Van-Karagündüz Höyüğü Kazıları (1997 Yılı Çalışmaları)

Yıl 1999, Cilt: 63 Sayı: 238, 847 - 868, 20.12.1999

Veli Sevin Aynur Özfırat Ersin Kavaklı

Öz

Van Gölü'nün doğu, batı ve kuzey kıyısındaki bereketli kıyı ovalarının prehistorik dönemlerden beri yerleşmelere sahne olduğu bilinmektedir. Sayıları çok olmamakla birlikte, Van Ovası'nda Tilkitepe, Van Kalesi Höyüğü; Hoşap Çayı Vadisi'nde Dilkaya, İremir; kuzeye doğru, Adır Adası karşısındaki Adır Höyüğü; Muradiye Ovası'nda Ovapınar, Erciş Ovası'nda Çelebibağ ve son olarak da batı kıyıdaki Adilcevaz-Kümbethöyük höyükleri bölgenin tabakalaşma veren belli başlı yerleşme yerleri arasındadır. Havzadaki bereketli ovalardan biri de Erçek Gölü'nün doğusunda uzanan, içinden Memedik Çayı'nın aktığı Erçek Düzü'dür. Bunun kuzeybatı ve güneybatı köşelerinde Karagündüz ve Hino (Baklatepe), doğu ucunda da, Özalp ilçe merkezi yakınlarındaki Aşağı Mollahasan yörenin prehistorik geçmişine tanıklık eden en dikkat çekici yerleşme yerleridir.

Anahtar Kelimeler

Van, Karagündüz, Höyük, Kazı, 1997

1997 Report on the Excavation of the Karagündüz Tumulus in Van Province

Öz

Information of a more satisfying nature was obtained in 1997 regarding the stratigraphy at Karagündüz, one of the few tumulus-type settlements in the catchment area of Lake Van. Beneath the medieval layer composed of two structural levels (1 and 2), ceramic vessels exhibiting rich, painted decoration in three distinct styles-the most interesting of which is that displaying faunal motifs-were recovered from a Late Iron Age layer (structural level 3). This level is contemporary with Hasanlı III A. Below this level occur layers associated with the Urartu period (4c, 4b and 4a). In one of these (4b), a large structural complex with an enclosed courtyard was identified and finds of note peculiar to the Urartu culture were retrieved. The most remarkable of these were red burnished Urartu pots and an altar slab of bronze with a human visage in relief. This architectural complex is significant in terms of distinguishing the settlements established by the Urartus on tumuli outside the great citadels. One of the most interesting outcomes of the 1997 season was the uncovering of a thin structural level (5) below the Urartu layer, dating to the Early Iron Age. The sixth structural level in the north area of the excavated tumulus is dated to the Middle and Late Bronze Ages. The traces of these layers are also very slight. Hence, the Lake Van catchment basin, like nearly all of the Transcaucasus and Northwest Persia in this period, is also represented by layers with very scant remains. A few painted shards of vessels in the Urmiye-Van style were discovered. Up to this point, the earliest structural level (7) belongs to the Early Transcaucasus period. Appearing in this structural level is a rudimentary architecture, whose structures, without stone foundations, are characterized by walls constructed entirely of mud brick.

Anahtar Kelimeler

Van, Karagündüz, Tumulus, Excavation, 1997

Kaynakça

• BURNEY, C.A., 1958. "Eastern Anatolia in the Chalcolithic and Early Bronze Age", Anatolian Studies VIII: 158-209.
• 1962. "The Excavations at Yanık Tepe, Azerbaijan, 1961", Iraq XXIV: 134-152.
• DJAPARIDZE, O.M., 1969. Archaeological Excavations in Trialeti: On the History of Georgian Tribes in the Second Millennium B.C.. Tblisi.
• DYSON, R.H., MUSCARELLA, O.W., 1989. "Constructing the Chronology and Historical Implications of Hasanlu IV", Iran XXXVII: 1-27.
• EDWARDS, M., 1986. "Urmia Ware and its Distribution in North-Western Iran", Iran XXIV: 57-77.
• FORBES, T.B., 1983. Urartian Architecture , BAR Int. Series 170, Oxford.
• KHANZADYAN, E.V., 1995. Metsamor 2, La Necropole: Les Tombes du Bronze Moyen et Recent 1, Neuchatel-Paris.
• KROLL, S., 1979. "Meder in Bastam", W. Kleiss, Bastam I : Ausgrabungen in den urartaischen Anlagen 1972-1975 , Berlin.
• KUŞNAREVA, K.K., 1993. Yujnıy Kavkaz v IX-II (Tis. do N.E.), Sankt-Petersburg.
• LEVINE, L.D., "The Iron Age", The Archaeology of Western Iran (yay.haz. F. Hole), Washington D.C.: 229-250.
• LORDKIPANIDZE, O., 1991. Archaologie in Georgien Von der Altsteinzeit zum Mittelalter, Weinheim.
• RUSSEL, H., 1980. Pre-Classical Pottery of Eastern Anatolia , Oxford.
• SEVIN, V., 1985. "Van Bölgesi Yüzey Araştırması, 1984", III. Araştırma Sonuçları Toplantısı: 287-295.
• ——, 1996. "Van/Ernis (Ünseli) Nekropolü Erken Demir Çağ Çanak Çömlekleri", Anadolu Araştırmaları XIV. Prof. Dr. Afif Erzen'e Armağan: 439-467.
• ———, 1998. "Van/Karagündüz Kazılarının Işığında Doğu Anadolu Geç Demir Çağ Çanak Çömleği", Karatepe'deki Işık. Halet Çambel'e Sunulan Yazılar (yay. haz. G. Arsebük ve diğ.) İstanbul: 715-726.
• SEVIN, V., KAVAKLI, E., 1995. "Karagündüz Höyüğü ve Nekropolü 1994 Yılı Kurtarma Kazıları", XVII. Kazı Sonuçları Toplantısı I: 337-361.
• ——, 1996. Bir Erken Demir Çağ Nekropolü : Karagündüz , İstanbul.
• SEVİN, V., KAVAKLI, E., ÖZFIRAT, A., 1997. "Karagündüz Höyüğü ve Nekropolü 1995-1996 Yılı Kurtarma Kazıları" XIX. Kazı Sonuçları Toplantısı I: 571-589.
• SIMONYAN, A.E., 1995. "Vor-und Frühgeschichtliche Funde auf dem Gebiet Armeniens", Armenien 5000 Jahre Kunst und Kultur , Tübingen: 41-48.
• TARHAN, M.T., SEVİN, V., 1992. ''Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları", XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı I: 407-429.
• ——, 1994. "Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1990 Yılı Çalışmaları" , Belleten 220: 843-862.