1700-1730 Tarihlerinde Ankara'da Ailenin Niceliksel Yapısı

Yıl 1990, Cilt: 54 Sayı: 211, 945 - 962, 20.12.1990

Ömer Demirel

https://doi.org/10.37879/belleten.1990.945

Öz

Türkiye'nin sosyal ve ekonomik tarihi çalışmaları için önemli bir kaynak Şer'iye Sicilleridir. Bilhassa, Osmanlı şehirlerinin canlı hayatını göstermesi bakımından yeri doldurulamayan bir kaynaktır. Çok zengin ve çeşitli belgeler içeren sicillerde; ferman, berat, mektup suretleri, buyruldular, i'lâm ve hüccetler, nikâh, boşanma ve adli belgeler, alım-satım vesikaları, vakfiye kayıtları, narh defterleri, şehir esnaf gurupları ile esnaflık yapanların kefil ve taahhüdlerini gösteren belgeler, şehrin mahalle listeleri ve alınan vergiler, salyane defterleri, avârızhâne listeleri, altın çeşitleri, değerleri ve tereke defterleri gibi kayıtlar mevcuttur. Bu çalışmanın temel kaynağı, bir kimsenin ölümünden sonra tüm mal varlığının (alacak ve borç dahil) cins, adet ve fiyat açısından yazılıp vârislere dağılımını gösteren tereke defterleridir.

Anahtar Kelimeler

1700-1730, Ankara, Aile, Osmanlı, Tereke Defterleri, Kadı Defterleri, Demografi, Nüfus

Kaynakça

• Ankara Etnografya Müzesinde Bulunan 80-106 numaralı 27 adet Ankara Şer'iye Sicilinde kayıtlı 1096 Tereke Defteri kullanılmıştır. Terekelerin sayılarının fazla olması, ayrı ayrı gösterilmesini engellemiş ve sadece defter numaraları ile her defterde kaçar tane bulunduğu ve hangi tarihler arasında olduğu yazılmıştır. Bakınız Ek I.
• Diğer Araştırma ve Yayınlanmış Vesikalar:
• AKDAĞ, MUSTAFA, Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, Il (1453-1559), İkinci Basım, Ankara 1979.
• BARKAN, Ö. LÜTFİ, "Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi", Türkiyat mecmuası, X (1953).
• , Edirne Askeri Kassam'ına Ait Tereke Defterleri (1545-1659) I, Belgeler, III (1966), Ankara 1968.
• ÇADIRCI, MUSA, "1830 Genel Sayımına Göre Ankara Şehir Merkezi Nüfusu Üzerinde Bir Araştırma", Osmanlı Araştırmaları, I (1980).
• ERGENÇ, ÖZER, "1600-1615 Yılları Arasında Ankara İktisadi Tarihine Ait Araştırmalar", Türkiye İktisat Tarihi Semineri, 8-10 Haziran 1973.
• , "Osmanlı Klasik Dönemindeki 'Eşraf' ve 'A'yan' Üzerine Bazı Bilgiler", Osmanlı Araştırmaları, III (İstanbul 1982).
• EYİCE, SEMAVİ , "Ankara'nın Eski Bir Resmi", Atatürk Konferansları, IV (1970).
• FAROQHİ, SURAİYA-ERDER, LEİLA, "Population Rise and Fall in Anadolia 1550-1620", Middle Eastern Studies, 1979.
• GÖYÜNÇ, NEJAT, "Hâne Deyimi Hakkında", İÜEF Tarih Dergisi İ.H. Uzunçarşılı Hatıra Sayısı, s. 32 (1979).
• HARKORT, K. LİEBE, Butrage Zur Sozialen und Wirtscnhafichen Lage Bursas am Anfangdes 16. Jahrhunduts, Hamburg 1970.
• JENNİNGS, RONALD C., "Urban Population In Anatolia In The Sixteenth Century: A Study Of Kayseri, Karaman, Amasya, Trabzon And Erzurum", International Journal of Middle East Studies, Volume 7 (1976).
• BARTHOLD, W, "Çelebi" İ.A.
• LAJOS, FEKETE, "XVI. Yüzyılda Taşralı Bir Türk Efendi Evi", Çev. M.T. Gökbilgin, Belleten, XLIII (1979).
• ORTAYLI, İLBER, "Anadolu'da XVI. Yüzyılda Evlilik İlişkileri Üzerine Bazı Gözlemler", Osmanlı Araştırmaları, I (1980).
• ÖZDEMİR, RIFAT, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, Ankara 1986.
• , "Tokat'ta Ailenin Sosyo-Ekonomik Yapısı", Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986.
• ÖZKAYA, YÜCEL, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı. Ankara 1985.
• ROSSİ, ETTORE, "Çelebi Kelimesi Hakkında Ebu's-Suud'a Atfedilen Bir Fetvâ", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten (1954).
• YEDİYILDIZ, BAHAEDDİN, "Türk Vakıf Kurucularının Sosyal Tabakalaşmadaki Yeri (1700-1800)", Osmanlı Araştırmaları. (III (İstanbul 1982).
• , Samsun Halkının Kullandığı Eşyalar Üzerinde Bir Tahlil Denemesi", II. Milletlerarası Türk Folklar Kongresi Bildirileri, V. Cilt, Ayrı Basım, Ankara 1983.