MOUTSOPOULOS, NİKOLAOS K: To arkhontiko tou sior Manolake ste Beroia (=Karaferye'de Manolaki evi), Atina 1960 (Zygos dergisi, sayı 56-57'den ayrıbasım), 6 s. metin. [Kitap Tanıtımı]

Yıl 1962, Cilt: 26 Sayı: 102, 367 - 368, 20.04.1962

Semavi Eyice

Öz

Yunanistan'ı 1953 yılı Nisanında ziyaret ettiğimde Makedonya'da Verria (=Karaferye) kasabasında birkaç saat kalmak imkanını bulmuştum. Pek kısa süre içinde bu eski Türk kasabasının ana caddesi kenarındaki Khristos şapelinin az ilerisinde eski bir ev dikkatimi çekmişti. Hakkında pek kısa bir not ile maalesef klişesi pek muvaffak olmuş sayılamıyan bir fotoğrafını yayınladığım bu eski ev, artık mevcut değildir. Son yedi yıl içinde yıktırılmış ve ortadan kalkınıştır. Fakat memnuniyetle öğrendiğimize göre Selanik Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. N. K. M. güzel ve itinalı baskılı bu yayını ile, bu eski evi etraflıca tanıtmakta, böylece kaybolan bir sivil mimari örneğini hiç değilse kağıt üzerinde yaşatmaktadır. Karaferye'de Manolaki evi, 1830 yılında, Türk idaresi zamanında ve henüz sivil mimaride Barok üslûbun hakimiyetinin devam ettiği bir sırada inşa ve tezyin edilmiştir. Evin ahşap hatıllı moloz taşından yapılmış yüksek bir bodrum katı ile bir esas kattan ibaret olduğu görülmektedir. Evin iç avlusu, basit bir ahşap kapı ile ağlıyordu. Manolaki evi S. H. Eldem'in "Dış sofalı" olarak adlandırdığı Türk evi tipinin çerçevesi içine girmektedir. Daha fazla taşrada örneklerine rastlanan bu tipin, Manolaki evine oldukça benziyen bir başka numunesine de Tekirdağ'ında raslanmıştır. Manolaki evi, dış sofalı ev tipinin en "basit ve orijinal" şeklinin bir misalidir. Esası çok eski olan bu tipin abidevi kagir bir örneği ise, Topkapı sarayı camiası içindeki XV. yüzyıla ait Hazine dairesidir.

Anahtar Kelimeler

Karaferye, Manolaki Evi, Zygos Dergisi, Makedonya, Verria, Nikolaos K. Moutsopoulos