Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Hukuki Statüsü ve İhtilâlci Karakteri

Yıl 1960, Cilt: 25 Sayı: 96, 637 - 664, 20.10.1960

Tevfik Bıyıklıoğlu

Öz

Birinci Dünya Harbini ( 1914-1918), Osmanlı devleti için bir yenilgi ile kapayan Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918), Türk milletine en ağır şartlar altında bir Kurtuluş savaşı (1919-1923) yüklemiştir. Bu savaşın lideri yenilmez kumandan Mustafa Kemal (1881- 1938), kahramanı Türk milleti ve onun ülküsünü gerçekleştiren de Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir (23 Nisan 1920-1 II Ağustos 1923). Tarihte Convention (Konvansiyon) ihtilâl meclisi gibi benzerlerinin yanında gerçekten büyük ve yapıcı bir meclis olarak yer alan T.B.M.M. nin hukuki statüsünü ve ihtilâlci karakterini incelemeye girişmeden önce, onun ne gibi şartlar altında ve niçin toplandığı bilinmelidir. Batı edebiyatında, ikinci Viyana bozgunu (1683) sıralarında ve bir az sonra Osmanlı İmparatorluğu, Hasta Adam olarak damgalanmıştır. Fakat, Osmanlı devletinin, diplomatik münasebetlerde Hasta Adam muamelesi görmesi Kırım harbinden bir az önce, Rus Çarı I. Nikola ile İngiliz elçisi Seymour arasında, 14 Ocak ve 20 Şubat 1853 günlerinde Rusya'nın o zamanki başkendi Petersburg'- ta, geçen bir konuşma ile başlar.

Anahtar Kelimeler

Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, Rusya, Osmanlı Devleti, Mustafa Kemal