İngiliz Belgeleri Işığında Mondrosa giden Yol

Yıl 1967, Cilt: 31 Sayı: 121, 131 - 134, 20.01.1967

Gotthard Jaeschke

Öz

VI. Sultan Mehmet tahta çıktığından beri bazı şartlarla özel bir sulh istemişti. Bern'deki İngiliz sefaretinin mutemedi olan Dr. Parodi 1 Ekim 1918 de (Kara) Kemal ve Şükrü adlı vekillerin de aynı teklifte bulunduklarını ve hedefe varmak için şu üç yolu düşündüklerini sefaretine bildirdi: 1 — İsviçre üzerinden, 2 - Rahmi Bey vasıtasıyle İzmir-Midilli üzerinden, 3 — Suriye hududunda. Talat Paşa Isviçre üzerinden olan yolu tercih ediyormuş. Bulgaristan'ın mütareke yapmasından sonra Merkezi Avrupa Devletleri Başkan Wilson'un aracılığını isteyince İngiliz hükümeti Paris Başvekiller konferansında kararlaştırılan ve Türkiye ile yapılacak mütareke ile ilgili olan şartlarının Wilson'a bildirilmesini teklif etti. Bu şartlar 27-28 Ekim’de Amiral Calthorpe'un Mondros'ta Osmanlı delegasyonuna bildirdiği şartlarla aynı gibi idi. (Bak: Ali Türkgeldi, Moudros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, S. 34-48). Bu şartlar, bazı ufak farklarla War Office'in 7 Ekim'de hazırladığı ve müzakereleri idare etmekle görevlendirileceği sanıldığı için General Allenby'e gönderilen şartlarla da uygunluk halindeydi. Zira 4 Ekim'de Rahmi Bey, mutemedi Karabiber'i bir takdim yazısı ile birlikte Atina'daki İngiliz Büyükelçisi Lord Granville'e gönderdi. Yazıda R.'nin harp boyunca bütün kalbiyle itilâf devletlerini tuttuğu ve daima İngiltere ile bir özel sulhun yapılmasını teklif ettiği, şimdi bunun için bir fırsatın mevcut olduğu açıklanarak itilâf devletleri uygun sulh tekliflerinde bulunurlarsa (Talat) hükümetini devirebileceğini, fakat bunların Meclisi Mebusan'ın açılış günü olan 10 Ekim'e kadar kendisine bildirilmesi lazım geldiğini ileri sürüyordu.

Anahtar Kelimeler

VI. Mehmed, Sultan Vahdettin, Mondros Ateşkesi, İngiliz Belgeleri, Amiral Calthorpe