F. K. Dörner — Th. Goell, Arsamlia am Nymphaios. Die Ausgrabungen im Hierothesion des Mithradates Kallinikos, von 1953 - 1956. (Istanbuler Forschungen, Hrsgb. von der Abteilung Istanbul des Deutschen Archaologischen Instituts, Bd. 23), Berlin, Verlag Gebr. Mann, 1963. [Kitap Tanıtımı]

Yıl 1965, Cilt: 29 Sayı: 113, 199 - 204, 20.01.1965

Arif Müfid Mansel

Öz

Bu anıtsal eser halen Münster Üniversitesinde klasik filoloji ve epigrafi kürsüsünü işgal eden F. K. Dörner ve Amerikalı arkeolog-mimar Mis Th. Goell'in müşterek olarak Eski Kâhta'da 1953 ile 1956 yılları arasında yapmış oldukları kazılar ve araştırmaların yayımı olup bu iki araştırıcıdan başka bazı fasıllar kazıya katılan diğer üyeler tarafından kaleme alınmış bulunmaktadır. Eser Dörner'in kazıyı mümkün kılan Alman ve Amerikan bilim müesseselerinden bahseden bir önsözü ile başlamaktadır. II. fasılda aynı müellif esas itibariyle Fırat ile Göksu kuzeyindeki bölgeye tekabül eden Kommagene'de yapılmış olan bilimsel gezileri kronolojik sıraya göre birer birer saymakta, bunlarda elde edilen sonuçları ortaya koymakta ve kendisi tarafından 1951 yılında Eski K'âhta'nın güneyinde Kâhta çayının karşı kıyısında yer alan Eskikale üzerinde Arsameia'nın tesadüfî olarak keşfini heyecanlı bir surette anlatmaktadır. Bugünkü Eski Kalıta köyünün güneyinde ve Kâhta çayının kenarında Yenikale adını taşıyan bir tepe yükselmekte, bu tepenin üzerinde Memlûklar zamanından kalma bir kale yer almaktadır. Bu tepenin karşısında ve Kâhta çayının kıyısında güney-doğuya doğru uzanan daha büyük bir kayalık tepe bulunmaktadır ki Eskikale adım taşıyan bu tepenin nisbeten hafif meyilli güney yamacında, çeşitli teraslar üzerinde Kommagene kıralı Mithradates Kallinikos'un "hierothesion" olarak gösterilen kutsal alanı yer almaktadır. Bu kutsal alana ulaştıran yolları kesin olarak tesbit edememekle beraber hâfirler (s. 100 V. dd. ) arazinin şeklini gözönünde bulundurmak suretiyle, ana yolun tepenin güney-doğu eteğinden, bugün dahi yol kavşağı olan bir sırtın yanından geçtiğini kabullenmekte, hatta "kaya kaidesi II" (Sockelanlage II) olarak gösterdikleri platforma yakın olarak yaptıkları bir sondajda bir kaldırıma rastladıklarım da yazmaktadırlar ki bu husus ana yolun buradan geçmiş olduğu faraziyesini destekliyecek mahiyettedir

Anahtar Kelimeler

Friedrich Karl Dörner, Theresa Goell, Arsemia, Adıyaman, Nymphaios, I. Mithridates Kallinikos, Kommagene Krallığı