Ali Paşa'nın Evlilik Öyküsünün Tarihsel Geri Planı ve Osmanlılarla İlgili Yanları

Yıl 2006, Cilt: 70 Sayı: 259, 963 - 1000, 20.12.2006

Pál Fodor Balázs Sudár Çevirmen: Vural Yıldırım

https://doi.org/10.37879/belleten.2006.963

Öz

1. Budin paşası Kalaylıkoz Ali Paşa'nın evlenmesinden ve ölümünden söz eden, Satoraljaujhely'de kaleme alınan tarihi destan 16. yüzyıl Macar edebiyatını ve tarihini araştıranlarca eskiden beri biliniyor. İlk kez elimize geçen ve eksikleri olan bir kopyasını Gabor Ihâsz, Macar Bilimler Akademisi kütüphanesine armağan etmişti. Icon vicissitudinis humanae vitae başlığını taşıyan bu hasılı yapıt Karoly Szabo'ya göre 16. yüzyılın sonunda Bartfa Matbaası'nda basılmış olmalı. 1880’li yılların sonunda yeni ve daha eksiksiz bir nüsha çıktı ortaya. Matbaa süslemelerinden yola çıkarak 1629 dolayında Löcse'deki Brewer Matbaası'nda yayımlanmış olabileceği sonucuna varan Aron Szilady'ye bu nüshayı Sr. Jozsef Szinnyei armağan etmişti. Szilady, eline geçen bu ikinci nüshadan Icon'un o zamana dek eksik olan bölümlerini tamamladı ve - 61. kıtanın kesikliğe uğrayan ya da doğru okunmuş olup olmadığı kuşkulu bir iki sözcüğü dışında - metnin tümünü (ilk nüshanın eksikleri olan kenar notları da dahil olmak üzere) Irodalomtörteneti Közlemenyek (Edebiyat Tarihi İncelemeleri) adlı derginin 1893 yılı cildinde yayınladı.

Anahtar Kelimeler

Kalaylıkoz Ali Paşa, Osmanlı, Evlilik, Tarih

The Historical Background of ALI PASHA's matrimonial story and it's relevant aspects with the Ottomans.

Öz

In this article, the matrimony and death of Budin Pasha, Kalaylıkoz Ali Pasha, and the historical epic written in Satoraljaujhely have been approached as the subjects. The name of the epic is Icon vicissitudinis humanae vitae and it has been published at the end of 16th century. In brief, the content of the historical epic is like this: Hungarian aristocrat and commander Istvan Homonnani, sends Kristof Szattay as envoy from Ungvar to Budin Pasha Ali to request from Ali Pasha for the Ottomans not to disturb Heves. On the way, the envoy delegation gives a break at Jaszbereny and here Szattay gifts a lance to guide Veli, followingly they assure each other that they will remain to be companions. On their way back home they drop by Hatvan and here they want to meet Mihaly Paksi and convince Hatvan flag officer not to ravage Heves. After this, the author shortly speaks about the governor of Budin who is pronunced to be a perfect human being and also speks about the bravery demonstrations which he organized to have a good time during the religious holidays of the Ottomans. The prominent Ottoman people in Budin secretly tell him about the strange story of Ali Pasha's martimony and failure achieved. The works seems to introduce the Ottoman world to Hungarian readers however; it gives the lessons of morals, and considered to be among the romantic or entertaining love stories which tries to authenticate certain moral thezis. The value of the work comes from the content of the series of information which is absent anywhere else. In the article, the personality of the author and the events which caused the epic to come into existense are taken as subjects, this is followed by the writing date of the epic and the background traced, and after that, these datas and mentionings are browsed and how to benefit from these from Turkish Culture point of view and the degree of this are discussed. In conclusion, it is stated that Icon's "Turkish Elements" are conformable with the reality even though some details are wrong and the conclusion is reached that it contains first class information for the internal events and establishments of the Ottoman Empire.

Anahtar Kelimeler

Kalaylıkoz Ali Pasha, Ottoman, Matrimonial, History