Atatürk'ün Uygarlık Anlayışı

Yıl 1988, Cilt: 52 Sayı: 204, 1105 - 1118, 20.11.1988

Abdurrahman Çaycı

https://doi.org/10.37879/belleten.1988.1105

Öz

29 Ekim 1973'de Cumhuriyet elli yılını dolduruyor. Cumhuriyet'in ilan edildiği yıl doğanlar, şimdi memleketin kaderine hâkim bulunuyorlar. Artık memleketin geleceği, Devletimizin kurucusu Atatürk'ün büyük ümitlerle cumhuriyeti emanet ettiği, "cumhuriyet nesli"nin ellerinde bulunuyor. Teşekkülünden bu yana cumhuriyeti yönetenler, her türlü ilhamı "Atatürkçülük" den almışlardır. Bundan sonra da aynı kaynakdan beslenmeğe devam edeceklerdir. Bu hususta fikir birliği vardır. Ancak cumhuriyet idaresinin ilham kaynağını yorumlamak bahis konusu olunca fikirler, kanaatlar değişmekte ve genellikle ilgili şahsın fikir ve ideolojik temayülüne uygun bir biçime girmekte, bazan da pek çelişmeli hükümler ortaya çıkmaktadır. Aynı kaynaktan ilham aldıklarını söyliyen kimselerin fikirleri arasında bu kadar çelişmeli hükümler nasıl meydana çıkabilmektedir? Bunun sebepleri nelerdir? Bu durumun başlıca nedeni Atatürkçülüğün temel özelliğinin, anafikrinin gerektiği gibi dikkate alınmamasıdır. Burada haliyle başka bir soru hatıra gelmektedir: Atatürkçülüğün herkes tarafından tartışmasız kabul edilecek temel özelliği nedir? Atatürkçülüğün temel özelliği anafikri şüphesiz ki "medeniyetçiliktir". Bunda asla şüpheye mahal yoktur. Atatürk, bir "ferd-i millet" olarak girdiği Millî Mücadele'nin en karanlık günlerinden, 10 Kasım 1938'de Dolmabahçe sarayında hayata gözlerini kapadığı zamana kadar, "medenileşmek", "medeni milletler camiasına girmek", "muasır medeniyeti iktisap ile onun seviyesinin üstüne çıkmak", "asrileşmek", ve "garplılaşmak" üzerinde ısrarla durmuştur. Millî Mücadeleyi zaferle taçlandırdıktan sonra, büyük kurtarıcının en büyük arzusu, her bakımdan tam istiklaline sahip T.C. nin dünyanın en medeni ve en müreffeh bir devleti haline getirmektir. Atatürk'ün Millî Mücadele günlerinden hayatının sonuna kadarki sözleri bunu açıkça göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Uygarlık, Cumhuriyet, Millî Mücadele, Atatürkçülük, Türkiye

Kaynakça

• Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, III cilt, 1945-1954.
• Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri (1917-1938), Ankara, 1964.
• Büyük Nutuk, III. cilt.
• Prof. Dr. Afetinan, M. Kemal Atatürk'den Yazdıklarım, İstanbul, 1971.
• Prof. Dr. Afetinan, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Ankara, 1968, 2. baskı.
• Bernard Lewis, Modern Türkiye'nin Doğuşu, Ankara, 1971, çev. Doç. Dr. Metin Kıratlı.
• Prof. Dr. Kemal H. Karpat, Türk Demokrasi Tarihi, Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, İstanbul, 1967.
• Halil İnalcık, Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi, Belleten, 108, s. 625 v.d.
• Atatürk Önderliğinde Kültür Devrimi, Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği (RCD) Semineri Tebliğleri, (9-11 Kasım 1967), Ankara, 1972.
• Yeni Türkiye, İstanbul, 1959.
• Prof. Enver Ziya Karal, Atatürk'den Düşünceler, 3. baskı, Ankara, 1969.
• Charles Seignobos, Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi, Çev. Samih Tiryakioğlu, İstanbul, 1960.
• Claude Delmas, Avrupa Uygarlık Tarihi, çev. Nihat Önol, İstanbul, 1973.
• Shepard B. Clough, Uygarlık Tarihi, çev. Nihat Önol, Uygarlık Tarihi, İstanbul, 1965.
• Henry S. Lucas, A short history of civilization, second edition, New York. Toronto, London, 1953.