1909 "Ayvalık Hadisesi"

Yıl 2011, , 159 - 190, 01.04.2011

Zeki Arıkan

https://doi.org/10.37879/belleten.2011.159

Öz

Ayvalık, XVIII. yüzyılın ikinci yansında Midilli'den (Mytilene) gelen Rumlar tarafından kuruldu. Zeytinyağı ve sabun üretimi burada büyük bir gelişme gösterdi. 1821 Ayaklanmasında kasaba tahrip edildi. Fakat, kısa süre sonra kasaba yeniden toparlanma sürecine girdi. Kasabanın nüfusu, yöneticiler dışında, tamamen Rumlardan (Greeks) oluşuyordu. Kasabada zaman zaman huzursuzluklar çıkıyor, bunlar büyümeden önleniyordu. Ayvalık Rumlarını, Yunanistan (Greece) destekliyordu. İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra (The Young Turk Revolution), Ayvalık Rumları örgütlendi. Kasabada olaylar çıktı. 17 Haziran 1909'daki gösterilere asker müdahale etti. İki kişi öldü. Bunun üzerine olaylar büyüdü. Ayvalık'a asker gönderildi ve sıkıyönetim ilan edildi. Silahlar toplatıldı. Türkçe ve Rumca gazeteler arasında tartışma çıktı. Alınan önlemlerde, kısa sürede olaylar tamamen yatıştı ve sıkıyönetim kaldırıldı. Olayların temelinde kaçakçılık yatıyordu. İkinci Meşrutiyet'in (Constitution of 1908) kaçakçılığı önlemeye çalışması birçok kimseyi tedirgin etmişti. Olaylar, yörede kaçakçılığın ne kadar yaygın olduğunu göstermişti. Dönemin gazeteleri, arşiv belgeleri bu çalışmanın temel malzemesini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ayvalık, Midilli (Mytilene), Ayvalık Rumları, zeytinyağı ve sabun üretimi, II. Meşrutiyet, sıkıyönetim, kaçakçılık

1909 "The Ayvalık Event"

Öz

Ayvalık was established by Greeks who arrived from Mytilene in the second half of the XVIIth century. Olive oil and soap production showed a remarkable progress. The town was destroyed during the 1821 rebellion. After a short period, however, the town entered into a recovery process. Apart from the rulers, the population of the town was fully composed of Greeks. At times, social unrest took place, but they were suppressed before they got worse. Greeks of Ayvalık were supported by Greece. After the Young Turk Revolution, Greeks of Ayvalık organized and prompted a revolt in the town. The military intervened in the demonstrations that took place in June 17th, 1909. Due to this, the situation worsened. Military troops were sent to Ayvalık and a state of siege was declared. The weapons were confiscated. There were debates between Turkish and Greek newspapers. With measures taken, the events were quelled and state of siege was removed. The primary reason behind the events was smuggling. A lot of people was disturbed by the fact that The Constitution of 1908 tried to prevent smuggling. The events showed the extensiveness of smuggling in the town. The primary material of this study consists of newspapers and archive documents of the period.

Anahtar Kelimeler

Ayvalık, Mytilene, Greeks of Ayvalık, oil and soap production, The Young Turk Revolution, state of siege, smuggling