Fethiye Camii

Yıl 1949, Cilt: 13 Sayı: 50, 271 - 302, 20.04.1949

Aziz Ogan

Öz

Büyük Konstantin tarafından imparatorluk merkezinin Bizans şehrine nakli tarihi olan 330 Mayısından sonra ortada yeni bir san'at ve yeni bir mimari tarzı görünmeğe başladı. Gerçi bu eserlere Bizans san'atı adını vermek güç ise de daha Diyoklesiyen (284-305) zamanında Romen san'atı nı n mühim bir istihaleye uğradığı inkâr edilemez. Bu imparator zamanında kadim mabed inşasını tahdid eden umumi kaide ve düsturlar tamamiyle terk edildi. Roma'da sonraları kiliseye çevrilen Diyoklesiyen hamamları bu istihalenin başlangıç noktasıdır. Hatta yine bu imparator tarafından inşa edilen Jüpiter mabedinde eski Romen mimarisinin umumi kaideleri pek mühim değişikliklere uğramıştır. Eyaletlerdeki yeni yapılarda bu cihet o zamana kadar rastlanmamış nisbette göze çarpar. Konstantin'in önceleri, yani müşrikliğe bağlı ve sadık kaldığı sırada inşa ettirdiği Roma'daki zafer takında olduğu gibi, diğer mebanide dahi bu değişiklik pek o kadar bariz bir şekil arzetmez. Fakat Milano emirnâmesiyle hıristiyanlara tam bir serbesti verildiği 313 'den sonra, Konstantin'in, hıristiyanlığa karşı artan meyil ve himayesiyle, bu dininin bir koruyucusu olduğu andan itibaren dini mebanide değişiklikler kuvvetle göze çarpar. Bu tarihten itibaren Şarkı n san'atkarları yeni yeni telâkkilere uyarak hıristiyan aleminin beklediği bir san'at ve mimarinin yer yer meydana çıkmasına âmil olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Büyük Konstantin, Bizans Mimarisi, Roma Sanatı, Hıristiyanlık