Vietnam’da Osmanlı Tarihi Araştırmaları

Yıl 2021, Cilt: 85 Sayı: 303, 577 - 614, 17.08.2021

Vi An Lu

https://doi.org/10.37879/belleten.2021.577

Öz

Günümüze ulaşılan bilgilere göre Vietnamlılar ve Türkler arasındaki ilk temaslar 19. yüzyılın sonlarında başlamıştır. Vietnam Savaşı sırasında 1955 yılında Güney Vietnam (Saygon Hükümeti) ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler kurulmuştur. Fakat 1975 yılında Saygon Hükümeti’nin çöküşüyle Türkiye ve Güney Vietnam arasındaki 20 yıllık ilişkiler tamamen yitirilmiştir. Üç sene sonra 1978 yılında Türkiye ve yeni Vietnam Hükümeti arasındaki diplomatik ilişkiler resmî olarak yeniden kurulmuştur. Fransız Sömürgeciliği ve Vietnam Savaşı gibi dış etkenler yanında, siyasi değişimler ve politika farklılıkları nedeniyle, bu süreçte Vietnam ve Türkiye arasındaki ilişkiler yeteri kadar geliştirilememiştir. Bundan dolayı, Vietnamlıların Türkiye hakkındaki bilgileri çok sınırlı kalmıştır. Osmanlı Tarihi Çalışmaları ise Vietnam’da hâlâ çok yeni bir araştırma alanı olup henüz Vietnamlı tarihçiler tarafından yeterli bir ilgi görmemektedir. Buna rağmen, Osmanlı İmparatorluğu, dünya tarihinde uzun yaşayan ve önemli rol oynayan bir devlet olduğu için elbette Vietnam’daki dünya tarihi veya bölge tarihini işleyen ders kitapları ile birlikte akademik makalelerde Osmanlı Tarihi ve Osmanlı Algısı’ndan bahsedilmektedir. Vietnam’da Osmanlı tarihiyle ilgili araştırmalar 1960’lı yıllardan itibaren başlamıştır. Bunun yanı sıra Marksist tarih yazımının etkisinden dolayı Vietnamlı tarihçiler Osmanlı tarihi ile ilgili konuları Marksist tarih yazımı bakış açısına göre değerlendirmişler ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyo-iktisadi biçimi ile ilgilenmişlerdir. Vietnam’da Osmanlı araştırmalarını konu alan eserlerin sayısı ve bunlarda kullanılan kaynaklar hâlâ sınırlıdır. Bununla birlikte iki ülke arasında son zamanlarda işbirliğinde dikkat çekici gelişmeler yaşanmakta ve Osmanlı Tarihi Araştırmalarına giderek artan bir ilgi gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vietnam’da Osmanlı Araştırmaları, Vietnam’da Osmanlı Algısı, Osmanlı Tarih Yazıcılığı, Vietnam-Türkiye İlişkileri

The Ottoman History Studies in Vietnam

Öz

Based on available archival sources, the first contact between the Vietnamese and the Turks started at the end of the 19th century. Then, during the Vietnam War, the diplomatic relations between South Vietnam (Saigon Government) and Turkey were established in 1955. Nevertheless, because of the collapse of the Saigon Government in 1975, 20 years of relationships between Turkey and South Vietnam came to an end. Just three years later, the diplomatic relation between Turkey and the new Vietnamese Government was officially re-established in 1978. Because of the impacts of some external factors such as French colonialism, the Vietnam War, and the changing of politics and policy differences, the relations between Vietnam and Turkey in history have not obtained sufficient development. Therefore, the Turkish perception in Vietnam and the understanding of Vietnamese people about Turkey remains very limited. The Ottoman History Studies in Vietnam is still a new research area that has not attracted wide attention to study by the Vietnamese researchers yet. However, because the Ottoman Empire was one of the longest-lived state that played a key role in world history, the Ottoman history and Ottoman perception certainly have been mentioned in the world history, region history textbooks, and academic articles published in Vietnam. In this scope, the researches on Ottoman history in Vietnam started in the 1960s. Besides, due to the influences of the Marxist historiography in Vietnam, Vietnamese historians reviewed issues of Ottoman history from the perspective of Marxist historiography, and they were particularly interested in the socio-economic type of the Ottoman Empire. Although the number of the research works on Ottoman Studies and the references used in these researches have remained limited, in the context of the cooperation between Turkey and Vietnam is being progressed in recent years, the development of Ottoman Studies in Vietnam is gradually becoming an inevitable research trend.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Studies in Vietnam, Ottoman Perception in Vietnam, Ottoman Historiography, Vietnam-Turkey Relations

Kaynakça

• Âşık Mehmed, Menâzırü’l-avâlim, Süleymaniye Kütüphanesi, Nr. 616.
• Đại học Sư phạm Hà Nội, Lịch sử thế giới trung cổ, Quyển I (Orta Çağ Dünya Tarihi, Cilt I), Nxb. Giáo dục, Hà Nội 1962.
• Đặng, Đức An - Phạm, Hồng Việt, Lịch sử thế giới trung đại, Quyển I (Orta Çağ Dünya Tarihi, C I), Nxb. Giáo dục, Hà Nội 1978.
• Đặng, Văn Chương - Lê, Văn Trường An, “Phương thức xâm nhập của Hồi giáo vào Đông Nam Á hải đảo thế kỉ XIII-XVII”, Nghiên cứu Đông Nam Á (XIIIXVII. Yüzyıllarda Müslümanların Güneydoğu Asya’ya Yayılma Tarzları, Güneydoğu Asya Araştırmaları Dergisi), số 02 (191) năm 2016, tr. 3-11.
• Đặng, Xuân Kháng - Doãn, Tùng Anh, “Một số nhận xét về cải cách Tanzimat của đế chế Ottoman từ năm 1839 đến năm 1876”, Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông (1839-1876 Yılları Arasında Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Hakkında Değerlendirmeler, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi), số 06 (142) năm 2017, tr. 3-9.
• Ebû Bekir b. Behrâm, Nusretü’l-İslâm ve’s-sürûr fî tahrîri Atlas Mayor, Nûruosmâniye Kütüphanesi, Nr. 2996.
• Kâtip Çelebi, Levâmi’u’n-Nûr fî Zulmet-i Atlas Minor, Nûruosmâniye Kütüphanesi, Nr. 2998.
• Krahl, Regina, Chinese Ceramics in the Topkapı Saray Museum, Istanbul: A Complete Catalogue, Vol. II, Sotheby’s Publication, London 1986.
• Lee, Nan A - Kim, Dae Sung, “Trends in Turkish Studies in Korea”, Bilig - Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S. 77, İlkbahar, 2016, pp. 271-291.
• Lương, Ninh - Đặng, Đức An, Lịch sử thế giới trung đại, Quyển II (Orta Çağ Dünya Tarihi, C II), Nxb. Giáo dục, Hà Nội 1978.
• Lưu, Minh Hàn (haz.), Lịch sử thế giới, Tập 2: Thời Trung cổ (Dünya Tarihi, C 2, Orta Çağ), Phong Đảo çev., Nxb. Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh 2002.
• Lưu, Tộ Xương - Quang, Nhân Hồng - Hàn, Thừa Văn - Ngải, Châu Xương, Lịch sử thế giới, Tập 4: Thời cận đại (Dünya Tarihi, C 4, Yeni Çağ), Phong Đảo çev., Nxb. Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh 2002.
• Milliyet Gazetesi, 2 Haziran 1978.
• Misawa, Nobuo, “Japonya’daki Türkoloji Araştırmaları: Anadolu Türkleri Üzerine Araştırmalar”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C 8/S. 15, 2010, s. 453-472.
• Mustafa bin Mustafa, Bir Osmanlı Bürokratının Uzakdoğu Seyahati, hazırlayan Ahmet Uçar, Çamlıca, İstanbul 2010.
• Mütercimler, Erol - Öke, Mim Kemal, Ertuğrul Fırkateyni Faciası ve Türk - Japon Münasebetlerinin Başlangıcı, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1991.
• Nagata, Yuzo, “Japonya’da Osmanlı Araştırmaları”, XIII. Türk Tarih Kongresi, I. Cilt, Ankara, 04-08 Ekim 1999, s. 459-477.
• Nguyễn, Thị Thư - Nguyễn, Hồng Bích - Nguyễn Văn Sơn, Lịch sử Trung Cận Đông (Orta Doğu Tarihi), Nxb. Giáo dục, Tp. Hồ Chí Minh 2007.
• Pelley, Patricia M., Postcolonial Vietnam: New Histories of the National Past, Duke University Press, Durham and London 2002.
• Pelley, Patricia, “Vietnamese Historical Writing”, The Ofxord History of Historical Writing, Vol. 5, 1945 to the Present (Axel Schneider - Daniel Woolf, eds.), Oxford University Press, New York 2011, pp. 559-574.
• Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam Thực lục (Nguyen Hanedanı’nın Vakanüvislik Bürosu, Dai Nam Krallığı’nın Yıllıkları), 1847.
• Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục (Nguyen Hanedanı’nın Vakanüvislik Bürosu, Viet Tarihi’nin Tertip ve Tefsir Edilmiş Metinleri), 1884.
• Shen, Zhixing - Işık, Ömer Faruk, “Çin’deki Türkoloji Çalışmaları”, Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, C. 60/S. 2, 2020, pp. 587-608.
• Suzuki, Tadashi, “From Central Asian Studies to Anatolian Studies: A Century of Turkish Studies in Japan”, Orient, Vol. 38, 2003, pp. 117-134.
• Sử quán triều Lê, Đại Việt Sử ký Toàn thư [Nội các quan bản] (Le Hanedanı’nın Vakanüvislik Bürosu, Dai Viet Krallığı’nın Tamamlanmış Yıllıkları [Vükelâ-yı devlet baskısı]), 1697.
• Tạ, Thị Thúy - Đặng, Xuân Kháng, “Teaching World History in Vietnam: Innovation and the Real Situation”, World History Teaching in Asia: A Comparative Survey (Shingo Minamizuka ed.), Berkshire Publishing, Massachusetts 2019, pp. 91-104.
• Takamatsu, Yoichi, “Japonya’da Osmanlı Tarihi Araştırmaları”, Osmanlı Araştırmaları, Vol. 51, 2018, s. xiii-xviii.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 030 01 61 379 12.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Y.PRK.ASK. 60 32.
• The Vietnam Issue, Ministry of Foreign Affairs, Saigon 1971.
• Trần, Đình Hùng - Trần, Xuân Hiệp, “Quan hệ giữa đế quốc Ottoman và đế quốc Byzantine (1299-1453)”, Nghiên cứu Châu Âu (“1299-1453 Yılları Arasında Osmanlı İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu İlişkileri”, Avrupa Araştırmaları Dergisi), số 12 (123) năm 2010, tr. 47-55.
• Trần, Xuân Toản, “L’Ambassade de Phan-Thanh-Gian (1863-1864)”, Bulletin des Amis du Vieux Hué, Juillet-Septembre, No. 3, 1921, pp. 147-188.
• Viet-nam: Haftalık Bülten, 2 Temmuz 1971.
• Vũ, Dương Ninh - Nguyễn, Văn Ánh, Lịch sử thế giới cận đại (Yakın Çağ Dünya Tarihi), Nxb. Giáo dục, Hà Nội 2006.