The Kaza of Gümüşhane (Torul) in the Middle of the Seventeenth Century

Yıl 2009, Cilt: 73 Sayı: 266, 115 - 144, 01.04.2009

Bilgehan Pamuk

https://doi.org/10.37879/belleten.2009.115

Öz

Gümüşhane, which came under Ottoman rule in the fifteenth century, has not only strategic but also economic importance because of the gold, silver and copper mines in the area. Thanks to this the town was reconstructed by Kanuni Sultan Süleyman and as such it contributed a great deal to the state's economy. Gümüşhane's importance continued in the seventeenth century with its seventy mining areas and as the most important and greatest economic contributor of country. In order to determine the socio-economic status of the economically important town the working groups should be defined. Out of the change in mind in seventeenth century Ottoman government changed from the timar to iltizam system, the importance of tahrir writing left its place to avariz and cizye enumeration. Within the restructuring and enumerations in the middle of the seventeenth century the city and countryside constructions and also the miners, soldiers, semi-soldiers and bridge builders living in the city were determined. By this, the socio-economic status of Gümüşhane by the middle of seventeenth century introduced.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Gümüşhane, Torul, XVIIth Century

XVII. Yüzyılın Ortalarında Gümüşhane (Torul) Kazası

Öz

Osmanlı Devleti açısından XVI. yüzyılın sonlarına doğru yaşanan hadiseler, XVII. yüzyılda sistem değişikliğini kaçınılmaz kıldı. Timar sistemi hızla çözülerek işleyemez hale geldi. Timar sisteminin uygulandığı topraklardaki vergilendirilebilir ekonomik etkinliklerin ve insan kaynaklarının yerinde tespit ve kaydını içermesi açısından istatistiksel analize uygun en zengin sayısal veriler sunan klasik tahrir sayımları da işlevselliğini kaybetti(1). Dolayısıyla iskân, demografi ve vergiler bağlamında çok önemli olan bilgilerin bir arada bulunduğu tahrir defterleri yazımı neredeyse terk edildi. Bunun yanı sıra timar olarak tasarruf edilen mirî araziler mukataalaştırıldı(2). Bu süreçte timar sisteminin eski önemini kaybetmesiyle birlikte avârız vergisi, merkezî maliye açısından giderek ön plana çıktı. Böylelikle avârız vergisinin tahsili açısından önem arz eden avârız tahrirleri yapılmaya başlandı(3). Karanlık dönem olarak zikredilen XVII. yüzyıl için mufassal olarak hazırlanan avârız defterleri, Osmanlı sosyal tarihinin çeşitli yönlerden tahlil edilebilmesi açısından kıymetli bilgiler içermekteydi(4).

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Gümüşhane, Torul, XVII. Yüzyıl