Artukluların Soyu ve Artuk Bey'in Siyasi Faaliyetleri

Yıl 1962, Cilt: 26 Sayı: 101, 121 - 146, 20.01.1962

Ali Sevim

Öz

Artuklu soyunun menşei hakkında elimizde mevcut olan kaynaklarda inandırıcı bilgilere sahip değiliz. Ancak XIV. yüzyıl Memlük müellifi Şemsüddin Cezerî’nin "Cevahirü's-sülük" adlı eserinde Artuklu soyunun, Oğuzların Döğer boyundan olduğu hususunda şöyle bir kayıt mevcuttur: "Artuklular, Döker ve Selçuklular, Kınık sülâlesindendir. Bu ikisi Oğuz Türkmenlerinin iki büyük sülâlesidir". Cezerî’nin bu kaydı, Artuklu soyunun Döğerlerden olması hususunu açık bir şekilde bize gösteriyorsa da onların paralarında görülen damga şekilleri üzerinde yaptığımız çalışmalar sonunda Cezerî’nin, söz konusu kaydını şüphe ile karşılamak zorunda kalmış bulunuyoruz. Biz kendi araştırmalarımızı ve vardığımız sonuçları açıklamadan önce bu hususta yapılmış olan çalışma ve sonuçları gözden geçirelim. Ali Emirî Efendi, Artuklu sülâlesinin kabilevi menşeinin paralarında kullanmış oldukları damgaların yardımiyle Oğuzların Kayı boyuna ait olduğunu kesin olarak ifade etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Artuklular, Artuk Bey, Siyasi Tarih, Oğuzlar, Anadolu Beylikleri, Harput, Mardin, Hasankeyf