Arvad; Doğu Akdeniz'de Bir Osmanlı Adası ve I. Dünya Savaşı'ndaki Fonksiyonları

Yıl 2013, , 219 - 238, 01.04.2013

Ü. Gülsüm Polat

https://doi.org/10.37879/belleten.2013.219

Öz

Osmanlı Devleti'nin Doğu Akdeniz hinterlandında bulunan Arvad (Ervad-Ruad) Adası oldukça küçük, su kaynaklarından yoksun ve tarıma uygun olmayan bir yapıya sahiptir. Arvad, I. Dünya Savaşı'nın devam ettiği günlerde Fransız birliklerince 1915 yılı Eylül ayında işgal edilmiştir. Osmanlı idaresindeyken halkının büyük çoğunluğu balıkçılıkla geçinen bu küçük ada Fransızlar tarafından Osmanlı ana karasına olan yakınlığı nedeniyle istihbarat toplanması için casusların gönderilip alındığı bir merkez konumuna gelmiştir. Adada bu amaçla kurulan istihbarat merkezinde bölgenin yerlisi casuslar vasıtasıyla Fransız birlikleri önemli bilgiler edinebilmişlerdir. Ayrıca Arvad Adası'nın Osmanlı idaresinden koparılmasından sonra Fransızlar birtakım Osmanlı gemilerini yağmalamış ve adada yiyecek maddelerinin temininde sıkıntılar yaşanmıştır. Arvad Adası Fransa'nın Suriye hâkimiyetini sağlamak için işgal ettiği stratejik bir noktadır.

Anahtar Kelimeler

Arvad Adası, Osmanlı Devleti, Fransa, I. Dünya Savaşı, casusluk

Arwad; An Ottoman Island in the East Mediterranean and its Functions in the First World War

Öz

Arwad (Ervad or Ruad) Island, which is situated in the Eastern Mediterranean hinterland of the Ottoman Empire, is a small island deprived of water resources and has a structure that is not suitable for agriculture. Arwad was occupied by French troops in August 1915, during the First world War. Under Ottoman rule, the majority of its residents were living on fishing, however it gradually became a center where spies were sent to collect intelligence due to its proximity to the mainland of Ottoman Empire. An intelligence center was established on the island and the French were able to collect crucial intelligence from the local spies. After the island was freed from Ottoman sovereignty the French looted some Ottoman vessels and there was a food shortage on the island. Arwad is a strategic point that the French occupied to ensure its dominance in Syria.

Anahtar Kelimeler

Arwad Island, Ottoman Empire, France, First World War, espionage

Kaynakça

• Arşivler
• Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi Başkanlığı Arşivi, Ankara/Türkiye,
• K:176, D: 759, F: 21.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi,
• DH. MKT, 1413/88.
• DH. MKT, 1719/28.
• DH. ŞFR, 486/102, 487/7.
• DH.EUM.4.Ş.B, 3/86.
• DH.EUM.EMN; 84/35.
• DH.H, 72/24.
• DH.İ.UM, 20-1, E.104/72.
• DH.MKT, 1422/103.
• DH.ŞFR, 56/259, 62/141, 487/64, 487/8, 488/34.
• HR SYS, 2247/15, 2415/15, 2418/115.
• HR. TO, 389/4, 389/51, 554/101, 392/75, 401/11, 388/106, 391/66, 394/2.
• İ.DUİT, 170/109.
• İ.MVL, 214/7036.
• MKT. DV, 55/32.
• MVL, 182/112.
• The National Archives, Kew-London,
• FO, 141/475/7, 141/576/1, 371/2485, 371/2931
• WO, 157/695, 157/695
• Tetkik Eserler:
• Ajay, Nicholas Z., Political Intrigue and Suprression in Lebanon during World War I, International Journal of Middle East Studies, Vol. 5, No. 2, (April 1974).
• Aktan, Ali, "Memlûk-Haçlı Münasebetleri", Belleten, C. LXIII, S. 237, TTK Yay., Ankara 1999, ss. 411-452.
• Ana Britannica, C.II, İstanbul 1992.
• Andrew, Christopher M. Kayna-Forstner AS., France Overseas, The Great War and the Climax of French Imperial Expansion, Thames and Hudson, 1981.
• Ball, Warwick, Rome in the East, The Transformation of an Empire, London 2000.
• Çoruh, Haydar, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Sünger Avı (1840-1912)", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol 2/9, Fall 2009, ss. 79-94.
• Demurger, Alain, The Last Templer, London 2009.
• Gülsoy, Ersin, "Sayda- Osmanlı Yönetimi", DİA, C. 36, İstanbul 2009.
• Hughes, Matthew, "Allenby, Edmund Henry", Oxford National Bibliyography.
• Neale, Frederick Arthur, Eight Years in Syria, Palestine, Asia Minor, From 1842 to 1850, Vol. 1, Colburg And Co., Publishers, London 1851.
• Sheffy, Yigal, British Militan; Intelligence in the Palestine Campaign 1914-1918, Frank Cass&Co. Ltd., London 1998.
• Stopford, Robert, Narrative of the Late Expedition to Syria,Vol. 1, London 1882.