Doğu Pakistan İslâm Mimarisinin Ana Hatları

Yıl 1969, Cilt: 33 Sayı: 129, 53 - 64, 20.01.1969

Ahmed M. A. Şemseddin

Öz

İnsan aklı diğer sanat kollarına nazaran yapı sanatında daha akıllıca bir ifade bulmuştur. Ormanlarda, dağlarda, vadilerde yaşayan ilkel insan, kendisini sıcağa, soğuğa, yağmura ve tabiatın diğer sert etkilerine karşı, ayrıca da etrafında bulunan vahşi hayvanlardan korumak problemi ile karşı karşıya idi. O ağaç, bambu, yaprak, ot vesaire gibi elinin altında hazır duran malzemelerle kendisine bir nevi sığınacak yer yapmayı düşündü ve böylece yaptığı bu sığınağın içinde yaşamağa başladı. Kayalıklarda ve tepelerde dolaşan ilk etnolojik insan ise buralara oyuklar açıp mağaralar yaptı ve bunları mesken olarak kullandı. Zaman ilerleyince insanın kabiliyetleri ve imkânları harikulâde inkişaf etti ve bu inkişaf aynı zamanda yapı sanatında da etrafımızda gördüğümüz gibi, şekil, büyüklük, güzellik ve dekorasyonda tesirini gösterdi. Yapı sanatının bugün gördüğümüz şekil ve seviyeye gelinceye kadar yüzlerce yüzyıl ve çağ boyunca, pek çok icad, inkişaf, tecrübe ve gelişme safhaları geçirdiğini unutmamak lâzımdır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Pakistan, Pakistan Tarihi, İslam Tarihi, İslam Mimarisi, Pakistan Arkeolojisi