Tapınak Şövalyelerinde Kadın

Yıl 2023, Cilt: 87 Sayı: 308, 23 - 51, 04.04.2023

Muhittin Çeken

https://doi.org/10.37879/belleten.2023.023

Öz

Orta Çağ Avrupası’nda kadının toplumsal konumunu belirleyen unsurlar çeşitlilik gösterse de, dinî değer yargılarının temel bir faktör olarak dikkate alındığı görülmektedir. Kilise, kadının toplumsal konumunun belirlenmesinde önemli rol oynamıştır. Kilise tarafından yaratılan kadın imajı, Orta Çağ Avrupa toplumunun genelinde ve bilhassa dönemin dinî yapılanmaları üzerinde etkili olmuştur. Bu etki, Tapınak Şövalyeleri dâhil olmak üzere, XII-XIV. yüzyılları arasında ortaya çıkan dinî-askerî karakterli tarikatlar üzerinde de gözlenmiştir. Katolik Kilisesi’ne bağlı bir tarikat/örgüt olan Tapınak Şövalyeleri, ait olduğu medeniyetin kabaca değerlerini kendi yapılanma anlayışı doğrultusunda değerlendirerek kadın konusunda kendine özgü bir duruş sergilemiştir. Bu duruş, tarikata ait tüzük metinlerinde açık bir şekilde ortaya konmuştur. Çalışmada, Orta Çağ Avrupa ve özellikle Haçlı Seferleri sürecinde kadın meselesine genel hatlarıyla değinilerek bu durumun Tapınak Şövalyelerine yansıması değerlendirilecektir. Dönemin diğer dinî-askerî tarikatların kadın konusundaki uygulamaları kısaca ele alınarak Tapınak Şövalyeleri ile kimi benzerlik ve farklılıkları tespit edilecektir. Tüzük metinlerinden hareketle, Tapınak biraderlerinin kadınlarla münasebetleri ve bu münasebetlerin hukuki karşılığı, çeşitli örnekler üzerinden değerlendirilerek bu konuya dair teorik ve pratik uygulamalar arasındaki tutarlılık ortaya konacaktır. Çalışmanın sonunda Tapınak Şövalyeleri’nin hiyerarşik yapılanmasında kadının konumu ve tarikat düzeyindeki imajı tartışılacaktır. Çalışma, Tapınak Şövalyeleri dönemine ait belgeler ile bu dönemi ele alan kaynak ve çağdaş eserler ışığında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ Avrupa, Haçlı Seferleri, Dinî-askerî Tarikatlar, Tapınak Şövalyeleri, Tüzük, Kadın

Women in the Knights Templar

Öz

Although the factors determined the social position of women in Medieval Europe varied, religious value judgments were a main factor. The Church had an important role in determining the social position of women. The image of women formed by the church was especially effective on the orders of the period. This impact was also observed on the religious-military orders that emerged between the XIIXIVth centuries, including the Knights Templar. The Knights Templar, an order/ organization affiliated to the Catholic Church, has adopted a unique stance on woman by evaluating roughly the values of the civilization to which it belongs in line with its own structuring understanding. This stance is clearly revealed in the texts of the order’s rule. In the study, the issue of women in the Medieval Europe and especially during the Crusades will be dealt in general terms and the reflection of this on the Knights Templar will be evaluated. The practices of other Orders of the period on women will be briefly discussed and some similarities and differences with Templar will be identified. Based on the rules, the relations of the brothers with women and the legal implications of these relations will be evaluated through various examples, and the consistency between the theoretical and practical applications on this subject will be revealed. At the end of the study, the position of women in the hierarchical structure of the Templars and their image at the order will be discussed. The study will be carried out in the light of the documents of the Knights Templar period and the sources as well as studies dealing with this period.

Anahtar Kelimeler

Medieval Europe, Crusades, Military-religious Orders, Knights Templar, Women, Rule

Kaynakça

• Arab Historians of the Crusades, select. and trans. from the Arabic Sources by Francesco Gabrieli, Routladge Taylor&Francis Group, 2010.
• Altınay, Ramazan - Dağdeviren, Habibe Ceren, “Haçlı Devletleri Döneminde Kadın Algısı, Siyasi Evlilikler ve Devlet Yönetiminde Kadınların Rolü”, Journal of History Culture and Art Research, 10/3, 2021, s. 95-109.
• Bellomo, Elena, The Templar Order in North-West Italy (1142- c. 1330), Brill, LeidenBoston 2008.
• Bennett, Matthew, “Virile Latins, Effeminate Greeks and Strong Woman: Gender Definitions on Crusade?” Gendering the Crusades, ed. Susan B. Edginton and Sarah Lambert, Colombia University Press, New York 2002.
• Bom, Myra Miranda, Women in the Military Orders of the Crusades, Palgrave Macmillan, New York 2012.
• Burgtorf, Jochen, “The Templars’ and Hospitallers’ High Dignitaries: Aspects of International Mobility”, International Mobility in the Military Orders (Twelfth to Fifteenth Centuries): Travelling on Christ’s Business, ed. Jochen Burgtorf and Helen Nicholson, The University of Alabama Press, Tuscaloosa 2006, s. 105-115.
• Burgtorf, Jochen,, “The Trial Inventories of the Templars’ Houses in France: Select Aspects”, The Debate on the Trial of the Templars (1307–1314), ed. Jochen Burgtorf, PaulCrawford and Helen J. Nicholson, Ashgate Publishing Company, UK 2010, s. 105-115.
• Carriere, Maria, “Women in the First Crusade and the Kingdom of Jerusalem”, WWU Honors Program Senior Projects 120, Spring 2019, s. 1-55.
• Cartulaire General de l’Ordre du Temple 1119?-1150, ed. Marquis D’albon, Librairie Ancienne, Paris 1913.
• Caspi-Reisfeld, Keren, “Woman Warriors during the Crusades, 1095-1254”, Gendering the Crusades, ed. Susan B. Edginton and Sarah Lambert, Colombia University Press, New York 2002, s. 94-107.
• The Catalan Rule of the Templars: A Critical Edition and English translation from Barcelona, Archivo de la Corona de Aragon, Cartas Reales, MS 3344, ed. Judi Upton-Ward, Woodbridge 2003.
• Chronicle of the Third Crusade: A Translation of the Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi, trans. Helen J. Nicholson, Routledge, London and New York 1997.
• The Confession of St. Augustine, trans. J. G. Pilkington, International Collectors Library, New York 2004.
• Çeken, Muhittin, İsa’nın Yoksul Askerleri: Tapınak Şövalyeleri (Kuruluşu, Yükselişi, Kurumsal Yapısı ve Düşüşü), Timaş Yayınları, İstanbul 2020.
• Çeken, Muhittin, “Tapınak Şövalyeleri’nin Yol Haritası: 1129 Tarihli Tüzük ve Düşündürdükleri”, Tarih ve Gelecek Dergisi, C 5/S. 3, 2019, s. 670-687.
• The Deeds of the Franks and Other Jerusalem-Bound Pilgrims, ed. and trans. Nirmal Dass, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., United Kingdom 2011.
• Evans, Michael R., “Unfit to Bear Armas: The Gendering of Armas and Armour in Accounts of Women on Crusade”, Gendering the Crusades, ed. Susan B. Edginton and Sarah Lambert, Colombia University Press, New York 2002.
• Forey, Alan, “Woman and the Military Orders in the Twelfth and Thirteenth Centuries”, Military Orders and Crusades, Variorum 1994, s. 64-93.
• Forey, Alan J., “Desertions and Transfers from Military Orders (Twelfth to EarlyFourteenth Centuries)”, Traditio, Vol. 60, 2005, s. 143-200. Fulcherius Carnotensis, Kudüs Seferi, çev. İlcan Bihter Barlas, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2009.
• Genç, Özlem, “Ortaçağ Avrupasında Kadın”, Ortaçağda Kadın, ed. Altan Çetin, Lotus Yayınevi, Ankara 2011, s. 241-296.
• Genç, Özlem, Orta Çağ Avrupası: Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Hayat, Kronik Yayınları, İstanbul 2022.
• Goff, Jacques Le, Ortaçağ Batı Uygarlığı, çev. Hanife Güven-Uğur Güven, Dokuz Eylül Yayınları, İzmir 1999.
• Goff, Jacques Le, Tarihi Dönemlere Ayırmak Şart mı?, çev. Ali Berktay, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2020.
• Hanks, Merry E. Wiesner, Tarihte Toplumsal Cinsiyet, çev. Meral Çiyan Şenerdi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2020.
• The History of the Holy War: Ambroise’s Estoire de la Guerre Sainte, II, trans. Marianne Ailes, Notes by Marianne Ailes&Malcolm Barber, The Boydell Press, Great Britain 2003.
• Hodgson, Natasha R., Women, Crusading and the Holy Land in Historical Narrative, The Boydell Press, Great Britain 2007.
• Holt, P. M., Haçlılar Çağı, çev. Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
• İstek, Gülşen, “Haçlı Seferlerine Katılan Kadınlar”, Journal of Islamic Jerusalem Studies, 19(2), 2019, s. 205-224.
• Kaleli, Emrullah, “Haçlı Seferlerinde Kadınlar”, International Academic Research Congress, Ines 2018, s. 1043-1048.
• Kitab-ı Mukaddes, I. Timoteos, Efeslilere Mektup, Korintliler. Lambert, Sarah, “Crusading or Spinning”, Gendering the Crusades, ed. Susan B. Edginton and Sarah Lambert, Colombia University Press, New York 2002.
• Maier, Christoph T., “The roles of women in the crusade movement: A survey”, Journal of Medieval History, March 2004, s. 61-82
• Menache, Sophia, “The Templar Order; A Failed ideal”, The Catholic Historical Review, Vol. 79/No. 1 (Jan, 1993), Catholic University of America Press, s. 1-21.
• Nicholson, Helen J., “The Head of St. Euphemia: Templar Devotion to Female Saints”, Gendering the Crusades, ed. Susan B. Edgington-Sarah Lambert, Colombia University Press, New York 2002, s. 108-120.
• Nicholson, Helen J., “The Military Orders and Their Relations with Women”, The Crusades and The Military Orders: Expanding the Frontiers of Medieval Latin Christianity, ed. Zsolt Hunyadi and Jozsef Laszlovszky, Department of Medieval Studies Central European University, Budapest 2001, s. 407-414.
• Nicholson, Helen J., “The Role of Women in the Military Orders”, Militiae Christi: Handelingen van de Vereniging voor de Studie over de Tempeliers en de Hospitaalridders vzw, year 1, 2010, s. 210-219.
• Nicholson, Helen, “Templar Attitudes towards Women”, Medieval History, 1/3, 1991, s. 74–80.
• Nicholson, Helen J., Women and the Crusades”, Hereford Historical Association, Friday 22 Feb. 2008, s. 1-35.
• Nicholson, Helen J., “Women’s Involvement in the Crusades”, The Crusader World, ed. Adrian Boas J. Boas, Routledge, London and New York, 2016, s. 54-67.
• Nicholson, Helen, “Women on the Third Crusade”, Journal of Medieval History, Vol.23/ Issue: 4, 1997, s. 335-349.
• Oliver, Judith, “The Rule of the Templars and A Courtly Ballade”, Scriptorium, Tome 35/No2, 1981, s. 303-306.
• Opitz, Claudia, “Geç Ortaçağ’da Yaşam”, Kadınların Tarihi: Ortaçağ’ın Sessizliği, II, ed. Georges Duby-Michelle Perrot, çev. Ahmet Fethi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1992, s. 255-300.
• La Règle du Temple, ed. Henry de Curzon, Publiée Pour la Société de l’Historie de France, Paris 1886.
• Le dossier de l’affaire des Templiers, ed. Georges Lizerand, Paris 1923.
• Richard of Holy Trinity Itinerary of Richard I and others to the Holy Land, trans. A Classical Scholar and A Gentleman Well-Read in Medieval History, In parentheses Publications Medieval Latin Series Cambridge, Ontario 2001.
• Robert the Monk’s History of the First Crusade, trans. Carol Sweetenham, Routledge, London and New York 2016.
• The Rule of the Templars: The French Text of the Rule of The Order Knights Templar, trans. J. M. Upton-Ward, The Boydell Press, Woodbridge 1992.
• Serdar Murat- Hanar, Murat, “Orta Çağ Avrupası’nda Kadın Algısı”, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, vol. 17-October 2021, s. 166-177.
• The Templars: Selected Sources, trans. Malcolm Barber-Keith Bate, Manchester Medieval Sources, Manchester University Press 2002.
• Tommasi, Francesco, “Men and Women of the Hospitaller, Templar and Teutonic Orders: Twelfth to Fourteenth Centuries”, Hospitaller Women in the Middle Ages, ed. Anthony Luttrell and Helen J. Nicholson, Routledge, London and New York 2006.
• Tyerman, Christopher, Bir Haçlı Seferi Nasıl Planlanır?: Yüksek Orta Çağ’da Akıl ve Dinî Savaş, çev. Murat Çaylı, Selenge Yayınevi, İstanbul 2021.
• Usta, Aydın “Antakya’nın Haçlı Hakimeleri (Alice ve Konstance)”, Bozkırın Oğlu Ahmet Taşağıl’a Armağan, ed. Tuğba Eray Biber, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2019.
• Usta, Aydın, “Haçlı Seferlerinde Kadın”, Ortaçağda Kadın, ed. Altan Çetin, Lotus Yayınevi, Ankara 2011, s. 283-323.
• Ülgen, Pınar, “Unutulan Haçlılar: Itinerarium Peregrinorum Et Gesta Registi Ricardi Adlı Esere Göre Kadınların Haçlı Seferlerine Etkileri”, Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın II, ed. Osman Köse, Samsun 2016, s. 1223-1232.
• Wasserman, James, The Templars and the Assasins: The Militia of Heaven, trans. Lisa Coffin, Inner Traditions, Rochester, Vermont 2001.
• William of Tyre, A History of Deeds Done Beyond the Sea, I, trans. Emily A. Babcock and A. C. Krey, Columbia University Press, New York 1943.