The Archaeological Excavation and Conservation Work of Yerkurgan Central Temple (Uzbekistan/Kashkadarya)

Yıl 2019, Cilt: 83 Sayı: 298, 807 - 816, 22.12.2019

İbrahim Çeşmeli

https://doi.org/10.37879/belleten.2019.807

Öz

This article is about archaeological excavation in Central Temple of Yerkurgan City Ruin in South Sogdiana (Uzbekistan/Kashkadarya) in 2017. Archaeological works started in 2013 and continued in 2017 in Central Temple, which functions as a fi re temple in connection with Zoroastrianism. As a result of the archaeological excavation conducted in 2017, a later period fl oor and a fi re altar were identifi ed on the upper layer. The fi re altar was unearthed in the northern section of the squareplan structure, which was positioned in four main directions. This fi re altar is on the same axis as the gate in the middle of the south wall. In this excavation, the upper part of a wall belonging to the earlier period was unearthed under the upper fl oor. This wall starts from the altar in the north and extends to the center of the building. Besides these architectural fi nds, daily and ritual ceramics were unearthed. Among these ritual ceramics, a serpent fi gure ceramic is noteworthy.

Anahtar Kelimeler

Central Asia, Sogdiana, Fire Temple, Archaeology, Conservation

Yerkurgan Merkez Tapınağı Arkeolojik Kazı ve Konservasyon Çalışması (Özbekistan/Kaşkaderya)

Öz

Bu makale, 2017 yılında Güney Sogdiana’da (Özbekistan/Kaşkaderya) Yerkurgan Şehir Harabesi Merkez Tapınağı’nda yapılan arkeolojik kazı hakkındadır. Zerdüştlükle
bağlantılı ateş tapınağı fonksiyonu gören Merkez Tapınağı’nda, 2013 yılında başlanılan arkeolojik çalışmalar 2017 yılında devam etti. 2017 yılında yapılan arkeolojik kazı neticesinde, üst tabakada daha geç döneme ait bir taban ile onun üzerinde bir ateş altarı tespit edildi. Ateş altarı, dört ana yöne göre konumlanan kare planlı yapının kuzey bölümünde ortaya çıkarıldı. Bu ateş altarı, güney duvarının ortasındaki kapı ile aynı eksendedir. Bu kazı çalışmasında, üst tabanın altında, daha erken döneme ait bir duvarın üst bölümü ortaya çıkarıldı. Bu duvar, kuzeydeki altardan başlayıp yapının merkezine uzanmaktadır. Bu mimari buluntular dışında günlük ve ritüel seramikler de gün yüzüne çıkarıldı. Bu ritüel seramikler içinde yılan fi gürlü seramik kayda değerdir.

Anahtar Kelimeler

Orta Asya, Sogdiana, Ateş Tapınağı, Arkeoloji, Konservasyon

Kaynakça

• Abdullaev, K.A., Rtveladze E.V., Shishkina G.V., (Ed.), Culture And Art of Ancient Uzbekistan, Exhibition Catalogue, 1-2, Moscow, 1991.
• Baipakov K., Pidayev Sh., (Ed.), Prominent Archaeological Sites Of Central Asia On The Great Silk Road, Samarkand, 2011.
• Çeşmeli, İ.,Günözü Ulusoy H.,Raimkulov, A., “Sogdianada Yeni Arkeolojik Keşifl er: Yalpak Tepe Sarayı ve Yerkurgan Merkez Tapınağındaki Arkeolojik Çalışmalar (Kaşkaderya-Özbekistan/2003-2013)”, Art-Sanat, 6, 2016, s. 11-83.
• Çeşmeli, İ. “Bronz Çağından Erken Orta Çağa Orta Asya Tapınakları”, Art-Sanat, 1, 2014, s. 19-33.
• İsamiddinov M.H., Suleymanov, R. H, Erkurgan, Taşkent, 1984.
• Kabanov, S. K., Nahşeb na Rubeje Drevnosti i Srednevekovya (III-VII vv.), Taşkent, 1977.
• Suleymanov, R. H., “Obsçestvennıe Soorujeniya Erkurgana Osevogo KompozitsionnoPlanirovoçnogo Tipa”, Kultura Srednego Vostoka Grado-Stroitelstvo i Arhitektura, Taşkent, 1989, s. 25-34.
• Suleymanov, R. H., Drevniy Nahşab, Samarkand-Taşkent, 2000.
• Suleymanov, R. H., “Karşi Ozbekistonning Kadimgi ve Orta Asrlar Davri Tarihida”, Karşi Şahrining Cahon Tsivilizatsiyasi Tarihidagi Orni, Taşkent-Karşi, 2006, s. 19-24.