Mimar Sinan’ın Mezarında Teşhis-i Meyyit

Yıl 2018, , 511 - 529, 01.08.2018

Selçuk Mülayim

https://doi.org/10.37879/belleten.2018.511

Öz

16. yüzyılda, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat olmak üzere dört ayrı padişaha hizmet etmiş Mimar Sinan’ın İstanbul Süleymaniye Külliyesi’nde bulunan mezarı, 1935 yılında antropolojik tetkik amacıyla açılmış, olay günlük gazete haberlerinde yerini almıştı. Türk Tarihi Tetkiki Kurumu (bugünkü adıyla Türk Tarih Kurumu) adına Hasan Cemil Çambel, Aziz Şevket Kansu ve Afet İnan’ın başında bulundukları kazı sonucunda Mimar Sinan’ın kafatası gün ışığına çıkarılır. Kafatasının kurulacak antropoloji müzesinde yer alacağı belirtilmiş ancak, böyle bir müze kurulmadığı gibi kafatası da ne yazık ki kaybolmuştur. Dönemin gazete haberleri ve yazıları ışığında Mimar Sinan’ın mezarının açılmasına yönelik yukarıda bahsi geçen süreç, mezarın açılmasından sonra kafatası üzerinde yapılan incelemeler ve yaşanılan olaylar bu makale ile ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mimar Sinan, Afet İnan, Aziz Şevket Kansu, Hasan Cemil Çambel, Mezar, Antropoloji

Anthropological Investigation at Mimar Sinan’s Tomb

Öz

Having served for four sultans, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Selim II and Murat III in 16th century Sinan the Architect’s tomb located at İstanbul Suleymaniye Complex was opened in 1935 for anthropological investigation reason, and this incident has took its place among the daily newspapers. As a result of the excavation led by Hasan Cemil Çambel, Aziz Şevket Kansu and Afet İnan in the name of Turkish History Scrutiny Society (today Turkish Historical Society), the skull of Sinan the Architect was brought to day light. It was noted that the skull was going to be placed to an anthropological museum which was going to be built later; unfortunately not only such a museum wasn’t built but also the skull was lost. With this article, the process mentioned above about opening the tomb of Sinan the Architect, the examinations held over the skull after the digging of the tomb, and events happened during these are handled in the light of newspaper reports and articles of the period.

Anahtar Kelimeler

Sinan the Architect, Afet İnan, Aziz Şevket Kansu, Hasan Cemil Çambel, Tomb, Anthropology

Kaynakça

• Ayvansarâyî Hüseyin Efendi, Süleyman Besim Efendi, Hadikatü’l Cevâmi (İstanbul Ca- mileri ve Diğer Dini-Sivil Mimari Yapıları), Haz. A.N. Gültekin, İşaret Yayınları, İstanbul 2001.
• Babinger, F., “Die Türkische Renaissance, Bemerkungen zum Schaff ten des grossen türkischen Baumeisters Sinan”, Beiträge zur Kenntnis des Oriens, Herausgegeben von Hügo Grothe, 1914, Bd. II, s. 67-88.
• Bardakçı, M., “Fatih’i Önce Korkuttuk, Sonra da Konstantin’in Mezarına Gömdük”, Sabah, 16 Ocak 2007.
• Çetintaş, S., “Koca Sinan’ın Hayatı, Sanatı, Hüviyeti ve Eserleri”, Yeni İstanbul, 25 Nisan 1963.
• ____________, İstanbul ve Mimari Yazıları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VI. Di- zi-Sa.10/1, Toplu Makaleler, Yay. Haz. İ. Dervişoğlu, Ankara 2011, s. 521-525.
• Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, c. IV, S. 1, Kasım 1945, Ankara, s. 145, 148-150.
• Ergin, O., “Tezkiret-ül Ebniye Sahtedir”, Vakit, 21, 23-26 Haziran, İstanbul 1946.
• Florinalı Nâzım, Hâtırat-ı Meşâhir, Haz. S. Çonoğlu, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum 2009.
• İkinci Türk Tarih Kongresi, İstanbul 20-25 Eylül 1937, Kongrenin Çalışmaları, Kongreye Sunulan Tebliğler, Türk Tarih Kurumu, IX. Dizi-Sa. 2a, Ankara 1943, 2010 (2).
• İnan, A., Türkiye Halkının Antropolojik Karakterleri ve Türkiye Tarihi, Türk Irkının Vatanı Ana- dolu (64.000 Kişi Üzerinde Anket), Türk Tarih Kurumu Yayını, VII. Seri-No. 15, Ankara 1947.
• Kansu, Ş.A., “Selçuklu Türkleri Hakkında İlk Bir Tetkik ve Neticeleri”, İkinci Türk Ta- rih Kongresi, İstanbul 20-25 Eylül 1937, Kongrenin Çalışmaları, Kongreye Sunulan Tebliğler, Türk Tarih Kurumu Yayını, IX. Dizi-Sa. 2a, İstanbul 1943, 2010 (2), s. 440-455.
• Konyalı, İ.H., Mimar Koca Sinan, Haz. N. Topçuoğlu, İstanbul 1948, Kunter, H.B., Yunus’un Huzurunda, Ülkü, III. Seri, s. 10, 12.
• Orgun, Z., “Hassa Mimarları”, Arkitekt, S. 12, 1938, s. 333-342.
• Ödekan, A., Yazıları ve Rölöveleriyle Sedat Çetintaş, İTÜ Yayınevi, İstanbul 2004.
• Servet-i Fünûn, c. 57, S. 1478, Aralık/1 Kanunıevvel, s. 63; c. 75, S. 1963, 5 Nisan 1934, s. 289.
• Yunus Emre, Bilgiler-Belgeler, Eskişehir Valiliği, Eskişehir 1966, s. 42-48.