Sinop Province in the Second Millennium B.C. (In the Light of New Archaeological Evidence)

Yıl 2004, Cilt: 68 Sayı: 251, 1 - 28, 01.04.2004

Şevket Dönmez

https://doi.org/10.37879/belleten.2004.1

Öz

During the 1980s Archaeological research began to be carried out in Sinop Province. Until that time, it was an unexplored part of Anatolia (terra incognita) but since research efforts began our knowledge of the 2nd Millennium BC in Sinop Province has increased. M.A. Işın and İ. Tatlıcan conducted one of the most effective surveys in this province. In addition to the surveys, I was invited to the Boyabat-Kovuklukaya rescue excavation led by Musa Özcan, the current director of Sinop Museum. I was given responsibility for Trench 5 where we found a building with a substructure built from flat stones. This architectural tradition, along with the pottery and the small finds, provided us with new and important data about the 2nd Millennium BC in the Sinop Region. In Sinop city centre, a spearhead anda pin were found during an excavation at the foundation of the Kız Öğretmen Okulu. These two objects, which were dated to the Middle Bronze Age by Ö. Bilgi, are very important finds because they indicate a possible 2nd Millennium BC settlement or a cemetery in Sinop city centre. Another object, also dated to the Middle Bronze Age by Ö. Bilgi, is a spearhead found at Lala Village. During surveys carried out under the directorship of F.J. Hiebert, some Middle Bronze Age potsherds were found at Nohutluk-Güllüavlu (Hacıoğlu). All these finds indicate that there were a large number of settlements and cemeteries in Sinop Province and the surrounding region during the Assyrian Trading Colonies Period. In spite of research that would suggest otherwise, no Old Hittite or Hittite Empire objects were found in any of the surveys and excavations conducted in Sinop Province but two lugged axes found in the villages of Bülbül and Dibekli, have been dated to the Late Bronze Age (Hittite Empire Period) by Ö. Bilgi.

Anahtar Kelimeler

Sinop, Second Millennium B.C., New Archaeological Evidence, Archaeology

Yeni Arkeolojik Bulguların Işığında İÖ 2. Binyılda Sinop

Öz

Sinop ili sınırları içindeki ilk önemli arkeolojik çalışmayı 1950'li yılların başında dönemin Kastamonu Müzesi Müdürü A. Gökoğlu gerçekleştirmiştir. Batı ve Orta Karadeniz bölgelerini içeren geniş kapsamlı bir yüzey araştırması yapmış olan A. Gökoğlu, Sinop ilinin Merkez ilçe ile Ayancık, Boyabat ve Gerze ilçelerini incelemiştir(1). 1951-1953 yılları arasında kent merkezinde, bir proje kapsamında E. Akurgal, A. Erzen ve L. Budde tarafından yapılan çalışmalar Sinop ilindeki ilk arkeolojik kazıyı oluşturur(2). Bu arada A. Erzen, aynı proje çerçevesinde Sinop'un 16 km güneybatısında yer alan Demirci Köyü’ndeki Kocagöz Höyük'te (Demirci Höyük) kısa süreli bir kazı yapmıştır(3). 1955 yılında Tokat ve Samsun illerinde incelemeler yapan C. Burney, Sinop iline de uğramış ve özellikle Kocagöz Höyük'le ilgilenmiştir(4). 1970 yılında ise, J.A. Dengate Samsun ili ile birlikte Sinop ili sınırları içinde de Demir Çağı merkezlerine ağırlık veren bir yüzey araştırması gerçekleştirmiştir(5). 1977 yılında P. Donceel-Voute Kastamonu-Daday’dan başlayarak Durağan’a kadar uzanan Gökırmak/Amnias’ın vadisinde bir yüzey araştırması yapmıştır. Bu araştırma sırasında Gökırmak/Amnias’ın Sinop ili sınırları içindeki bölümünde yani Boyabat ve Durağan ilçeleri arasındaki kesiminde ayrıntılı bir şekilde incelemeler gerçekleştirmiştir(6).

Anahtar Kelimeler

Sinop, İÖ 2. Binyıl, Yeni Arkeolojik Bulgular, Arkeoloji

Kaynakça

• Akurgal/Budde 1956 : E. Akurgal ve L. Budde. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Sinope. TTKY. Ankara
• Alkım/Alkım/Bilgi 1988 : U.B. Alkım, H. Alkım ve Ö. Bilgi. İkiztepe I. Birinci ve İkinci Dönem Kazıları/The First and Second Seasons’ Excavations (1974-1975). TTKY. Ankara
• Alkım/Alkım/Bilgi 2003 : U.B. Alkım, H. Alkım ve Ö. Bilgi. İkiztepe II. Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci Dönem Kazıları (1976-1980). TTKY. Ankara
• Ballard/Hiebert/Coleman/Ward/Smith/Willis/Foley/Croff/Major/Torre 2001: R.D. Ballard, F.T. Hiebert, D.F. Coleman, C. Ward, J.S.
• Smith, K. Willis, B. Foley, K. Croff, C. Major ve F. Torre. “Deepwater Archaeology of the Black Sea: The 2000 Season at Sinop, Turkey”, American Journal of Archaeology 105, New York: 607-623
• Ballard/Hiebert/Coleman/Ward/Torre/Miller/Woods 2002: R.D. Ballard, F.T. Hiebert, D.F. Coleman, C. Ward, F. Torre, N. Miller ve W. Woods. “Deepwater Archaeology of the Black Sea”, TÜBA-AR V, Ankara: 95-117
• Bilgi 1998 : Ö. Bilgi. “MÖ 2. Binyılda Orta Karadeniz Bölgesi”, III. Uluslararası Hititoloji Kongresi, Ankara: 63-75
• Bilgi 2001a : Ö. Bilgi. “Orta Karadeniz Bölgesi Protohistorik Çağ Maden Sanatının Kökeni ve Gelişimi”, Belleten LXV/242, Ankara: 1-35
• Bilgi 2001b : Ö. Bilgi. Protohistorik Çağ’da Orta Karadeniz Bölgesi Madencileri.Hind-Avrupalıların Anavatanı Sorununa Yeni Bir Yaklaşım/Protohistoric Age Metallurgists of the Central Black Sea Region. A New Perspective on the Question of the Indo-Europeans’ Homeland. İstanbul
• Donceel-Voute 1979 : P. Donceel-Voute. “Gökırmak Valley 1977”, Anatolian Studies XXIX, London: 196-197
• Doonan 2002 : O. Doonan. “Sinop Province (Turkey) Archaeological Project: 2001 Field Report”, American Journal of Archaeology 106, New York: 285
• Doonan/Gantos/Smart/Hiebert 1998: O. Doonan, A. Gantos, D. Smart ve F.T. Hiebert. “Survey of Sinop Province, Turkey”, American Journal of Archaeology 102, New York: 367
• Doonan/Gantos/Hiebert 1999: O. Doonan, A. Gantos ve F.T. Hiebert. “Sinop Province Regional Survey 1996-1998 Field Report”, American Journal of Archaeology 103, New York: 274
• Doonan/Gantos/Hiebert/Yaycıoğlu/Besonen 2000: O.P. Doonan, A.J. Gantos, F.J. Hiebert, A. Yaycıoğlu ve M. Besonen. “Sinop Bölgesel Arkeoloji Araştırması 1998: Karasu Vadi Araştırması”, 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı-2, Ankara: 345-356
• Doonan/Hiebert/Gantos 2000: O. Doonan, F.T. Hiebert ve A. Gantos. “Survey and Excavations in Sinop Province 1999”, American Journal of Archaeology 104, New York: 350
• Doonan/Gantos/Hiebert/Besonen/Watters 2001: O.P. Doonan, A.J. Gantos, F.J. Hiebert, M. Besonen ve M. Watters. “Sinop ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması 1999”, 18. Araştırma Sonuçları Toplantısı-1, Ankara: 137-148
• Doonan/Gantos/Hiebert/Yaycıoğlu/Besonen 2001: O.P. Doonan, A.J. Gantos, F.J. Hiebert, A.Yaycıoğlu ve M. Besonen. “Sinop Regional Archaeological Survey 1998-99: The Karasu Valley Survey”, TÜBA-AR IV, Ankara: 113-135
• Dönmez 2000c : Ş. Dönmez. İlk Tunç Çağı II Öncesinde Orta Karadeniz Bölgesi’nin Kültürel Gelişimi (İkiztepe Çanak-Çömleği ve Küçük Eserleri Işığında). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul
• Dönmez 2002a: Ş. Dönmez. “1997-1999 Yılları Yüzey Araştırmalarında İncelenen Samsun-Amasya İlleri İ.Ö. 2. Binyılı Yerleşmeleri”, Belleten LXV/244, Ankara: 873-903
• Dönmez 2002b : Ş. Dönmez. “The 2nd Millennium BC Settlements in Samsun and Amasya Provinces, Central Black Sea Region, Turkey”, Ancient West & East I/2, Leiden: 243- 293
• Emre 1963 : K. Emre. “Pottery of the Assyrian Colony Period According to the Building Levels of Kaniş Karumu”, Anadolu/Anatolia VII, Ankara: 87-99
• Emre 1989 : K. Emre. “Pottery of Levels III and IV at the Karum of Kanesh”, Tahsin Özgüç’e Armağan/Anatolia and the Ancient Near East. Studies in Honor of Tahsin Özgüç (Ed.K. Emre, B. Hrouda, M.J. Mellink ve N. Özgüç), Ankara: 111-128
• Ertem 1973 : H. Ertem. Boğazköy Metinlerinde Geçen Coğrafya Adları Dizini. Ankara
• Ertem 1980 : H. Ertem. Hitit Devleti’nin İki Eyaleti: Pala-Tum(m)ana ile Yakın Çevrelerindeki Yerlerin Lokalizasyonu Üzerine Yeni Denemeler. Ankara
• Fischer 1963 : F. Fischer. Die hethitische Keramik von Boğazköy. Berlin
• Forlanini 1992 : M. Forlanini. “Kleinasien. Das Hethitische Reich im 14.- 13. Jahrhundert v. Chr./Asia Minor. The Hittite Empire from the 14th to the 13th Century B.C.”, Tübinger Atlas des Vorderen Oriens (TAVO) B III 6, der Universitat Tübingen. Wiesbaden
• Gökoğlu 1952 : A. Gökoğlu. Paphlagonia -Paflagonya- (Kastamonu, Sinop, Çankırı, Safranbolu, Bartın, Bolu, Gerede, Mudurnu, İskilip, Bafra, Alaçam ve Çankırı). Gayri Menkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi. cilt I, Kastamonu
• Hiebert 2001 : F.T. Hiebert. “Black Sea Coastal Cultures: Trade and Interaction”, Expedition 43/1, Pennsylvania: 11-20
• Hiebert/Smart/Doonan/Gantos 1997: F.T. Hiebert, D. Smart, O. Doonan ve A. Gantos. “Survey of the Hinterland of Sinop, Turkey”, American Journal of Archaeology 101, New York: 377
• Işın/Tatlıcan/Işın 1992 : M.A. Işın, İ. Tatlıcan ve M. Işın. Sinop. Ankara Koçak 2002 : Ö. Koçak. “Kastamonu ve Sinop Müzelerinde Bulunan Bazı Tunç Çağ Çanak-Çömleği”, Belleten LXV/243, Ankara: 519-527
• Monte/Tischler 1978 : G.F. del Monte ve J. Tischler. Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes VI. Die Orts- und Gewässernamen der Hethitischen Texte Supplement. Wiesbaden
• Müller-Karpe 1994 : A. Müller-Karpe. Altanatolisches Metallhandwerk. Neumünster
• Müller-Karpe 2001 : V. Müller-Karpe. “Zur frühhethitischen Kultur im Mündungsgebiet des Mara··antija”, Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie. Herausgegeben von Gernot Wilhelm. Wiesbaden: 430-442
• Orthmann 1963a : W. Orthmann. Die Keramik der Frühen Bronzezeit aus Inneranatolien. Berlin
• Orthmann 1963b : W. Orthmann. Frühe Keramik von Boğazköy. Aus den Ausgrabungen am Nordwesthang von Büyükkale. Berlin
• Orthmann 1984 : W. Orthmann. “Keramik aus den ältesten Schichten von Büyükkale”, Boğazköy VI. Funde aus den Grabungen bis 1979. Berlin: 9-62
• Osten 1937 : H. H. von der Osten. The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32. Part II (OIP XXIX), Chicago
• Özbal/Pehlivan/Earl/Gedik 2002: H. Özbal, N. Pehlivan, B. Earl ve B. Gedik. “Metallurgy at İkiztepe”, Der Anschnitt 15. Anatolian Metal II, Bochum: 39-48
• Özgüç 1982 : T. Özgüç. Maşat Höyük II. Boğazköy'ün Kuzeydoğusunda Bir Hitit Merkezi/A Hittite Center Northeast of Boğazköy. Ankara, TTKY
• Özgüç 1986 : T. Özgüç. Kültepe-Kaniş II. Eski Yakındoğu’nun Ticaret Merkezinde Yeni Araştırmalar/New Researches at the Trading Center of the Ancient Near East. Ankara
• Özgüç/Akok 1958 : Horoztepe. Eski Tunç Devri Mezarlığı ve İskân Yeri/An Early Bronze Age Settlement and Cemetery. TTKY. Ankara
• Schirmer 1969 : W. Schirmer. Die Bebaung am Unteren Büyükkale Nortwesthang in Boğazköy. Ergebnisse der Untersuchungen der Grabungscampagnen 1960-1963. Berlin
• Schmidt 2002 : K. Schmidt. Norşuntepe Kleinfunde II. Artefakte aus Felsgestern, knochen und Geweih. Ton, Metall und Glass. Mainz
• Schuler 1965 : E. von Schuler. Die Kaskaer. Berlin
• Antiqua/Eski Anadolu XI, De Boccard: 53-74 Yakar 2000 : J. Yakar. Ethnoarchaeology of Anatolia. Rural SocioEconomy in the Bronze and Iron Ages. Jerusalem