Tokat'ta Ailenin Sosyo - Ekonomik Yapısı (1771-1810)

Yıl 1990, Cilt: 54 Sayı: 211, 993 - 1052, 20.12.1990

Rifat Özdemir

Öz

Çok genel bir ifade ile, bir kızla bir erkeğin baba ocağını terkederek yeni bir ev kurmaları olayını evlenme, evlenen karı-koca ve çocuklardan oluşan küçük topluluğu da aile olarak tanımlamak mümkündür. Bir topluluğun siyasi, sosyal, hukuki ve ahlaki yapısını anlayabilmek için, o toplumun küçük bir modeli olan aileye bakmak gerekir. Ailenin iyi tahlil edilmesiyle, o devlete ait birçok mesele rahatlıkla çözülmüş olacaktır. Ailede, çocuklar üzerinde babanın otoritesi ile, devlet yönetiminde, hükümdarın millet üzerindeki otoritesi birbirine benzerlik göstermektedir. Eski Türk anlayışına göre "Gök kubbesi devletin, çadır ise ailenin" birer örtüsü gibi kabul ediliyordu. Gök altında devlet, çadır kubbesi altında ise aile düzeni" yer alıyordu. Aile içinde "karı-koca" münasebeti ile devlette "kagan-hâtun" hukuku arasında pek fazla fark görülmüyordu. Bir ailenin fertleri arasında sosyal, siyasi, hukuki ve ahlaki denge varsa, o toplumlarda da sosyal, siyasi, hukuki ve ahlaki denge var demektir.

Anahtar Kelimeler

Tokat, Aile, Sosyo-Ekonomik Yapı, 1771-1810, Osmanlı, Türk

Kaynakça

• Tokat Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesinde Bulanan Tokat Şer'iyye Sicilleri
• Başbakanlık Arşivi, Tapu Tahrir Defteri, No.772.
• İnceleme ve Tetkikler
• Ansay, Sabri Şakir; "Aile Hukuku", AÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı, 2-3, Ankara, 1952, s.21-23.
• Atay, Hüseyin; "Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifde Aile Planlamasına Ait Bir Tetkik", İÜ.İslam tetkikleri Enstitüsü Dergisi, c.4, cüz, 1-4, İstanbul, 1973, s.229-232.
• Aristotales; I-II, (Yunan Klasikleri, No.64), İstanbul, 1944.
• Barkan, Ömer Lütfi ; XV. veXVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları, c.I, İstanbul, 1943.
• Berki, Ali Himmet; İslam Hukukunda Feraiz ve İntikâl, Sadeleştiren, İrfan Yücel, DİBY, Ankara, 1985.
• Bilmen, Ömer Nasuhi; Hukukı İslâmiye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, c,1-8, İstanbul, 1985.
• Çantay, Balıkesirli Hasan Basri; Kur'an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, c,1-3, İstanbul, 1965.
• Demircioğlu, Halil; Roma Tarihi, I, Ankara, 1953.
• Diyanet İşleri Başkanlığı; Kur'an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Ankara, 1983.
• Donuk, Abdülkadir; "Çeşitli Toplumlarda ve Eski Türklerde Aile", İÜ EF, Tarih Dergisi, (Fatih Sultan Mehmed'e Hatıra Sayısı), sayı, 33 (Mart-1980-1981), İstanbul, 1982, s, 147-168.
• Eflatun; Devlet, İstanbul, 1971.
• Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitabı, İstanbul, 1984.
• Günaltay, M.Şemseddin; Uzak Şark ve Kadim Çin ve Hindistan, İstanbul, 1937.
• Günaltay, M. Şemseddin; İran Tarihi,I, Ankara, 1948.
• Günaltay, M. Şemseddin; "İslamdan Önce Araplar Arasında Kadının Durumu, Aile ve Türlü Nikah Şekilleri", Belleten, Sayı, 60, Ankara, 1951, s,692.
• İnan, Abdülkadir; Makaleler ve İncemeler, Ankara, 1968.
• Kafesoğlu, İbrahim; Türk Milli Kültürü, İstanbul, 1984.
• Lewis, Bernard; Tarihte Araplar, İstanbul, 1979.
• Muhyiddin-i Nevevi; Riyazü's-Salihin ve Tercemesi, Çev. Hasan Hüsnü Erdem, Kıvamüddün Burslan, c,1-3, DİBY, Ankara, 1972.
• Ortaylı, İlber; "Anadolu'da XVI. Yüzyılda Evlilik İlişkileri üzerine Bazı Gözlemler", Osmanlı Araştırmaları, I, İstanbul, 1980. s. 33-40.
• Ögel, Bahaeddin; Türk Kültürünün Gelişme Çağları, II, İstanbul, 1971.
• Ögel, Bahaeddin; Türk Mitolojisi, c,I, Ankara, 1971.
• Ögel, Bahaeddin; Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, c, 1-2, Ankara, 1981.
• Özdemir, Rifat; XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara (Fiziki, Demoğrafik, İdari ve Sosya-Ekonomik Yapısı, 1785-1840), Ankara, 1986.
• Vladimirtsov, B.Y.; Moğolların İçtimai Teşkilatı, Ankara, 1944.
• Yazır, Elmalılı Hamdi; Hak Dini Kur'an Dili Tefsiri c,1-8, İstanbul, 1971.
• Zeynü'd-din Ahmed b.Ahmed b.Abdi'l-Latifi'z-Zebidi; Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Mütercim ve Şârihi, Kâmil Miras, c,1-12, DİBY., Ankara, 1974.
• Ziya Gökalp; Türk Medeniyeti Tarihi, İstanbul, 1924.