Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Production and Distribution Processes of the Young Turk Publications

Yıl 2024, Sayı: 4, 44 - 75, 30.06.2024

Öz

This study focuses on the production, reproduction and distribution processes of propaganda texts produced by opposition individuals, groups and organizations during the reign of Abdülhamit II, with the aim of convincing and mobilizing the masses towards constitutional rule. The article examines the production processes by focusing on the Young Turks abroad (publisher Young Turks), while the reproduction and distribution processes are analyzed by focusing on those living in the country, who are inclined towards the Young Turk ideology, but exhibit a more passive oppositional attitude (reader Young Turks). In this context, the article seeks to answer questions regarding the sub-genres of Young Turk publications, the techniques used to print and reproduce them both domestically and abroad, the tools and tactics employed for their circulation, and finally where they were read.

Kaynakça

  • “Ethem Ruhi Balkan’ın Hatıralarından, İttihatçılığın Temelini Atanlar”. Hatıralar Vesikalar Resimlerle Yakın Tarihimiz. 2 cilt, İstanbul: Türkpetrol, [t.y.].
  • Ahmet Rasim. Muharrir, Şair, Edip. Yay. Haz. Kazım Yetiş. İstanbul: Tercüman, 1980.
  • Akalın, Lale Uzay. Osmanlıdan Cumhuriyete Sancılı Yıllar Yahya Sezai Uzay’ın Anıları (1879-1970). İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2012.
  • Aksoy, Yaşar. Bir Kent Bir İnsan İzmir’in Son Yüzyılı S. Ferit Eczacıbaşı’nın Yaşamı ve Anıları. İstanbul: Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınları, 1986.
  • Apak, Rahmi. Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988.
  • Aslaner, Serhat. “Meşrutiyet Fikrinin Taşraya İntikali ve Uygulanışı: Konya ve Kastamonu Vilayetleri Örneği (1897-1912)”. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2023.
  • Ateş, Sabri. Tunalı Hilmi Bey–Osmanlı’dan Cumhuriyete Bir Aydın. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2009.
  • Birinci, Ali. Tarihin Hududunda. İstanbul: Dergah Yayınları, 2012.
  • Bleda, Mithat Şükrü. İmparatorluğun Çöküşü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1979.
  • Clayer, Nathalie. Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013.
  • Çağın, Sabahattin. Tokadizade Şekip. İzmir: Akademi Kitabevi, 1998.
  • Dığıroğlu, Filiz. Dersaadet’te Bir Acem Kitapçı: Kitap-Füruş Hacı Hüseyin Ağa. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2014.
  • Dığıroğlu, Filiz. “Osmanlı Matbuatında Acemler: Şirket-i Sahafiye-i İraniye”. Osmanlı Araştırmaları 56, 2020, 225-258.
  • Ekrem Reşad, Osman Ferid. 1325 Sene-i Maliyesine Mahsus Nevsal-i Osmani. Matbaa-i Ahmed İhsan [iç kapakta Matbaa-i Amedî], 1325.
  • Emre, Ahmet Cevat. İki Neslin Tarihi. İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1960.
  • Erbil, Arif. Bahaeddin Şakir Bey’in Bıraktığı Vesikalara Göre İttihat ve Terakki. Yay. Haz. Erdal Aydoğan ve İsmail Eyyüpoğlu. Ankara: Alternatif Yayınları, 2004.
  • Erişirgil, M. Emin. Bir Fikir Adamının Romanı. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1951.
  • Erkin, Behiç. “Atatürk’ün Selânik’teki Askerlik Hayatına Ait Hâtıralar”. Belleten 80, 1956, 599-604.
  • Eryüksel, Hasan. Ziya Şakir Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Anıl Matbaası, 1949.
  • Es, Hikmet Feridun. Tanımadığımız Meşhurlar. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2009.
  • Germanus, Gyula. Doğu’nun Büyüsü. İstanbul: Muhayyel Yayıncılık, 2019.
  • Giritli Bir Türk. Firak. Kahire: Matbaa-i İctihad, 1906.
  • Gökbel, Asaf ve Hikmet Şölen. Aydın İli Tarihi. Aydın: Aydın Halkevi Neşriyatı, 1936.
  • Hanioğlu, M. Şükrü. Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük (1889- 1902). İstanbul: İletişim Yayınları, 1985.
  • Hanioğlu, M. Şükrü. The Young Turks in Opposition, New York: Oxford University Press, 1995.
  • Hoca Muhyiddin. Hürriyet Mücahedeleri Yahut Firak ve Menfa Hatıraları. Dersaadet: Selanik Matbaası, 1326.
  • Hürmen, Fatma Rezan. Ressam Naciye Neyyal’in Mutlakiyet Meşrutiyet ve Cumhuriyet Hatıraları. İstanbul: Pınar Yayınları, 2004.
  • İbrahim Temo. İbrahim Temo’nun İttihat ve Terakki Anıları. İstanbul: Arba, 1987.
  • İhtifalci Mehmet Ziya Bey. Yenikapı Mevlevihanesi. Yay. Haz. Murat A. Karavelioğlu. İstanbul: Ataç Yayınları, 2005.
  • İnan, Arı. Cami Baykurt’un Anılarıyla Son Osmanlı Afrikasında Hayat Çöl İnsanları Sürgünler ve Jön Türkler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • İttihat ve Terakki’nin Gizli Propaganda Faaliyetleri ve Abdülhamid. Yay. Haz. Türkmen Töreli, Ankara: Kripto, 2012.
  • Kadri, Hüseyin Kazım. Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım. Yay. Haz. İsmail Kara. İstanbul: Dergah Yayınları, 2000.
  • Kandemir, Feridun. Jön Türklerin Zindan Hatıraları. İstanbul: Muhit Yayınları, 1975.
  • Kara, İsmail. “Ulema-Siyaset İlişkilerine Dair Önemli Bir Metin: Muhalefet Yapmak/Muhalefete Katılmak”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 4, 1998, 1-25.
  • Kara, İsmail. “Ulema-Siyaset İlişkilerine Dair Metinler- II Ey Ulema! Bizim Gibi Konuş!”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 7, 1999, 65-134.
  • Kara, İsmail. “Tarikat Çevrelerinin İttihat ve Terakki ile Münasebetleri”. Dergah 43, 1993, 14-15.
  • Kara, İsmail. İsmail Kara, Hilafet Risaleleri, 1. c., İstanbul: Klasik Yayınları, 2002.
  • Karabekir, Kazım. İttihat ve Terakki Cemiyeti. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2009.
  • Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. Gençlik ve Edebiyat Hatıraları. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1969.
  • Kaygusuz, Bezmi Nusret. Bir Roman Gibi. İzmir: İhsan Gümüşkaya Matbaası, 1955.
  • Korkmaz, Mehmet. Bahriye Mektebinde Bir Jön Türk Muhittin Atayiğit’in II. Abdülhamid Dönemi Bahriye Mektebi Hatıraları (1892-1898). İstanbul: Büyüyen Ay, 2023.
  • Kuran, Ahmed Bedevi. İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler. İstanbul: Tan Matbaası, 1945.
  • Kuran, Ahmed Bedevi. Osmanlı İmparatorluğu’nda İnkılap Hareketleri ve Milli Mücadele. İstanbul: Baha Matbaası, 1956.
  • Kuran, Ahmet Bedevi. Harbiye Mektebi’nde Hürriyet Mücadelesi. İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • Leskovikli Mehmet Rauf. İttihat ve Terakki Ne İdi?. Yay. Haz. Bülent Durbaş. İstanbul: Arba Yayınları, 1991.
  • Mardin, Şerif. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri. İstanbul: İletişim, 2005.
  • Mardin, Şerif. Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
  • Menteşe, Halil. Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşenin Anıları. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986.
  • Midhat Paşa’nın Hatıraları Mir‘at-ı Hayret. 2 cilt. Yay. Haz. O. S. Kocahanoğlu. İstanbul: Temel Yayınları, 1997.
  • Muallim Vahyi. Bursalı Tahir Bey. İstanbul: Matbaa-i Orhaniye, 1334.
  • Muammer Göçmen, İsviçre’de Jöntürk Basını ve Türk Siyasal Hayatına Etkiler. İstanbul: Kitabevi, 1995.
  • Mustafa Ragıb. Meşrutiyetten Önce Manastır’da Patlayan Tabanca. Yay. Haz. Rahşan Aktaş. İstanbul: Bengi Yayınları, 2007.
  • Okar, Mehmet Ali. Osmanlı Balkanlarının Son On Yılı. Yay. Haz. Ahmet Mesut Okar. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
  • Onbulak, Sermet. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet’e Operatör Doktor Ali Osman Onbulak ve Ailesinin Hayat Öyküsü. İstanbul: VTT Yayıncılık, 2017.
  • Osmanlı Terakki ve İttihat ve Cemiyeti Paris Merkezi Yazışmaları Kopya Defterleri (1906-1908). Yay. Haz. C. Emiroğlu, K. Emiroğlu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
  • Öksüz, Mert. Muharrir ve Matbuat: On Dokuzuncu Asırda Yazarlık Mesleği ve Babıali. İstanbul: Libra, 2022.
  • Önder, Ali Rıza. Kayseri Basın Tarihi. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1972.
  • Özgül, M. Kayahan. Son Jön Türk Kalesi Ahmed Kemal Akünal. İstanbul: Kitabevi, 2010.
  • Renda, Abdulhalik. Hatırat. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2018.
  • Sağlam, Tevfik. Nasıl Okudum. Yay. Haz. Hüsrev Hatemi-Aykut Kazancıgil. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Atatürk’ün Yüzüncü Yılını Kutlama Yayınları, 1981.
  • Suat, Efzayiş. Hüseyin Suad Yalçın ve Şiirleri. İstanbul: İstanbul Halk Basımevi, 1943.
  • Süleyman Tevfik [Özzorluoğlu]. II. Meşrutiyetten Cumhuriyete Elli Yıllık Hatıralarım. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları, 2011.
  • Şemseddin Sami. Kamus-i Türkî. Dersaadet: İkdam Matbaası, 1317.
  • Tahirü’l Mevlevî. Edebiyat Lugati. İstanbul: Enderun Kitabevi, İstanbul, 1994.
  • Tarım, Cevat Hakkı. Atatürk Kırşehir’de-İnkılapçı Bir Öğretmen Habip Arıöz. Ankara: Memleket Matbaası, 1956.
  • Tekçe, Güngör. Zafir Konağında Bir Tuhaf Zaman. İstanbul: YKY, 2007.
  • Tengirşek, Yusuf Kemal. Vatan Hizmetinde. İstanbul, 1967.
  • Tepeyran, Ebubekir Hazım. Hatıralar. İstanbul: Pera Yayınları, 1998.
  • Tugay, Asaf. İbret. 2 cilt. İstanbul: Okat Yayınevi, 1962.
  • Uşaklıgil, Halid Ziya. Kırk Yıl. İstanbul: Matbaacılık ve Neşriyat T. A. Ş., 1936.
  • Uzer, Tahsin. Makedonya Eşkıyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1979.
  • Vardar, Galib. İttihat ve Terakki İçinden Dönenler. Yay. Haz. Samih Nafiz Tansu, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1960.
  • Yahya Kemal [Beyatlı]. Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım. İstanbul: Baha Matbaası, 1973.
  • Yalçın, Hüseyin Suat. Hem Hatırlar Hem Gülerim. Ankara: Çolpan Kitap, 2021.
  • Yalman, Ahmet Emin. Modern Türkiye’nin Gelişim Sürecinde Basın. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.
  • Yeğenağa, Ali Münif. Ali Münif Bey’in Hatıraları. Yay. Haz. Taha Toros, İstanbul: İSİS, 1996.
  • Yenilmez, Hasan. “II. Meşrutiyet Arifesinde İran’da Bir İttihatçı: Ömer Naci (1878-1916)”. Türkiye İran Araştırmaları Dergisi 2, 2022, 29-55.
  • Yıldız, Güllü. “İstanbul’da Bir Acem Matbaası: Kitapçı Tahir ve Ahter”. Osmanlı Araştırmaları 50, 2017, 175-218.
  • Yıldız, Güllü.. “Farsça Neşriyat Bağlamında İstanbul ve Ahter Matbaası”. Kebikeç 52, 2021, 69-104.
  • https://www.youtube.com/watch?v=J2-KY42PH3U&t=1559s, Son Erişim Tarihi: 02.04.2024.

Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri

Yıl 2024, Sayı: 4, 44 - 75, 30.06.2024

Öz

Bu çalışma, II. Abdülhamit döneminde muhalif kişi, grup ve örgütler tarafından, kitleleri meşrutî idareye geçiş konusunda ikna ve aktive etmeyi amaçlayan propaganda metinlerinin üretim, çoğaltım ve dağıtım süreçlerine odaklanmaktadır. Makalede üretim süreçleri daha ziyade yurt dışındaki Jöntürkler (yayıncı Jöntürkler), çoğaltım ve dağıtım süreçleri ise daha ziyade yurt içinde yaşayan, Jöntürk fikriyatına sahip ya da eğilimli olmakla beraber daha pasif bi muhalif tavır sergileyen kesimler (okuyucu Jöntürkler) merkeze alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda makale Jöntürk neşriyatının; alt türleri, yurt içi ve dışında hangi tekniklerle basıldığı/çoğaltıldığı, hangi araç ve taktiklerle sirkülasyona girdiği ve nihayet nerelerde okunduğu sorularına yanıtlar üretmeye çalışmaktadır.

Kaynakça

  • “Ethem Ruhi Balkan’ın Hatıralarından, İttihatçılığın Temelini Atanlar”. Hatıralar Vesikalar Resimlerle Yakın Tarihimiz. 2 cilt, İstanbul: Türkpetrol, [t.y.].
  • Ahmet Rasim. Muharrir, Şair, Edip. Yay. Haz. Kazım Yetiş. İstanbul: Tercüman, 1980.
  • Akalın, Lale Uzay. Osmanlıdan Cumhuriyete Sancılı Yıllar Yahya Sezai Uzay’ın Anıları (1879-1970). İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2012.
  • Aksoy, Yaşar. Bir Kent Bir İnsan İzmir’in Son Yüzyılı S. Ferit Eczacıbaşı’nın Yaşamı ve Anıları. İstanbul: Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınları, 1986.
  • Apak, Rahmi. Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988.
  • Aslaner, Serhat. “Meşrutiyet Fikrinin Taşraya İntikali ve Uygulanışı: Konya ve Kastamonu Vilayetleri Örneği (1897-1912)”. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2023.
  • Ateş, Sabri. Tunalı Hilmi Bey–Osmanlı’dan Cumhuriyete Bir Aydın. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2009.
  • Birinci, Ali. Tarihin Hududunda. İstanbul: Dergah Yayınları, 2012.
  • Bleda, Mithat Şükrü. İmparatorluğun Çöküşü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1979.
  • Clayer, Nathalie. Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013.
  • Çağın, Sabahattin. Tokadizade Şekip. İzmir: Akademi Kitabevi, 1998.
  • Dığıroğlu, Filiz. Dersaadet’te Bir Acem Kitapçı: Kitap-Füruş Hacı Hüseyin Ağa. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2014.
  • Dığıroğlu, Filiz. “Osmanlı Matbuatında Acemler: Şirket-i Sahafiye-i İraniye”. Osmanlı Araştırmaları 56, 2020, 225-258.
  • Ekrem Reşad, Osman Ferid. 1325 Sene-i Maliyesine Mahsus Nevsal-i Osmani. Matbaa-i Ahmed İhsan [iç kapakta Matbaa-i Amedî], 1325.
  • Emre, Ahmet Cevat. İki Neslin Tarihi. İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1960.
  • Erbil, Arif. Bahaeddin Şakir Bey’in Bıraktığı Vesikalara Göre İttihat ve Terakki. Yay. Haz. Erdal Aydoğan ve İsmail Eyyüpoğlu. Ankara: Alternatif Yayınları, 2004.
  • Erişirgil, M. Emin. Bir Fikir Adamının Romanı. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1951.
  • Erkin, Behiç. “Atatürk’ün Selânik’teki Askerlik Hayatına Ait Hâtıralar”. Belleten 80, 1956, 599-604.
  • Eryüksel, Hasan. Ziya Şakir Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Anıl Matbaası, 1949.
  • Es, Hikmet Feridun. Tanımadığımız Meşhurlar. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2009.
  • Germanus, Gyula. Doğu’nun Büyüsü. İstanbul: Muhayyel Yayıncılık, 2019.
  • Giritli Bir Türk. Firak. Kahire: Matbaa-i İctihad, 1906.
  • Gökbel, Asaf ve Hikmet Şölen. Aydın İli Tarihi. Aydın: Aydın Halkevi Neşriyatı, 1936.
  • Hanioğlu, M. Şükrü. Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük (1889- 1902). İstanbul: İletişim Yayınları, 1985.
  • Hanioğlu, M. Şükrü. The Young Turks in Opposition, New York: Oxford University Press, 1995.
  • Hoca Muhyiddin. Hürriyet Mücahedeleri Yahut Firak ve Menfa Hatıraları. Dersaadet: Selanik Matbaası, 1326.
  • Hürmen, Fatma Rezan. Ressam Naciye Neyyal’in Mutlakiyet Meşrutiyet ve Cumhuriyet Hatıraları. İstanbul: Pınar Yayınları, 2004.
  • İbrahim Temo. İbrahim Temo’nun İttihat ve Terakki Anıları. İstanbul: Arba, 1987.
  • İhtifalci Mehmet Ziya Bey. Yenikapı Mevlevihanesi. Yay. Haz. Murat A. Karavelioğlu. İstanbul: Ataç Yayınları, 2005.
  • İnan, Arı. Cami Baykurt’un Anılarıyla Son Osmanlı Afrikasında Hayat Çöl İnsanları Sürgünler ve Jön Türkler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • İttihat ve Terakki’nin Gizli Propaganda Faaliyetleri ve Abdülhamid. Yay. Haz. Türkmen Töreli, Ankara: Kripto, 2012.
  • Kadri, Hüseyin Kazım. Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım. Yay. Haz. İsmail Kara. İstanbul: Dergah Yayınları, 2000.
  • Kandemir, Feridun. Jön Türklerin Zindan Hatıraları. İstanbul: Muhit Yayınları, 1975.
  • Kara, İsmail. “Ulema-Siyaset İlişkilerine Dair Önemli Bir Metin: Muhalefet Yapmak/Muhalefete Katılmak”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 4, 1998, 1-25.
  • Kara, İsmail. “Ulema-Siyaset İlişkilerine Dair Metinler- II Ey Ulema! Bizim Gibi Konuş!”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 7, 1999, 65-134.
  • Kara, İsmail. “Tarikat Çevrelerinin İttihat ve Terakki ile Münasebetleri”. Dergah 43, 1993, 14-15.
  • Kara, İsmail. İsmail Kara, Hilafet Risaleleri, 1. c., İstanbul: Klasik Yayınları, 2002.
  • Karabekir, Kazım. İttihat ve Terakki Cemiyeti. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2009.
  • Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. Gençlik ve Edebiyat Hatıraları. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1969.
  • Kaygusuz, Bezmi Nusret. Bir Roman Gibi. İzmir: İhsan Gümüşkaya Matbaası, 1955.
  • Korkmaz, Mehmet. Bahriye Mektebinde Bir Jön Türk Muhittin Atayiğit’in II. Abdülhamid Dönemi Bahriye Mektebi Hatıraları (1892-1898). İstanbul: Büyüyen Ay, 2023.
  • Kuran, Ahmed Bedevi. İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler. İstanbul: Tan Matbaası, 1945.
  • Kuran, Ahmed Bedevi. Osmanlı İmparatorluğu’nda İnkılap Hareketleri ve Milli Mücadele. İstanbul: Baha Matbaası, 1956.
  • Kuran, Ahmet Bedevi. Harbiye Mektebi’nde Hürriyet Mücadelesi. İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • Leskovikli Mehmet Rauf. İttihat ve Terakki Ne İdi?. Yay. Haz. Bülent Durbaş. İstanbul: Arba Yayınları, 1991.
  • Mardin, Şerif. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri. İstanbul: İletişim, 2005.
  • Mardin, Şerif. Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
  • Menteşe, Halil. Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşenin Anıları. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986.
  • Midhat Paşa’nın Hatıraları Mir‘at-ı Hayret. 2 cilt. Yay. Haz. O. S. Kocahanoğlu. İstanbul: Temel Yayınları, 1997.
  • Muallim Vahyi. Bursalı Tahir Bey. İstanbul: Matbaa-i Orhaniye, 1334.
  • Muammer Göçmen, İsviçre’de Jöntürk Basını ve Türk Siyasal Hayatına Etkiler. İstanbul: Kitabevi, 1995.
  • Mustafa Ragıb. Meşrutiyetten Önce Manastır’da Patlayan Tabanca. Yay. Haz. Rahşan Aktaş. İstanbul: Bengi Yayınları, 2007.
  • Okar, Mehmet Ali. Osmanlı Balkanlarının Son On Yılı. Yay. Haz. Ahmet Mesut Okar. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
  • Onbulak, Sermet. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet’e Operatör Doktor Ali Osman Onbulak ve Ailesinin Hayat Öyküsü. İstanbul: VTT Yayıncılık, 2017.
  • Osmanlı Terakki ve İttihat ve Cemiyeti Paris Merkezi Yazışmaları Kopya Defterleri (1906-1908). Yay. Haz. C. Emiroğlu, K. Emiroğlu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
  • Öksüz, Mert. Muharrir ve Matbuat: On Dokuzuncu Asırda Yazarlık Mesleği ve Babıali. İstanbul: Libra, 2022.
  • Önder, Ali Rıza. Kayseri Basın Tarihi. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1972.
  • Özgül, M. Kayahan. Son Jön Türk Kalesi Ahmed Kemal Akünal. İstanbul: Kitabevi, 2010.
  • Renda, Abdulhalik. Hatırat. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2018.
  • Sağlam, Tevfik. Nasıl Okudum. Yay. Haz. Hüsrev Hatemi-Aykut Kazancıgil. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Atatürk’ün Yüzüncü Yılını Kutlama Yayınları, 1981.
  • Suat, Efzayiş. Hüseyin Suad Yalçın ve Şiirleri. İstanbul: İstanbul Halk Basımevi, 1943.
  • Süleyman Tevfik [Özzorluoğlu]. II. Meşrutiyetten Cumhuriyete Elli Yıllık Hatıralarım. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları, 2011.
  • Şemseddin Sami. Kamus-i Türkî. Dersaadet: İkdam Matbaası, 1317.
  • Tahirü’l Mevlevî. Edebiyat Lugati. İstanbul: Enderun Kitabevi, İstanbul, 1994.
  • Tarım, Cevat Hakkı. Atatürk Kırşehir’de-İnkılapçı Bir Öğretmen Habip Arıöz. Ankara: Memleket Matbaası, 1956.
  • Tekçe, Güngör. Zafir Konağında Bir Tuhaf Zaman. İstanbul: YKY, 2007.
  • Tengirşek, Yusuf Kemal. Vatan Hizmetinde. İstanbul, 1967.
  • Tepeyran, Ebubekir Hazım. Hatıralar. İstanbul: Pera Yayınları, 1998.
  • Tugay, Asaf. İbret. 2 cilt. İstanbul: Okat Yayınevi, 1962.
  • Uşaklıgil, Halid Ziya. Kırk Yıl. İstanbul: Matbaacılık ve Neşriyat T. A. Ş., 1936.
  • Uzer, Tahsin. Makedonya Eşkıyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1979.
  • Vardar, Galib. İttihat ve Terakki İçinden Dönenler. Yay. Haz. Samih Nafiz Tansu, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1960.
  • Yahya Kemal [Beyatlı]. Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım. İstanbul: Baha Matbaası, 1973.
  • Yalçın, Hüseyin Suat. Hem Hatırlar Hem Gülerim. Ankara: Çolpan Kitap, 2021.
  • Yalman, Ahmet Emin. Modern Türkiye’nin Gelişim Sürecinde Basın. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.
  • Yeğenağa, Ali Münif. Ali Münif Bey’in Hatıraları. Yay. Haz. Taha Toros, İstanbul: İSİS, 1996.
  • Yenilmez, Hasan. “II. Meşrutiyet Arifesinde İran’da Bir İttihatçı: Ömer Naci (1878-1916)”. Türkiye İran Araştırmaları Dergisi 2, 2022, 29-55.
  • Yıldız, Güllü. “İstanbul’da Bir Acem Matbaası: Kitapçı Tahir ve Ahter”. Osmanlı Araştırmaları 50, 2017, 175-218.
  • Yıldız, Güllü.. “Farsça Neşriyat Bağlamında İstanbul ve Ahter Matbaası”. Kebikeç 52, 2021, 69-104.
  • https://www.youtube.com/watch?v=J2-KY42PH3U&t=1559s, Son Erişim Tarihi: 02.04.2024.
Toplam 80 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Tarihsel Çalışmalar (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Serhat Aslaner 0000-0001-5898-5103

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2024
Gönderilme Tarihi 21 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 14 Haziran 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Aslaner, S. (2024). Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri. Toplumsal Tarih Akademi(4), 44-75.
AMA Aslaner S. Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri. TT Akademi. Haziran 2024;(4):44-75.
Chicago Aslaner, Serhat. “Jöntürk Neşriyatının Üretim Ve Dağıtım Süreçleri”. Toplumsal Tarih Akademi, sy. 4 (Haziran 2024): 44-75.
EndNote Aslaner S (01 Haziran 2024) Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri. Toplumsal Tarih Akademi 4 44–75.
IEEE S. Aslaner, “Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri”, TT Akademi, sy. 4, ss. 44–75, Haziran 2024.
ISNAD Aslaner, Serhat. “Jöntürk Neşriyatının Üretim Ve Dağıtım Süreçleri”. Toplumsal Tarih Akademi 4 (Haziran 2024), 44-75.
JAMA Aslaner S. Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri. TT Akademi. 2024;:44–75.
MLA Aslaner, Serhat. “Jöntürk Neşriyatının Üretim Ve Dağıtım Süreçleri”. Toplumsal Tarih Akademi, sy. 4, 2024, ss. 44-75.
Vancouver Aslaner S. Jöntürk Neşriyatının Üretim ve Dağıtım Süreçleri. TT Akademi. 2024(4):44-75.
Beşinci Sayımızla Merhaba!

Toplumsal Tarih Akademi dergisinin yeni sayısı ile karşınızdayız. Bu sayı, dergimizin yayın hayatına başladığı 2022 Aralık ayından bu yana çıkan beşinci sayısı. Ama tematik bir dosyadan oluşmaması nedeniyle de ilk olma niteliği taşıyor. Aynı zamanda bizim, derginin editör yardımcılığından editörlüğüne geçiş aşamasında ilk deneyimimiz. O nedenle şimdiden, her ne kusur işlediysek affola.

Dergiyi çok kısa zamanda Tarih Vakfı’nın önemli yayınlarından biri haline getiren önceki editörlerimiz Yaşar Tolga Cora ve Nurşen Gürboğa’ya, derginin yayın hayatına başlaması yolundaki öncü rolü nedeniyle Tarih Vakfı eski Genel Başkanı ve dergimizin eski genel yayın yönetmeni Mehmet Ö. Alkan’a teşekkürlerimizi sunarız. Dergiyi ileriye taşımak için omuzlarımıza yüklenen sorumluluğun farkındayız. Umarız, Yayın Kurulu üyelerimizin ve genişleyen editör kadromuzun desteği ile bu sorumluluğu hakkıyla yerine getireceğiz. Bu noktada, dergi yönetiminin yenilendiği Eylül 2024 yayın kurulu toplantımızda, bizlerle birlikte dergimizi oluşturma sorumluluğunu paylaşan yeni kitap inceleme editörlerimiz Gülhan Balsoy ve Cihangir Gündoğdu’ya, yeni belge inceleme bölümü̈ editörümüz Deniz Türker’e teşekkür ederiz. Yeni bölüm editörlerimize tüm enerjileriyle sürece koydukları büyük katkıdan dolayı müteşekkiriz. Nurşen Gürboğa editörlüğü bizlere devretmekle beraber derginin Genel Yayın Yönetmenliği pozisyonunu sürdürüyor, kendisinin rehberliği ve desteği, Tarih Vakfı yönetimi ile kurduğu köprü̈ bizler için çok değerli. Yazıların yayına hazırlanması sürecinde hem çok titiz hem de bir o kadar hızlı çalışan, yardımcı editörlük görevini de üstlenen Türkçe dil editörümüz Emre Erkan’a teşekkür ederiz. Mizanpaj editörümüz Aşkın Yücel Seçkin’e de özenli ve seri çalışması için içtenlikle teşekkür ediyoruz. Ayrıca revizyonlarıyla yazarlarımızı yönlendiren, dergimizin görünmez kahramanları anonim hakemlerimize teşekkür ediyoruz. Bir yandan uzun bir süre sonra serbest konulu yazılardan oluşan bir sayı çıkarma kararı almamız, öte yandan süreç devam ederken değişen yönetim yapımız süreçte bazı aksamalara yol açtı. Bunu hoşgörü̈ ve sabırla karşılayan yazarlarımıza da ayrıca minnettarız.

Bu sayımızda dört araştırma makalesi, üç belge inceleme yazısı, dört kitap inceleme yazısı ve bir anma yazısı yer alıyor. Öncelikle beşinci sayımızda yayınlanan araştırma makalelerinden bahsetmek istiyoruz. İlk araştırma makalemiz Nurhan Davutyan tarafından kaleme alındı ve “1875 Osmanlı Moratoryumu Önlenebilirdi” başlığını taşıyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun mali egemenliğini ihlal eden Düyun-ı Umumiye’nin kurulmasına giden gelişmelere farklı bir perspektiften bakan çalışma, kapsamlı kaynaklardan ve istatistiksel analiz yöntemlerinden yararlanıyor. Davutyan’a göre Mehmed Emin Ali Paşa’nın 1867’de önerdiği mali tedbirler 1879’da değil önerildiği zaman uygulansaydı moratoryumun engellenmesi ihtimali bulunuyordu. İkinci araştırma makalemiz üç yazarın ortak çalışması: Murat Tülek, Jean-François Pérouse ve Funda Ferhanoğlu. Başlığı “1922 Öncesinde Jacques Pervititch” olan bu ayrıntılı çalışma İstanbul’un haritacılık tarihinde mihenk taşı olan Pervititch’in geçmişine, henüz İstanbul sigorta planlarını hazırlamaya başlamadan önceki dönemine odaklanıyor. Bir tanesini kapağa taşıdığımız değerli görsel malzemeleri okurumuzla buluşturan bu makale, Pervititch’in aile yaşamı, mesleki gelişimi ve ilk haritaları üzerine değerli bilgiler veriyor. Üçüncü araştırma makalemizin başlığı “İstisnayı Yönetmek, Adaleti Müzakere Etmek: İşkodra’da Cibal Kanunu, Umumi Sulhlar ve Hibrit Cezalandırma Usulleri.” Yazarımız Ebru Aykut bizi Geç Osmanlı dönemi Arnavut diyarına götürüyor ve yerel dağ kanunları ile merkezileşme çabaları arasında Osmanlıların yönetim hamlelerini anlamamızı sağlıyor. Foucault’nun yönetimsellik (governmentality) kavramının bir dizi vakada sınanması açısından olduğu kadar İşkodra’da vuku bulan ilginç tarihsel hadiselerin incelenmesi açısından da okurlarımızı tatmin edecek bir çalışma olduğunu düşünüyoruz. Dördüncü̈ araştırma makalemiz doğa tarihi alanında ve daha uzun makalelerle kısa makaleler arasında bir geçiş niteliğinde. ““Başka Yazacak Şey mi Yok?”: 19. Yüzyıl Osmanlı Aydınının Gözünden Karabatak ve Karabatağın Kısa Leksikolojik Tarihi” başlıklı bu ilginç yazıda Tarkan Murat Akkaya, 1899 tarihinde Karabatak kuşu üzerine yazılmış bir gazete makalesine mercek tutuyor. Acaba etrafımızda uçup duran tüm bu güzel kuşların adı nereden geliyor? Kuş adlarının kökenini inceleyen nomenclature alanında, en azından karabatak adıyla ilgili Akkaya’nın yazısının söyleyecek sözü̈ var.

Deniz Türker editörlüğünde oluşan belge inceleme yazıları bölümümüz tarihçiler camiasının ve okurların dikkatini gözden kaçmış belgelere çekmeyi, bu belgelerin yaratıcı biçimlerde yorumlamayı hedefliyor. Filiz Yazıcıoğlu’nun incelemesi birer kaynak olarak arzuhallerin önemini hatırlatıyor. Yazı, II. Abdülhamit döneminde Kesriye kazası telgraf memuru Mehmet Tevfik Bey’in Rumeli Müfettişliği’ne yazdığı arzuhalleri inceliyor ve düşük dereceli sayılabilecek bir memurun tayininin bile yabancı devletlerin müdahalesinin konusu olması üzerine eleştirel bir biçimde düşünüyor. Mertkan Karaca, Osman Hamdi Bey’in kardeşi Halil Edhem Bey tarafından 1909’da yazılmış Almanca bir makaleyi inceliyor. Asurolog Hermann von Hilprecht’e hazırlanan armağan kitabında yer alan bu makale günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi adını taşıyan Müze-i Hümayun’un tarihi açısından değerli bir belge. Aysel Yıldız’ın yazısı, 1756’da İstanbul’da doğan ve önce Rusya’da esaret çeken sonra ABD’ye göçen yeniçeri İbrahim Bin Ali’yle ilgili. Yıldız bu ilginç hayat hikayesine kaynaklık eden iki mektubu inceliyor.

Dergimizin, Gülhan Balsoy ve Cihangir Gündoğdu editörlüğünde oluşan kitap inceleme yazıları bölümü̈ yakın dönemlerde yayınlanmış, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet tarihinin farklı dönemlerine odaklanan kitapların incelemelerini içeriyor. Ekrem Yener, Ümit Kurt’un Aras Yayınları’ndan çıkan Kanun ve Nizam Dairesi’nde Soykırım Teknokratı Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun İzinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devlet Mekanizması başlıklı kitabını, Melis Cankara, Uğur Zekeriya Peçe’nin Stanford University Press tarafından basılan kitabını inceliyor. Kitap Island and Empire: How Civil War in Crete Mobilized the Ottoman World başlığını taşıyor ve 1890’larda Girit’te ortaya çıkan iç savaş koşullarının yerinden ettiği Müslüman nüfusun etkisiyle tetiklenen Osmanlı toplumsal hareketlerini tartışıyor. Ayşe Hilal Uğurlu, Ali Akyıldız’ın Timaş Yayınları tarafından basılmış olan ve Osmanlı İmparatorluğunun kurumsal yapısına ışık tutan Mabeyn-i Hümayun: Osmanlı Saray Teşkilatının Modernleşmesi başlıklı çalışmasını inceliyor. Numan Deniz ise Nir Shafir’in The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire adlı kitabını inceledi. Kitap 17. Yüzyıl el yazması kitapçıkların bir iletişim ve tartışma zeminine dönüşmesini ele alıyor.

Dergimizin vefeyat yazısı bölümünde, geçtiğimiz yaz aylarında kaybettiğimiz, Tarih Vakfı mütevellisi, yerel tarih, kent tarihi, Selçuklu tarihi, Osmanlı tarihi ve eğitim tarihi konularındaki çalışmaları ile bilinen tarihçi, öğretmen ve yazar Necdet Sakaoğlu’nu Fahri Aral’ın kaleminden bir yazı ile anıyoruz.

Yayın kurulumuzun kararı doğrultusunda dergimiz bundan böyle Haziran aylarında tematik dosyalı, Aralık aylarında ise serbest çağrılı olarak yayınlanacak. Bu nedenle gerek DergiPark, gerekse Tarih Vakfı’nın internet sitesi üzerinden yayınladığımız çağrı metinlerini takip etmenizi öneririz. 2025 yılı Aralık ayında yayınlanacak yedinci sayımızda yer alabilecek yazıların son gönderim tarihi 15 Haziran 2025 olarak belirlenmiştir. Yazıların DergiPark sistemi üzerinden gönderilmesini özellikle rica ediyoruz.

Toplumsal tarihçiliğin gelişmesini, özgür ve eleştirel düşüncenin kendini ifade edecek mecra bulmasını, bu amaçla özellikle nitelikli Türkçe makalelerin okurlarla buluşmasını önemsiyoruz. Toplumsal Tarih Akademi dergisi Tarih Vakfı’nın köklü̈ ve eleştirel yayıncılık geleneğini akademik dergiciliğin uluslararası standartlarıyla bir araya getirmeyi amaçlıyor. Bu çerçevede dergimizin ulusal ve uluslararası dizinlerde taranması için gerekli başvuru süreçlerini yürütüyoruz. Sizlerin yapıcı eleştirileri ve katkıları bizler için çok önemli. Dergimize ilişkin değerlendirme ve eleştirilerinizi merakla bekliyoruz.

Keyifli okumalar ve güzel bir yıl dileriz.

Toplumsal Tarih Akademi Dergisi Editörleri
Firuzan Melike Sümertaş & Sırrı Emrah Üçer