Suleyman, the Ayan (Notable) of Gumulcine, 1761(?)-1804

Yıl 2010, Cilt: 74 Sayı: 271, 707 - 768, 01.12.2010

Necmettin Aygün

https://doi.org/10.37879/belleten.2010.707

Öz

Having the opportunity of ruling a land like Western Thrace where at least economic conditions were convenient in a time when Ottoman Empire had political and military weaknesses and an inclination towards decentralization in state government had rooted, Tokadcıklı Suleyman (Suleyman of Tokadcık) lost his earnings as well as his life, since, it seems, he preferred his wealth and dignity he obtained during his ayan-ship to state traditions, and failed to follow a policy of balance vis-a-vis the state and the people around him.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Western Thrace, Tokadcıklı Suleyman (Suleyman of Tokadcık), Gumulcine, Ayans (local notables)

Gümülcine Ayânı Tokadcıklı Süleyman 1761(?)-1804

Öz

Osmanlı Devleti'nin siyasi ve askeri zaaf içerisinde bulunduğu, devlet idaresinde adem-i merkezci eğilimlerin kök saldığı bir dönemde Batı Trakya gibi en azından iktisadi şartların elverişli olduğu bir coğrafyada idarecilik yapma şansını elde eden Tokadcıklı Süleyman, ayanlığı süresince edindiği servet ve itibarını devlet idaresi geleneğinin üstünde tutarak; çevresine ve devlete karşı denge siyaseti izlemede yetersiz kalarak hayatı gibi, kazanımlarını da kaybetmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Batı Trakya, Tokadcıklı Süleyman, Gümülcine, Ayanlar

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler Tasnifi, Defter No 9751, sayfa 312-321 ve Defter No 3115.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hatt-ı Hümâyûn Tasnifi, Dosya No 25, Gömlek No 1252-C (25/1252-C), 51/2385, 61/2715, 61/2715-B, 180/8180, 1404/56825, 843/37890-A, 45/2227, 53/2469, 75/3119, 56/2578, 54/2510-A, 54/2510, 58/2623, 67/2892-D, 69/2925-F, 50/2358, 215/11772, 215/11814, 217/11902, 218/12038, 82/3400, 48/2316, 82/3404, 57/2588, 264/15324, 71/2984, 38/1941, 42/2119, 46/2251, 42/2160, 42/2150, 45/2221-A, 49/2340-A, 69/2929-D, 75/3107, 72/3026-B, 76/3143, 37/1872-A, 67/2899, 106/4199, 69/2926-D, 69/2925-G, 44/2208, 67/2892- F, 72/3029-E, 80/3354, 80/3354-A, 80/3354-B, 216/11899, 216/11898, 52/2430-A.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Tasnifi-Dâhiliyye, Dosya No 33, Gömlek No 1645 (33/1645), 36/1761, 86/4300, 143/7116, 165/8227, 240/11995, 290/14467.
• 370 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum-ili Defteri 937/1530, Ankara 2001, C1.
• 167 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum-ili Defteri 937/1530, Ankara 2001, C1.
• Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, İstanbul 1974 ve İstanbul 1984.
• Aksan, Virginia, Ahmed Resmi Efendi, İstanbul 1997.
• Aygün, Necmettin, Onsekizinci Yüzyılda Trabzon’da Ticaret, İstanbul 2005.
• Aygün, Necmettin, “XVIII. Yüzyılda Bir Osmanlı Valisi: Üçüncüoğlu Ömer Paşa ve Muhalefatı”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 7, Güz 2009, s. 39-77.
• Barkan, Ömer Lütfi, “Öşür”, İslâm Ansiklopedisi, C.9, İstanbul 1964, s. 485-488.
• Cezar, Yavuz, “Bir Ayanın Muhallefatı”, Belleten, 41/161, Ankara 1977, s. 41-78.
• Delilbaşı, Melek, “16. Yüzyılda Via Egnatia ve Selanik”, Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia, (Ed. E. A. Zachariadou), İstanbul 1999, s. 73-91.
• Doğru, Halime, Rumeli’de Yaşam, İstanbul 2007.
• Elibol, Numan, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti (Hacettepe Üniversitesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 1996.
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Dünyasında Üretmek, Pazarlamak, Yaşamak, (Çeviren G. Güven-Ö. Türesav), İstanbul 2003.
• Genç, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, İstanbul 2000.
• İnalcık, Halil, “15. Asır Türkiye İktisadî ve İçtimaî Tarihi Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XV/1-4, İstanbul 1953-1954, s. 51-75.
• İnalcık, Halil, “Çiftliklerin Doğuşu: Devlet, Toprak Sahipleri ve Kiracılar”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım (Editör Ç. Keyder-F. Tabak), İstanbul 1998, s. 25-35.
• Karagöz, Mehmet, “17. Asrın Sonunda Filibe ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri (1680-1700)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.16, Sayı 2, Elazığ 2006, s. 373-402.
• Karal, E. Z, Selim III’ün Hatt-ı Hümayunları, Ankara 1999.
• Karpat, Kemal, “Balkanlar”, DVİA, C.5, İstanbul 1992, s. 29-30.
• Kiel, Machiel, “Via Egnatia Üzerinde Osmanlı Bayındırlık Faaliyetleri”, Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia, (Ed. E. A. Zachariadou), İstanbul 1999, s. 161- 177.
• Kiel, Machiel, “Gümülcine”, DVİA, C.14, İstanbul 1996, s. 268-270.
• Oğuz, Süleyman, Osmanlı Vilayet İdaresi ve Doğu Rumeli Vilayeti (1878-1885), İstanbul 1987.
• Özcan, Tahsin, “Muhallefat”, DVİA, C.30, İstanbul 2005, s. 406-407.
• Özel, Oktay, “Osmanlı Demografi Tarihi Açısından Avarız ve Cizye Defterleri”, (Ed. Halil İnalcık-Şevket Pamuk), Osmanlı Devleti'nde Bilgi ve İstatistik, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 2001, s. 35-50.
• Özkaya, Yücel, “XVIII. Yüzyılın Sonlarında Tevzi’ Defterlerinin Kontrolü”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 1, 1981, s. 135-151.
• Özkaya, Yücel, Osmanlı İmparatorluğunda Dağlı İsyanları (1791-1808), Ankara 1983. Özkaya, Yücel, 18. Yüzyılda Osmanlı Toplumu, İstanbul 2008.
• Sezer, Hamiyet, “Tepedelenli Ali Paşa ve Oğullarının Çiftlik ve Gelirlerine İlişkin Yeni Bilgi-Bulgular”, OTAM, Ankara 2005, Sayı 18, s. 333-357.
• Staianovich, Traian, “Osmanlı Hakimiyetinde Via Egnatia”, Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia, (Ed. E. A. Zachariadou), İstanbul 1999, s. 225-240.
• Syrett, E.F, “İzmir’de Pamuk ve Kumaş Ticareti”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım (Ed. Ç. Keyder-F. Tabak), İstanbul 1998, s. 101-118.
• Şahin, Canay, The Rise and Fall of an Ayân Family in Eighteenth Century Anatolia: The Caniklizâdes (1737-1808), (Bilkent Üniversitesi Basılmamış Doktora Tezi), Ankara 2003.
• Veinstein, Gilles, “Çiftlik Tartışması Üzerine”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, (Editör Ç. Keyder-F. Tabak), İstanbul 1998, s. 36-56.