Socio-demographic Characteristics and Needs of Aged that Lived Around the Kocatepe Aged Solidarity Center

Yıl 2002, Cilt: 13 Sayı: 2, 77 - 90, 15.10.2002

Kasım Karataş Veli Duyan

Öz

The educational background of the aged among whom the majority are women,
show a distribution varying from the illiterate to the university graduates. In
terms of education levels there is a significant difference in favor of men.
This situation is consistent with the general tendency seen in Turkey in the
relationship between education and sex. The majority of the aged are married.
In terms of marital status the difference between sexes is significant, too.
The aged have at least one child. The rate of having children is higher in
women than men. A great mqority of the aged who have been living in Ankara for
40 years on average have experienced migration. A great part of the aged has
social security. The rate of having a job is higher in men. Women’s average rate
of income is lower than men’s evidently. Among the income resources of the aged
first comes the retirement salary, then renting income. More than half of the
aged do not find their income adequate; approximately one out of every five
receives support from “outside ". Nearly 90% of the aged live in a house
of his/her own. Among the women aged living alone or with children; and among
the men aged living with spouse or spouse and children is higher. The frequency
of being visited by the children of the aged is more in the women aged. The
forms of the aged’s spending of casual times generally rfleet “lower and middle
class’’ habits. More than half of the aged state that they have a health
problem; and half state that when they have a problem they do not receive any
help from their relatives. More than half of the aged face with various
difficulties in their everyday lives such as small repairs, housework, bill
payments, shopping, transporting, eating and reading.

Anahtar Kelimeler

aged, the aged solidarity center, socio-demographic characteristics of the aged and needs of aged.

KOCATEPE YAŞLI DAYANIŞMA MERKEZİNİN HİZMET ÇEVRESİNDE OTURAN YAŞLILARIN SOSYO DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE GEREKSİNİMLERİ

Öz

Çoğunluğu kadın olan yaşlıların eğitim du­rumu okur yazar olmayanlardan üniversite mezunlarına değin geniş bir alanda dağılım göstermektedir. Eğitim düzeyleri açısından erkekler lehine anlamlı bir fark vardır. Bu durum Türkiye'de eğitim-cinsiyet ilişkisinde rastlanan genel eğilimle tutarlıdır. Yaşlıların çoğunluğu evlidir. Medeni durum açısından cinsiyetler arasındaki fark da anlamlıdır. Yaşlılar en az bir çocuğa sahiptir. Çocuk sahibi olma oranı kadınlarda, erkeklerden daha yüksektir. Ortalama 40 yıldır Ankara 'da yaşamakta olan yaşlıların çok büyük bir oram göç deneyimi yaşamıştır. Yaşlıların büyük bir bölümü sosyal güvenceye sahiptir. Meslek sahibi olma oranı erkeklerde daha yüksektir. Kadınların gelir ortalaması erkeklerden belirgin bir şekilde düşüktür. Yaşlıların gelir kaynakları arasında ilk sırada e-mekli maaşı, ikinci sırada ise kira geliri yer almaktadır. Yaşlıların yarıdan çoğu gelirini yeterli bulmamakta; yaklaşık beşte biri "dışardanı” ekonomik yardım almaktadır. Yaşlıların yaklaşık %90’ı kendisine ait bir evde oturmaktadır. Kadın yaşlılar arasında yalnız ve çocuklarıyla birlikte yaşama; erkek yaşlılar arasında ise eşiyle ve eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşama oram daha yüksektir. Yaşlıların çocukları tarafından ziyaret edilme sıklığı kadın yaşlılarda daha fazladır. Yaşlıların serbest zaman değerlendirme biçimleri genelde “alt. ve orta sınıf alışkanlıklarını yansıtmaktadır. Yaşlıların yarıdan fazlası bir sağlık sorunu olduğunu belirtmekte; yarısı da bir sağlık sorunu ile karşılaştıklarında yakınlarından her hangi bir yardım alamadıklarım belirtmektedir. Yaşlıların yarıdan çoğu günlük yaşamda, küçük onarımlar, ev temizliği, fatura ödemeleri, alış veriş, ulaşım, yemek yeme ve okuma gibi çeşitli güçlüklerle karşılaşmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

yaşlının sosyo-demografik özellikleri ve yaşlıların gereksinimleri, yaşlılık, yaşlı dayanışma merkezi

Kaynakça

• ARLI, M., N. Şanlı ve H. Demirel (2002). “Kentlerde ve Kırsal Bölgelerde Yaşlıların Sosyal Hizmet Gereksinimleri”. Değişen Tür¬kiye’de İnsan Hakları Açısından Sosyal Hizmetler (Ed. Kasım Karataş). Ankara: Sos¬yal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayın No: 006 ss: 209-224.
• DUYAN, V. (2000). “Yaşlılık ve Gerontolojik Sosyal Hizmet". Antropoloji ve Yaşlılık. (Ed. Gönül Erkan ve Vedat Işıkhan). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 006 ss: 118-124. EMİROĞLU, V. (1995). Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. Genişletilmiş İkinci Baskı. Ankara.
• GÜRAN KOŞAR, N. (1996). Sosyal Hizmetlerde Yaşlı Refahı Alanı. Ankara.
• HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ (1999) Demografi ve Sağlık Araştırması.
• KALINKARA, V. (2000). “Yaşlılıkta Sosyal Katılım ve Kent Hizmetleri". Antropoloji ve Yaşlılık. (Ed. Gönül Erkan ve Vedat Işıkhan). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 006 ss: 77-86.
• KARATAŞ, K. (1987). "Gecekondu Ailelerinin Kentle Bütünleşmelerini Engelleyen Nedenler ve Ortaya Çıkan Toplumsal Sorunlar”. (Yayın¬lanmamış Yüksek Lisans Tezi). HÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Da¬lı. Ankara.
• KARATAŞ, K. (1995). “Sosyal Hizmetlerde Yatırım Politikaları: SHÇEK örneği”. Sosyal Hizmet Sempozyumu'95: 30. Yılında Sosyal Hizmet ve Geleceğe Yöneliş. 22-24 Kasım 1995. Ankara.
• KARATAŞ, K. (2002). "Kentlileşmenin Dina¬mik Bir Aracı Olarak Toplum Merkezleri: Bir Yaklaşım Modeli Önerisi”. Sosyal Hizmet Sempozyumu’98: Kentleşme Sürecinde Sosyal Hizmet (Ed. Ümit Onat). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 10 ss: 62-66.
• KARATAŞ, S. (1988). "Yaşlılarda Yaşam Do¬yumunu Etkileyen Etmenler". (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). HÜ Sosyal Bilimler Ens¬titüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı. Ankara.
• KARATAŞ, S. (2000). “Sosyal Değişme ve Yaşlılık". Antropoloji ve Yaşlılık. (Ed. Gönül Erkan ve Vedat Işıkhan). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 006 ss: 152-162.
• KARATAŞ, S. Kasım Karataş ve Cemalettin Şenol (1989). "Huzurevinde Kalan Yaşlıların Yaşam Doyum Düzeyleri ile ölüm Kaygıları Arasındaki İlişki”. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi: Bilimsel Çalışmalar, 15-21 Ekim 1989. Mersin.
• PEKCAN, H. (2000). Antropoloji ve Yaşlılık. (Ed. Gönül Erkan ve Vedat Işıkhan). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 006 ss: 51-54.
• PERLMUTTER, M. ve E. Hail (1992). Adult Development and Aging Second Edition, New York: John Wiley and Sons,Inc.
• PİYAL, B. ve B. Piyal (2002). “Kent emeklileri¬nin Yaşam Koşullarının İyileştirilmesinde Sos¬yal Hizmetlerin İşlevleri” Sosyal Hizmet Sempozyumu'98: Kentleşme Sürecinde Sosyal Hizmet (Ed. Ümit Onat). Ankara: HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 10 ss: 81-90.
• SEZAL, I.. (2001). “Türkiye’de Eğitim ve Nü¬fus: Yapılar ve Etkileşimler" Nüfus ve Kal-kınma, özbay F. ve Diğerleri, Ankara: Hacet¬tepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ya¬yın no: NEE-HÜ 01.02.
• TUFAN, I. (2001). “Yaşlanan Dünyada Bir De¬likanlı: Türkiye” Toplum ve Sosyal Hizmet, 12 (3),27-49.
• TUFAN, I. (2002). Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık. İstanbul: Aykırı Yayıncılık, Araştırma Dizisi-9.