Venedik'te Türk Ticaret Merkezi (Fondaco dei Turchi)

Yıl 1968, Cilt: 32 Sayı: 126, 247 - 284, 20.04.1968

Şerafettin Turan

Öz

Venedik'te, şehre ayak basılan Piazzale Roma (Roma Meydanı) veya Ferrovia (Demiryolu istasyonu)'dan vaporetto'ya binilip Canal Grande (Büyük Kanal) üzerinden San Marco'ya doğru yol alındığında, ilk iskele olan sağ kıyıdaki Riva di Biasio'dan biraz sonra, cephesi mermer sütunlarla süslenmiş büyük bir bina dikkati çeker. Daha ilk görünüşte, Bizans - Arap ve Ortaçağ İtalyan mimarisinden izler taşıdığı sezilen bu güzel yapı, bugün Museo Civico di Storia Naturale (Tarih-i Tabii Müzesi) olarak kullanıldığı halde, hâlâ geçen yüzyıllardaki adiyle, Fondaco dei Turchi diye anılır. Fondaco, Türk-İslâm dünyasındaki han, kervansaray karşılığında kullanılan bir deyim olduğuna ve bir "otel - mağaza" karakterini taşıdığına göre, Venedik'teki Fondaco dei Turchi, Türk tüccarlarının oturdukları bir otel, mallarını muhafaza altına aldıkları bir depo ve ayni zamanda alışveriş yaptıkları bir ticaret merkezi demekti. Kendilerine böyle toplu bir iş yerinin ayrılması için de, Venedik'e gelen Türk tacirlerinin sayısının hayli kabarık olmasının gerektiği tabii idi. Dolayısiyle Fondaco dei Turchi, Türklerin ticaretle uğraşmadıkları, Osmanlı İmparatorluğu devrinde ticaretin tamamiyle gayrimüslim tebaanın elinde bulunduğu ve yabancı devletlerle imzalanan ticaret anlaşmalarının hep tek taraflı işlediği, Avrupalılar ticaret için Osmanlı ülkelerine boyuna gelip gider, hattâ buralarda yerleşirlerken, Türklerin İmparatorluk sınırlarından dışarı çıkmadıkları hakkında öteden beri tekrar edilegelen mütalâaların hayli mübalâğalı olduğunu göstermekte ve bina, Türk tacirlerinin, Avrupa'nın en canlı pazar yerlerinden biri olan Venedik'te yüzyıllar boyunca bir koloni teşkil edercesine yaşadıkları hayatın âbidevi şahidi hüviyetini taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-Venedik İlişkileri, Ticaret, Türk Tacirler, Tarih-i Tabii Müzesi, Fondaco dei Turchi, Museo Civico di Storia Naturale