The Foundation and the Improvement of Erzurum Custom (16th-17th Centuries)

Yıl 2013, Cilt: 77 Sayı: 279, 523 - 546, 01.08.2013

Bilgehan Pamuk

https://doi.org/10.37879/belleten.2013.523

Öz

Ottomans, domain over Anatolia substantially in the 16th century, af­ter getting the necessary measures for security in Erzurum where was significant center at a strategic point of view in the east border, acted rapidly in settling and reconstructing. Some practice done for the ease of trade in the city located in Trebizond -Tabriz transit trade way. In this context, the biggest custom organization founded to perform trade better and more systematically. Becoming functional toward the end of the 16th century, the customhouse, accepted as a one of the most important customs of the empire in the 17th century. Silk coming from Central Asia to Anatolia over Iran was both crucial income sources of Erzurum customs and among the reasons of the Ottoman -Safevid war. While war was proceeding between two states according to custom registrations trade was also keep going. The Erzurum custom, haunt of east coming cara­vans, was not only important for the economy of the region but also for the economy of country.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, Custom, Muqataa, Iltizam, Silk Road, Ottoman - Safevid, 17th Century

Erzurum Gümrüğü'nün Teşekkülü ve Tekamülü (XVI -XVII. Yüzyıllar)

Öz

XVI. yüzyılda Anadolu'ya büyük ölçüde hükmeden Osmanlılar, doğu sınırında stratejik açıdan mühim bir merkez olan Erzurum'da güvenlik için gerekli tedbirleri aldıktan sonra zaman kaybetmeden imar ve iskan hareketlerine giriştiler. Trabzon - Tebriz transit ticareti üzerinde yer alan şehirde ticaretin istikrarlı bir şekilde yapılması için birtakım uy­gulamalar gerçekleşti. Bu bakımdan bölgedeki en büyük gümrük organi­zasyonu teşekkül olunarak transit ticaretin daha iyi ve daha kontrollü işlemesine çalışıldı. XVI. yüzyılın sonlarına doğru işlevsel hale gelen gümrük, XVII. yüzyılda imparatorluğun en önemli gümrükleri arasında zikredilmeye başlandı. Orta Asya'dan gelerek İran üzerinden Anadolu'ya ulaşan ipek, Erzurum gümrüğünün hayati bir gelir kaynağı olması yanında, Osmanlı - Safevi mücadelesinin önemli nedenleri arasındaydı. Hatta iki devlet arasında kıyasıya mücadele devam ederken gümrük kayıtlarından anlaşıldığına göre ticaret de devam etmekteydi. Doğudan gelen kervanların uğrak noktası olan Erzurum gümrüğü, sadece bölge ekonomisi açısından değil ülke ekonomisi için de fevkalede ehemmiyetliydi.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, Gümrük, Mukataa, İltizam, İpek Yolu, Osmanlı - Safevi. XVII. Yüzyıl