Devşirme Sorunu, Devşirmenin Anadolu ve Balkanlardaki Türkleşme ve İslamlaşmaya Etkisi

Yıl 1986, , 679 - 726, 20.12.1986

Yavuz Ercan

https://doi.org/10.37879/belleten.1986.679

Öz

Devşirme sorununu ve bu uygulamanın Anadolu ve Balkanlardaki türkleşme ve islamlaşmaya etkisini iyi bir şekilde anlamak ve açıklayabilmek için, daha önce Anadolu ve Balkanlardaki türkleşme ve islamlaşmayı ortaya koymak gerekir. Bu nedenle yazımız üç bölümden oluşacaktır.
1 - Anadolu'da türkleşme.
2 - Balkanlarda türkleşme ve islamlaşma.
3 - Devşirme sistemi ve bunun Osmanlı İmparatorluğunda türkleşme ve islamlaşmaya etkisi.

Anahtar Kelimeler

Devşirme, Anadolu, Balkanlar, Osmanlı İmparatorluğu, Türkler, İslamlaşma

Kaynakça

• ABICH, H.: Aus Kaukasischen Landern, Reisebriefe, 2 cilt, Wien 1896.
• ABRAHAMIAN, A.: Die Grundlagen des Armenischen Kirchenreichts, Zürich 1917.
• AHMED Rüstem Bey: La Guerre Mondiale et la Question Turco-Armenienne, Berne 1918.
• AINSWORTH, W.F.: Travels in the Track of the Ten Thousand Greeks, London 1844.
• An ETHNOLOGICAL Map Illustrating Hellenism in the Balkan Peninsula and Asia Minor, London 1918.
• BARKAN, Ö.L.: Osmanlı Tarihinde Rumeli'nin İskânı İçin Yapılan Sürgünler, Cumhuriyet Halk Partisi Konferanslar Serisi, Kitap 16, 1940.
• : Türkiye'de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, c. II, istanbul 1940.
• : Osmanlı İmparatorluğunda bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler, Vakıflar Dergisi, c. II, 1942.
• : Tahrir Defterlerinin İstatistik Verimleri Hakkında bir Araştırma, IV. Türk Tarih Kongresi Zabıtları, Ankara 1952.
• BARKAN, Ö.L.: Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi, Türkiyat Mecmuası, c. X, İstanbul 1953.
• : Osmanlı İmparatorluğunda bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, c. XI, XIII, XV, İstanbul 1949-1954.
• : Quelques Observations sur l'Organization Economique et Sociale des Villes Ottomanes, des XVIe et XVIIe Siecles, Recueil Societe Jean Bodin, vol. VII, Bruxelles 1955.
• : Essai sur les Donnees Statistiques des Registres de Recensement dans l'Empire Ottoman au XVe et XVIe Siecles, Journal of Economic and Social History of the Orient, vol. I (1957).
• : Contribution a l'etude Demographique des Villes Balkaniques au Cours des XVe-XVIe Siecles, La ville Balkanique, Sofia 1970.
• : Quelques Remarques sur la Constitution Sociale et Demographiques des Villes Balkaniques au Cours de XVe Siecles, Bulletin. Association International d'Etudes du Sud-Est Europeen XII/2 (1974).
• BAUDIN, P. (D'allauch): La Turquie et les Ottomans, Paris (baskı tarihi yok. 1894'den sonra).
• BODENSTEDT, Fr.: Die Einführung des Christentums in Armenian, Berlin 1850.
• BROSSET: Les Ruines d'Ani, 2 cilt, Petersburg 1860-1861.
• CHANTRE, Mad. B.: A Travers l'Armenie Russe, Paris 1893.
• CURZON, R.: Armenia. A Year at Erzeroom pp., London 1854.
• DE MORGAN, J: Histoire du Peuple Armenien, Paris 1919.
• DOULIS, T.: Disasters and Fiction, Berkeley and Los angeles 1977.
• FALLMERAYER, Dr. J. Ph.: Geschichte des Kaisertumes von Trapezunt, München 1827.
• : Fragmente aus dem Orient, 2 cilt, Stutgart und tübingen 1845.
• FARLEY, J. Lewis: Turkey, London 1866.
• FİLİPOVİÇ, N.: Bosna-Hersek Timar Sisteminin İnkişafı, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, c. XV, İstanbul 1954.
• FREEMAN, E.A.: Historical Essays, Third Series, London 1879. Beşinci Bölüm "Irk ve Dil".
• GHALIB Kemaly Bey: L'Assassinat d'un Peuple. Suite au Martyre d'un Peuple, Romae 1921.
• GREECE, Bureau of Foreign Information Statistics of the Population of Thrace and Asia Minor, London 1919 (?).
• HAMILTON, J.: Reisen in Kleinasien, 2 cilt, 1843.
• HOFFMEISTER, E. v.: Durch Armenien eine Wanderung und der Zug Xenophons bis zum Schwarzen Meere eine Militar-Geographische Studie, Leipzig und Berlin 1911.
• HOVANNISIAN, R.G.: Armenia on the Road to Independence, Berkeley and Los Angeles 1967.
• HUBER, R.: L'Empire Ottoman. Carte Statistique des Cultes Chretiens, Cairo.
• İNALCIK, H.: The Ottoman Empire. The Classical Age 1300-1600, London 1973.
• JELAVİCH, Charles and Barbara: The Establishment of the Balkan National States, (Seattle and London), University of Washington Press 1977.
• KALESHI, H.: Türklerin Balkanlar'a Girişi ve İslamlaştırılma (Arnavud halkının etnik ve milli varlığının korunmasının sebepleri), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Enstitüsü Dergisi, sayı 10-11, İstanbul 1981.
• KARA Schemsi: Turcs et Armeniens devant l'Histoire, Geneve 1919.
• KARPAT, K.: Ottoman Population Records and the Census of 1881/82, International Journal of Middle East Studies, no 2 (1978).
• : Redhouses Definition of Turkishness: Population and Politics in the Balkans in 1878, International Journal of Turkish Studies I, no I (1979-1980).
• : The Social, Economic and Administrative Situation of the Sanjak of Kayseri in 1880; The Report of Lieutenant Ferdinand Bennet, British Viceconsul of Anatolia (October 1880), International Journal of Turkish Studies I, no 2 (1980).
• KITSIKIS, D.: Yunan Propagandası, İstanbul 1974 (Propaganda et Pression en Politique International, Paris 1963, adlı eserin Türkçe çevirisi).
• KOCH, K.: Die Kaukasischen Lander und Armenien, Leipzig 1855.
• KRIKORIAN, M. K.: Armenians in the Service of the Ottoman Empire 1860-1908, London 1977.
• LEHMANN-HAUPT: Armenien einst und Jetzt. Reisen und Forschungen, Berlin 1960.
• LUKE, H.: The Old Turkey and the New, London 1955.
• LYHCH, H.F.B.: Armenia Travels and Studies, 2 cilt, London 1901.
• MAC FARLANE, C.: Constantinople in 1828 (A Residence of Sixteen Months in the Turkish Capital and Provinces), 2 cilt, London 1829.
• McCARTHY, J.: Greek Statistics on Ottoman Greek Population, International Journal of Turkish Studies I, no 2 (1980).
• : The Population of Ottoman Anatolia 1878-1927, Doctoral dissertation, UCLA, 1978.
• : Age, Family and Migration in the Nineteenth-Century Black Sea Provinces of the Ottoman Empire, International Journal of Middle East Studies X, no 4 (1979).
• : International Historical Statistics; The Late Ottoman Empire, Boston.
• MENZIES, S.: Turkey Old and New, Historical, Geographical and Statistical, 2 cilt, London 1880.
• MOLTKE H.v.: Briefe über Zustande und Begebenheiten in der Türkei, Berlin 1876.
• OCAK, A.Y.: Bazı Menakıbnamelere Göre XIII.-XV. Yüzyıllardaki İhtidalarda Heterodoks Şeyh ve Dervişlerin Rolü, Osmanlı Araştırmaları (The Journal of Ottoman Studies) II, İstanbul 1981.
• PASDERMADJIAN, H.: Histoire de l'Armeenie. Depuis les Origines jusqu au Traite de Laussanne, Paris 1971, Troisieme edition.
• RUNCIMAN, S.: The Great Church in Captivity, Cambridge 1968.
• SAHİLLİOĞLU, H.: Onbeşinci Yüzyılın Sonu ile Onaltıncı Yüzyılın Başında Bursa'da Kölelerin Sosyal ve Ekonomik Hayattaki Yeri, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi 1979-1980 özel sayısı.
• SANJIAN, A.K.: The Armenian Communities in Syria under Ottoman Dominion, Cambridge, Massachusetts 1965.
• SHAW, S.J.: The Ottoman Census System and Population 1831-1914, International Journal of Middle East Studies IX, no 3 (1978).
• : Ottoman Population Movements During the Last Years of the Empire, 1885- 1914; Some Preliminary Remarks, Osmanlı Araştırmaları (The Journal of Ottoman Studies) I, İstanbul 1980.
• SUCESKA, Avdo: The Position of the Bosnian Moslems in the Ottoman State, Internatinal Journal of Turkish Studies I, no 2 (1980).
• TODOROV, N.: La Situation Demographique de la Peninsula Balkanique au Cours des XVe et XVIe Siecles, Annuaire de l'Univ. de Sofia, vol. LIII-2, 1959.
• : La Ville Balkanique XVe et XIXe Siecles , Academie Bulgare des Sciences, Sofia 1970.
• TRUHELKA, C.: Bosna'da Arazi Meselesinin Tarihi Esasları, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, c. I, İstanbul 1931.
• VEUILLOT, E.: L'Eglise la France et le Schisme en Orient. Etudes Historiques sur les Chretientes Orientales et sur la Guerre Contre la Russie, Paris 1855.
• VRYONIS, S.: The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, Berkeley and Los Angeles, London 1971.