science and AIDS Research: From Individual Risk to Structural Models” Boğaziçi Journal, 13, 95-104.
• Kelly, J.A. ve Kalichman S.C. (2002) “Behavioral Research in HIV/AIDS Primary and Secondary Prevention Recent Advances and Future Directions” Journal of Consulting and Clinical Pychology, 70 (3) 626-639.
• Logan, T.K., J. Cole ve Leukefeld C. (2002) “Women, Sex, and HIV: Social and Contextual Factors, Meta-Analysis of Published Interventions, and Implications for Practice and Research” Psychological Bulletin, 128 (6) 851-885.
• Mahoney, C.A., D.L. Thombs ve Ford O.J. (1995) “Health Belief and Self-Efficacy Models: Their Utility in Explaining College Student Condom Use” AIDS Education and Prevention, 7 (1) 32-49. Nevada State Health Division. (2005) Potential Strategies and Interventions. http:// health2k.state.nv.us/hiv/prevention/chapt6. htm (Erişim tarihi: 09.05. 2005).
• Özcebe, H., L. Akın ve Aslan D. (2004) “A Peer Education Example on HIV/AIDS at a High School in Ankara” The Turkish Journal of Pediatrics, 45, 54-59.
• Rotheram-Borus M.J., S. Miller, C. Kopman, C. Haignere ve Selfridge C. (2003) Adolescents Living Safely: AIDS Awereness, Attitudes, and Actions, California: UCLA, HIV Center for Clinical and Behavioral Studies.
• Saydam, C., S. Erensoy, T. Özacar, F. Öz-kan, A. Zeytinoğlu ve Sayıner, A. (1999) “Lise Öğrencilerine HIV/AIDS Konusunda Klasik ve İnteraktif Yöntemlerle Uygulanan Eğitim Etkinliğinin Karşılaştırılması” HIV AIDS, 2 (3) 117-122.
• Senemoğlu, N. (2004) Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. Ankara, Gazi Kitabevi.
• St. Lawrence, J.S., R.A. Crosby, T.L. Brasfield ve O’Bannon R.E. (2002) “Reducing STD and HIV Risk Behavior of Substance-Dependent Adolescents A Randomized Controlled Trial” Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70 (4) 1010-1021.
• Toker, S.O. (1995) 14-19 Yaş Grubundaki Lise Öğrencilerinin AIDS (Acquired Im-muno Deficiency Syndrome) İle İlgili Bilgi Düzeylerinin Eğitim Öncesi ve Sonrasında Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• WHO. (2006) Turkey- HIV/AIDS Country Profile [http://www.euro.who.int/aids/ctryin-fo/overview/20060118_46 (Erişim tarihi: 22. 02. 2007).
• Woolfolk, A.E. (1998) Educational Psychology, Boston, Allyn and Bacon.
• UN. (2003) United Nationale Young People- Partners in HIV/AIDS Prevention. New York, UN.
• Uner, S. ve Turan, S. (2000). Ankara’da Lise Son Sınıf Öğrencilerinin HIV/AIDS Bilgi Dü-zeylerinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni. http://www.thb.hacettepe.edu.tr/2000/20004.shtml (Erişim tarihi: 18.12.2003).
• Zeren, Ş.G. (2006a) HIV/AIDS’e Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın Üniversiteye Yeni Başlayan Ergenlerin HIV/AIDS’e Yönelik Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zeren, Ş.G. (2006b) HIV/AIDS’e Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın Üniversiteye Yeni Başlayan Ergenlerin HIV/AIDS’e Yönelik Bilgi ve Tutumlarına Etkisi, Proje Raporu, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kuru-mu (TÜBİTAK) ve Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜGAUM), Ankara.