Economic Activities in Late Hittites Period in the Region between Taurus Mountain and Amanos

Yıl 2018, , 383 - 406, 01.08.2018

Pınar Pınarcık

https://doi.org/10.37879/belleten.2018.383

Öz

A new political structuring constituted by city states independent of each other is seen in Anatolia and North Syria after downfall of Hittite State in the years 1200 B.C. It is accepted that these city states which constituted their own cultural and economical structure in time were continuation of the Hittites. By their own geopolitical posititon, they are at the key point between Anatolia-MesopotamiaNorth Syria-East Mediterranean. Especially, passageways on Taurus Mountains and Amanos Mountains have important roles for interzonal interaction. Because of this reason, the region has gained importance as political and economical. The region which was wealthy in terms of mainly iron, copper, lead, zinc, silver has caused Assyria and strong states as Urartu contemporary of Assyria, Phrygia to organize regular campaigns. Written sources about the campaigns that were organized to the region by Assyria- taxes called as tributes taken as a result of the campaigns- have importance in terms of understanding economical activities of the region.

Anahtar Kelimeler

Taurus Mountains, Amanos Mountains, Tribute, Late Hittite, Economy

Geç Hitit Dönemi’nde Toroslardan Amanoslara Uzanan Bölgedeki Ekonomik Faaliyetler

Öz

M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devleti’nin yıkılışından sonra Anadolu’da ve Kuzey Suriye’de birbirinden bağımsız kent devletlerinin oluşturduğu yeni bir siyasal yapılanma görülür. Zaman içerisinde kendi kültürel ve ekonomik yapısını oluşturan bu kent devletlerinin Hititlerin devamı olduğu kabul edilir. Sahip oldukları jeopolitik konumları itibariyle Anadolu-Mezopotamya-Kuzey Suriye-Doğu Akdeniz arasında kilit noktasındadırlar. Özellikle Toroslar ve Amanoslarda bulunan geçitler bölgeler arasında etkileşimde önemli rol oynamıştır. İşte bu sebepten bölge politik ve ekonomik olarak önem kazanmıştır. Başta demir olmak üzere bakır, kurşun, çinko, gümüş açısından zengin olan bölge, yine sahip olduğu yerüstü zenginlik kaynaklarından dolayı da Assur’un ve çağdaşı olan Urartu; Frig gibi güçlü devletlerin düzenli sefer yapmasına yol açmıştır. Assur’un bölgeye yaptığı seferleri anlattığı yazılı belgeler -seferler sonucunda elde ettiği haraç adı altında aldıkları vergiler- bölgenin ekonomik faaliyetlerini anlamamız açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toroslar, Amanoslar, Haraç, Geç Hitit, Ekonomi

Kaynakça

• Alkım, U. B., “The Road from Sam’al to Asita-wandawa. Contributions to the Historical Geography of the Amanus Region”, Anadolu Araştırmaları, II/1-2, 1965, ss. 1-45
• Başoğlu, M. İ., Antik Çağda Kilikya Bölgesinde Zeytinyağı Üretimi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2009
• Blasweiler J., “Into the Taurus and the KUR.KUR.KUG (the mountains of precious metals)”, Arnhem (nl), 2016, pp. 1-32
• Bryce, T., The world of the neo-Hittite kingdoms: a political and military history. Oxford University Press, 2012
• Duran, C.- Günek H.,” Mersin kenti kuzeyi akarsu havzalarındaki ekolojik faktörlerin bitki örtüsüne etkisi”., Biological Diversity and Conservation, 3(3), 2010, 137-152.
• Eskiyörük, D., “Antik Çağda Zeytin ve Zeytinyağı: Kilikya Bölgesi Örneği”, Journal of Tourism Gastronomy Studies 4, 2016, ss. 228-243.
• Erhan, N. H., Seramik Buluntular Işığında Geç Tunç Çağı-Erken Demir Çağında Çukurova-Kıbrıs İlişkileri, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Gale H.- Stos-Gale A. Z., “Uluburun Batığı Bakır Külçelerinin Kaynak Analizi ve Geç Tunç Çağında Akdeniz’de Metal Ticareti”, Uluburun Gemisi: 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti, Bochum 2006, ss. 119-133
• Giusfredi, F., Sources for a Socio-Economic History of the Neo-Hittite States (THeth 28), Germany. 2010.
• Göney, S., Adana Ovaları I, (1976), İstanbul.
• Grayson, A. K., “Assyrian Expansion Into in the Sargonid Age (c. 744-650 B.C.”, Rencontre Assyriologique Internationale/Uluslararası Assiriyoloji Kongresi, 6- 10/VII/, İstanbul, 1987, pp. 131-135.
• Grayson K., Assyrian Rulers of the Early First Millenium BC II (858-745). The Royal Inscriptions of Mesopotamia Assyrian Periods 3, 2002
• Günal, N., “Türkiye’de İklimin Doğal Bitki Örtüsü Üzerindeki Etkileri”, Acta Turcıca Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Online Thematic Journal of Turkic Studies, Yıl V, (1), 2013, ss. 1-22, 9.
• Güterbock, H. G., “Oil Plants in Hittite Anatolia”, Journal of the American Oriental Society, 88(1), 1968, pp. 66-71.
• Hawkins, D., “The Neo-Hittite States in Syria and Anatolia”, CAH III/1, 1982, pp. 372-441.
• Jasink A. M.- Marino M. M., The West-Anatolian Origins of the Que kingdom dynasty”, SMEA 49, (VI Congresso Internazionale di Ittitologia. Roma, 5–9 settembre 2005 I.) 2007, pp. 407–426.
• Konyar E., “Arkeolojik Veriler Işığında M.Ö. II. Binyılda Çukurova Bölgesi”, 1. Ceyhan Sempozyumu, Adana, 2006, ss. 241-244.
• Korkmaz, Z., “Cilician Iron Age settlements”, ANODOS Studies of the Ancient World, Trnava, 2016, ss. 147-163.
• Kurt, M., Yazılı Kaynaklara Göre M. Ö. 1. Bin Yılda Mezopotamya-Anadolu İlişkileri, 2007.
• ____________, “Que Ülkesi ve Yeni Asur Devlet’nin Anadolu Politikası Bakımından Önemi”, Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: X, Sayı 3, 2008, 117-134.
• ____________, “Kronikler Işığında Ovalık Kilikya’nın Yeni Babil Devleti İçin Stratejik ve Ekonomik Önemi”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 22, 2009’a, ss. 185-195.
• ____________, “Demir Çağında Kilikya’da Politik Yapı”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, yıl 2, sayı 3, 2009b, ss. 119-129.
• ____________, “II. Sargon Devri Kaynakları Işığında Güney Anadolu ve Toros Dağları Bölgesi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı 48, 2010, ss. 69-88.
• ____________, “M.Ö. VI. ‐V. Yüzyıllarda Kilikya Bölgesi: Küresel Güçler Ve Syennesis Krallığı”, Tarihin Peşinde‐Uluslararası Tarih Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi‐Yıl: Sayı: 13, 2015, ss. 303‐326, 305.
• Lanfranchi, B. “The Luwian-Phoenician bilinguals of ÇINEKÖY and KARATEPE: an ideological dialogue”. Getrennte Wege, 2007, pp. 179-217.
• Lanfranchi, G. B., “A Happy Son of the King of Assyria: Warikas and the Çineköy Bilingual (Cilicia)”, Studia Orientalia Electronica, 106, 2009, ss. 127-150.
• Luckenbill, D., Ancient Records of Assyria and Babylonia I, 1926.
• Luckenbill, D. D., Ancient Records of Assyria and Babylonia. (ARAB II). Historical Records of Assyria from Sargon to the End. Vol. II., 1927.
• ____________, Ancient Records of Assyria and Babylonia, I‐II, The University of Chicago Press, 1968
• Özdemir, H.F., “Demir Çağı: Başlangıcı ve Başlatanları Anadolu’ya Etkileri Üzerine”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 2007, ss. 501-518
• Özkan, S., “Ülkemizde Bulunmuş Eski Mısır Eserlerine Göre Anadolu-Mısır İlişkileri”, Tarih İncelemeleri Dergisi 22-1, 2007, ss. 77-116
• Parpola S.- Reade J., Letters from Assyria and the West (Vol. 1), 1987
• Pınarcık, P., “Geç Hitit Dönemi’nde Çukurova Bölgesi, Akron Eski Çağ Yazıları 10, 2016, ss. 63-99.
• Poncy, H. - Casabonne O. - Vos J.- Egetmeyer, M. – Lebrun, R. – Lemaire, A., “Sceaux du musee d’P. Groupe du «Joueur de Lyre» (VII siecle av. J.-C) - Sceaux en verre et cachets anepigraphes d’epoque achemenide - Scaraboides inscrits - Scarabees et sceaux egyptisants”, Anatolia Antiqua IX, 2001, pp. 9-37.
• Reade, E., “Assyrian campaigns, 840-811 BC, and the Babylonian frontier”, Zeitschrift für Assyriologie und Vorderasiatische Archäologie, 68(2), 1978, ss. 251-260
• Shaw, D., “Bandit highlands and lowland peace: the mountains of IsauriaCilicia”, Journal of the Economic and Social History of the Orient/Journal de l’histoire economique et sociale de l’Orient,1990, pp. 199-23 Strabon,, Coğrafya Anadolu (Kitap, XII, XIII, XIV), 1993.
• Şen, D., M. Ö. I. Binde Mezopotamya-Anadolu İlişkileri, 2012. Tadmor H.- Yamada, S., The Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period Volume I, 2011.
• Tekoglu, R – Lemaire, A.- Ipek I.,- Tosun K., A., “La bilingue royale louvitophénicienne de Çineköy” Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 144(3), 2000, pp. 961-1007.
• Tunca, Ö., Catalogue des sceaux-cylindres du Musée National d’Adana, Malibu , 1979, (SMS 3/1) Ünal, A., “Eski Çağlarda Çukurova’nın Tarihi Coğrafyası ve Kizzuwatna Adana Krallığı’nın Siyasi Tarihi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 2006a, ss. 15-44.
• ____________, “Hitit İmparatorluğu’nun Yıkılışından Bizans Dönemi’nin Sonuna Kadar Adana ve Çukurova Tarihi”, ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/3, 2006b, ss. 67-102
• Wıseman D. J., Chronıcles Of Chaldaean Kıngs (626-556 B.C.) In The Brıtısh Museum, 1956.
• Yakar, J., Anadolu’nun Etnoarkeolojisi, Çeviren: SH Riegel, 2007.
• Yener A., “Bolkardağ, Alada ve Keban Madenlerinde 1984 Yılı İncelemeleri”, I. ArkST.,1985, ss. 93-106.
• Yener, K.A., “A Monumental Middle Bronze Age Apsidal Building At Alalakh”, To Be Published İn N. Stampolidis, Ç. Maner, K. Kopanias Eds. NOSTOI. Indigenous Culture, Migration + Integration İn The Aegean Islands + Western Anatolia During The Late Bronze + Early Iron Age, Koç University Press, 2015, pp. 1-10.
• Yener K. A- Özbal H., “Bolkardag mining district survey of silver and lead in ancient Anatolia”, Proceedings of the 24th International Archaeometry Symposium, 1986, ss. 309- 320.
• Yener K. A,- Özbal, H. Yener- Barnes I.L. -. Brill R.H-. Joel E.C., “Anatolian Metal Trade and Lead Isotope Analysis”, 1998, pp. 547-564.
• Yıldırım, T., Kentsel ve Arkeolojik Sit Alanında Adana/Tepebağ Höyüğü ve Planlama Sürecinde Kentsel Arkeoloji, Kentsel Dönüşüm, Rehabilitasyon ile Arkeopark Kavramı, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2010.