Yavuz Selim Halîfeliği Devraldı mı?

Yıl 1992, Cilt: 56 Sayı: 217, 675 - 702, 20.12.1992

Faruk Sümer

https://doi.org/10.37879/belleten.1992.675

Öz

M. Le Baron C. d'Ohsson'un tanınmış iki eserinden birinin Tableau general de l'Empire Othoman (=Osmanlı İmparatorluğunun genel tablosu) olduğu malumdur. Yedi ciltden müteşekkil olan bu eserin ilk cildi 1788 de yayınlanmış, son cildi ise ancak 1824 yılında çıkabilmiştir. Müellifin bu eseri bilhassa Osmanlı devletinin teşkilâtı, müesseseleri ve gelenekleri ile XVIII. yüzyıldaki kibar halkın yaşayışı konularında değerli bir kaynaktır. Çünkü, Ermeni asıllı olan Baron d'Ohsson İstanbul'da doğmuş, büyümüş, yine orada İsveç maslahatgüzarı olarak vazife görmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu, Halifelik, Tarih

Kaynakça

• ÂLİ, Künhül-ahbâr, Süleymaniye, Hekimoğlu Ali Paşa Kütüphanesi, nr. 795, Memlük Seferi (469a-494b).
• ŞİNASİ ALTUNDAĞ, Selim I maddesi, İslâm Ansiklopedisi, X, s. 423-434.
• T. W. ARNOLD, Halife maddesi, İslâm Ansiklopedisi, V, s. 148-155.
• M. ATÂ, Tarih-i enderun, İstanbul, 1291, I, s. 291.
• W. BARTHOLD, Kalifi Sultan, Mir Islama, Petersbourg, 1912, I, s. 203-226.
• C. H. BECKER, Barthold's Studien über Kalif und Sultan, Der Islam, VI, s. 386-412.
• CELALZÂDE, MUSTAFA, (Koca Nişancı ) Selim nâme, hazırlayanlar A. Uğur-M. Çuhadar, Kültür Bakanlığı Yayımlarından, Ankara, 1990.
• CELALZÂDE SALİH, Selim-nâme, Süleymaniye, Halet Efendi İlâvesi, nr. 190, Memlük Seferi (85a-86a).
• MUSTAFA CENÂBÎ, el-'Aylemüz-zâhir fî'l-evâil ve'l-evâhir, Nurosmaniye Ktp., nr. 3098, el-Mütevekkil ile ilgili bahis (346a-346b).
• CEVDET PAŞA, Tarih, İstanbul, 1309 I, s.
• DE M. D'OHSSON, Tableau general de l'Empire Othoman, Paris 1788, I, s. 233-234, 263, 264-265, 269-270.
• DURSUN BEY, Tarih-i Ebul-Fetih, hazırlayan M. Tulum, İstanbul, 1977.
• EBUBEKR-İ TİHRANÎ, Kitâb-i Diyarbekiryye, yayınlayanlar N.Lugal-F.Sümer, TTK, Ankara, 1962, I, s. 8, 9.
• Fetihnâme-i diyar-ı Arab be-devlet-i Kahire-i Sultan Selim Han, Tarih Vesikaları , yayınlayan S. Tansel, 1958, 2. (17) sayı , s. 295-316, 3. (18) sayı , s. 430-454.
• Fâtih devrine ait Münşeat mecmuası, yayınlayanlar, N. Lugal-A. Erzi, İstanbul, 1956, s. 32, 91, 97, 99.
• FERİDUN BEY, Münşeatü-s-selâtin, İstanbul, 1274, I.
• HALİL EDHEM (ELDEM), Mısır fethi mukaddimatına ait bir vesika, Türk Tarih Encümeni mecmuası , 1928, s. 30-36.
• , Düvel-i İslâmiyye, İstanbul, 1927, s. 16-19, 21, 109, 322.
• , Mısır'ın son Memlük Sultan: Melik Tumanbay Il. adına Çorlu 'da bulunan bir kitabe, İstanbul, 1935, halifelik meselesi (s. 40-46).
• HAYDAR ÇELEBİ, Rüznâme, Feridun Bey, I, Memlük Seferi kısmı (s. 476- 500).
• HAYRULLAH EFENDİ, Tarih, İstanbul, 1273, X, s. 3.
• HOCA SADEDDİN, Tacüt-tevârih, İstanbul, 1279, Memlük Seferi (II, s. 323- 381).
• , Selim-nâme, aynı eserin II. cildinin sonunda (s. 609-619).
• P. HOLT, Khalifa, Encyclopaedia of Islam, new edition, s. 937-953.
• İBN İYAS, Bedâyı üz-zuhûr fi vekayı üd-duhûr, yayınlayan M. Mustafa, Kahire, 1380 (1961), V.
• İBN TULUN, Müfakehetül-hillân fi havadisiz-zamân, yayınlayan M. Mustafa, Kahire, 1384 (1964), II, dizin.
• İBN ZUNBÜL, Şeyh Ahmed er-Remmâl, Kitab Tarihis-Sultan Selim Han bin Bayezid Han ma'a Kânısav el-Gavrî, Sultanı Mısr ve a'mâliha, Kahire, 1278, ikinci baskı 1962. (bu eserin bir nüshasına İstanbul ve Ankara kütübhânelerinde rastgelinemedi. Orient Institüt'ün müdiresi Prof. Dr. Erika Classen her iki nüshanın fotokopilerini Beyrut'tan getirterek hediye etmek nezâketini göstermiştir. Sayın meslektaşıma samimiyetle teşekkür ederim.
• İDRİS-İ BİDLÎSÎ-EBU'L-FAZL MEHMED Efendi, Zeyl-i Heşt-Bihişt, Süleymaniye, Esad Efendi, nr. 2447, Memlük Seferi (95a-122a).
• EL-KARAMANÎ, Ahbarüd-düvel ve âsârül-evvel, Nurosmaniye Ktp., nr. 3155, 106b-109b.
• KEMAL PAŞAOĞLU, Tevârih-i al-i Osman, yayınlayan Ş. Turan, TTK, İstanbul, 1958.
• KEŞFÎ Selim-nâme, Süleymaniye, Esad Efendi, nr. 2147, 95a-114a-b.
• Kısa Rûznâme, Feridun Bey, I, s. 450-458.
• LUTFİ PAŞA, Tevârih-i al-i Osman, yayınlayan Ali, İstanbul, 1341, Memlük Seferi (s. 246-280).
• MÜNECCİM BAŞI, Câmiüd-düvel, Süleymaniye, Esad Efendi Ktp., nr. 2101, 225b.
• NAMIK KEMAL, Evrak-ı Perişan, İstanbul, 1301, s. 347.
• NİŞANCI MEHMED PAŞA, Tarih, İstanbul, Memlük Seferi (s. 187-191).
• RIDVAN PAŞAZÂDE ABDİ, Tarih-i Mısır, Süleymaniye, 1290.
• SELAHATTİN TANSEL, Yavuz Sultan Selim, Ankara, 1969.
• SÜHEYLÎ, Tarih-i Mısr-ı cedid, İstanbul, 1141, s. 6-49.
• ŞÜKRÜ Selim-nâme, Millet, Ali Emiri Efendi Ktp., nr. 1310, Memlük Seferi (117b-144a).
• AHMET UĞUR, The Reign of Sultan Selim I in the light of the Selim-name Literatüre, KSV, Berlin, 1985.
• I.H. UZUNÇARŞILI Osmanlı Tarihi, TTK, Ankara, 1949, s. 267-293.
• K.V. ZETTERSTEEN, Abbasiler, Islam Ansiklopedisi, I, s. 18-22.