Sultan Alp-Arslan

Yıl 1966, Cilt: 30 Sayı: 118, 205 - 242, 20.04.1966

Ali Sevim

Öz

Arap Ukayl-oğulları kabilesinin Cerrâde-oğulları koluna bağlı ünlü bir ailenin çocuğu olarak Kudüs'te dünyaya gelen (Aralık 1192) Kemalüddin ibnü'l-Adim, XIII. yüzyılın değerli müverrihleri arasında bulunmaktadır. Onun, kendisinden önce yaşamış olan Hatib Bağdadi (1002-1071) ve İbn Asâkir (1105-1176)'in eserlerine benzeterek ansiklopedik tarzda kaleme aldığı Bugyetü't-taleb fî tarih-i Haleb adlı mufassal eseri, Selçuklu devri Türk tarihinin özellikle Kuzey-Suriye ile ilgili kısımlarının aydınlatılması hususunda güvenilir kaynaklarımız arasına girmektedir. Müderrislik, elçilik ve vezirlik gibi önemli görevlerde bulunmuş olan İbnü'l-Adim, eserleri bize kadar erişemiyen birçok müelliflerden faydalanmış ve dolayısiyle Bugye'sini Selçuklu tarihi yönünden de zenginleştirmiştir. Gerçekten onun, XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Suriye ve Filistin'e başlıyan Türk girişi, buralardaki yerleşme ve faaliyetleri hakkında verdiği bilgiler, o devir kaynaklarını teşkil eden Garsu'n-ni'me Muhammed b. Hilâli's-Sâbî ve İbnü'l-Kalânisî'nin rivayetlerini ya tamamlamakta veya onlarla benzerlikler göstermektedir. Bugün elimizde bulunmayan ve adlarını aşağıda sıraladığımız birçok müelliflerin eserlerinden istifade etmiş olması keyfiyeti, İbnü'l Adim'in gerçek değerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sultan Alparslan, Bugyetü, Büyük Selçuklu Devleti, Kemalüddin ibnü, Hatib Bağdadi, İbn Asâkir, Kuzey Suriye