Türkiye Selçukluları Döneminde ve Sonrasında Vefai Tarikatı (Vefaiyye) (Türkiye Popüler Tasavvuf Tarihine Farklı Bir Yaklaşım)

Yıl 2006, Cilt: 70 Sayı: 257, 119 - 154, 01.04.2006

Ahmet Yaşar Ocak

https://doi.org/10.37879/belleten.2006.119

Öz

Sosyal tarihçilik açısından bakıldığında, Türkiye tarihinin Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki tasavvuf düşüncesi ve hareketlerinin bugüne kadar yeterince biliniyor sanılan, veya daha önce dikkati çekmemiş pek çok konu ve meselesinin aslında pek de iyi bilinmediği veya hiç bilinmediği görülür. Bu çerçevede tarikatların sırf bir tasavvufi teşekkül olmayıp dönemlerinin yalnız dini değil, siyasal, sosyal ve kültürel hayatında önemli roller icra ettikleri, hatta bazılarının bizzat baş rolü oynadıkları dikkati çekmekte gecikmez. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de bazı tarikatların, bir takım sebeplerle diğerlerine nazaran bu yönleriyle öne çıktıkları bir gerçektir. İşte Vefai tarikatı bunların en eskisidir ve her iki dönemde de önemli bir rol oynamıştır(2).

Anahtar Kelimeler

Türkiye Selçukluları, Vefai Tarikatı (Vefaiyye), Türkiye Popüler Tasavvuf Tarihi, Tarih

Vefa Sect (Vefaiyye) During And After the Turkish Seljuk Age (A Different Approach to Turkish Popular Sufism History)

Öz

The Vefai Sect was founded by a Sufi called Taj al-Arifin Seyyid Abu'l-Wafa al-Baghdadi with an Arabic - Kurdish origin in Iraq in XI. century. Abu'l-Wafa gained a large reputation during his time and became widespread at Iraq and Syria especially among nomadic tribes with Turkish, Kurdish and Arabic origins. Due to images it acquired among these tribes and that do not really comply with Sunni Islam, it was not welcomed by ulema (Islamic scholars of that period). Wafa'iyye, which entered into and spread over Anatolia via some Turkmen sheiks attached to this sect, was represented there through important representatives such as Dede Garkın and Baba İlyas-ı Khorasani and it contributed to some of the civil actions. Sheiks such as Sheik Edebah, Geyikli Baba etc. played an important role in establishment of the Ottoman Sultanate as the prominent people of this sect in XIV. century. Some new documents introduce that this sect has had a powerful role in the formation of both popular Sufism and Alewisim (a sect in Islam) in Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Turkish Seljuk, Vefa Sect (Vefaiyye), Turkish Popular Sufism History, History