TURİST REHBERLİĞİ EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN KARİYER ALGILARI: ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TURİZM FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 18, 102 - 130, 30.06.2021

Sinan Gökdemir Halil Korkmaz , Sedat Bozdoğan , Dilara Kahraman

Öz

Turist rehberliği mesleğini diğer meslek gruplarından ayıran özellikleri bulunmaktadır. Bu nedenle turist rehberliği eğitimini alan öğrenci grubunun meslek hakkındaki kariyer algılarını tespit etmek ve onların yaşadığı sorunların çözümüne kaynak sağlayabilmek önemlidir. Bu sebeple araştırmanın amacı lisans düzeyinde turist rehberliği eğitimi alan öğrencilerin; kariyer algılarını belirlemek, bu algıların boyutlarını belirlemek ve boyutların demografik özelliklerine göre farklılıklarını incelemektir. Buradan yola çıkarak veriler, 2019/2020 eğitim öğretim yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Turizm Fakültesi lisans eğitimi alan öğrencilerden anket tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda turist rehberliği mesleği kariyer algısı için dört boyut belirlenmiştir. Katılımcıların demografik özellikleriyle kariyer algısının faktör boyutları arasında belirlenen farklılıklar yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucuna göre turist rehberliği mesleğini isteyerek seçenlerin seçmeyenlere göre kariyer algılarının daha olumlu yönde olduğu, öğrencilerin yaşı arttıkça mesleğin çalışma koşulları hakkında daha kesin algıya sahip olduğu, meslek lisesi eğitimi alan öğrencilerin genel lise alanlara göre mesleğin cazibe unsurlarında daha düşük bir algıya sahip oldukları ve son sınıfa gelen öğrencilerin mesleki kariyerinde çalışma bölgesi olarak diğer sınıflara göre daha fazla bilgi sahibi olduğundan yakın bölgeleri seçtiği ve buna göre planlama yaptığı ortaya çıkmaktadır. Araştırmayla elde edilen bulgular doğrultusunda sonuçlara bağlı olarak çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberliği, Kariyer, Kariyer Algıları

Kaynakça

• Ahipaşaoğlu, H. S. (1997). “Seyahat İşletmelerinde Tur Planlaması ve Yönetimi, Rehberliğin Meslek Olarak Seçilmesinin Nedenleri Üzerine Bir Uygulama”. Ankara: Varol Matbaası.
• Aksu A., ve Köksal, C. (2005). “Perceptions and Attitudes of Tourism Students in Turkey”. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 17(5), 436-447.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma.
• Aslan, Z., Ünüvar, Ş., ve Başoda, A. (2012). “Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Turizm Sektörüne Uyumu Açısından Değerlendirilmesi”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(2), 203-219.
• Avcı, N. (2011). “Turizm Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin İş Değerleri: Çeşme Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 7-18.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Bayraktaroğlu, S. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Büyükkuru, M. (2015). “Turist Rehberlerinin İletişim Becerilerinin Turistlerin Tur Deneyimi Üzerine Etkisi: Nevşehir İlinde Bir Araştırma”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
• Can, H., Akgün, A., ve Kavuncubaşı, Ş. (2005). Kamu ve Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çakıcı, C., ve Eser, S. (2017). “Lisans düzeyindeki turizm rehberliği öğrencilerinin mesleğe dönük tutumlarına göre kümelendirilmesi”. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 48-66.
• Çarıkçı, İ. H. ve Erdoğan Morçin, S. (2014). “Önlisans Turizm Öğrencilerinin Kariyer Değerleri: Sarıkamış Örneği”. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2, 67-81.
• Çatır, O. ve Karaçor, M. (2016). “İnsan Kaynaklarında Kariyer Planlama: Turizm Öğrencileri Üzerinde Bir Alan Araştırması”. Çatalhöyük, Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 201‐220.
• Çeşmeci, N., ve Çalışkan, N., Özsoy, A, (2020). "Turizm Rehberliği Öğrencilerinin Bireysel Kariyer Hedefleri ve Mesleğe Yönelik Tutumları". Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 852-869.
• Çuhadar, M. ve Çetintürk, İ. (2016). “Ön Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyere Yönelik Algıları: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 51-69.
• Demir, M. ve Şen Demir, Ş. (2016). “Akademik Beklenti, Akademik Memnuniyet ve Kariyer Planlaması İlişkisi: Turizm Lisans Öğrencileri Örneği”. International Journal of Human Sciences, 13(1), 46-59.
• Demir, S. B. ve Koç, H. (2013). Coğrafya Dersi Tutum Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Turkish Studies, 8(8), 1765-1777.
• Duman, T., Tepeci, M. ve Unur, K. (2006). “Mersin’de Yükseköğretim ve Orta Öğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Sektörün Çalışma Koşullarını Algılamaları ve Sektörde Çalışma İsteklerinin Karşılaştırmalı Analizi”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 51-69.
• Eker, N. ve Zengin, B. (2016). “Turizm Rehberliği Eğitimi Müfredatlarının Uygulama Yeterliliğinin Profesyonel Turist Rehberleri Bakış Açısıyla İrdelenmesi”. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 5(2), 4-19.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Eşitti, B. ve Buluk, B. (2017). “Öğrencilerin Geleceğinde Kariyer Günleri Etkinliklerinin Rolü: Turizm İşletmeciliği ve Rehberlik Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 38-56.
• FEG, Avrupa Turist Rehberliği Federasyonu. https://www.feg-touristguides.com/ (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• İstanbullu Dinçer, F., Akova, O. ve Kaya, F. (2013). “Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı Öğrencilerinin Kariyer Planlaması Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi Örneği”. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 42-56.
• Karaarslan, M. H. ve Altunbaş, B. (2016). “Kariyer Tercihini Etkileyen Faktör Düzeylerinin Öneminin Konjoint Analizi ile Belirlenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(7), 1972-1988.
• Köroğlu, Ö. (2013). “Turist Rehberlerinin İş Yaşamındaki Rolleri Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 91-112.
• Köroğlu, Ö. (2014). “Meslek Seçimi ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turizm Rehberliği Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 137-157.
• Kuşluvan, S. ve Kuşluvan, Z. (2000). “Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students Towards Working in The Tourism İndustry in Turkey”. Tourism Management, 21(3), 251-269.
• Özen, Y. (2011). “Kişisel Sorumluluk Bağlamında Kariyer Seçimini Etkileyen Sosyal Psikolojik Faktörler”. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(3), 81-96.
• Pelit, E. ve Gökçe, F. (2019). “Turist Rehberliğinde İstihdam Alanları ile İlgili Sorunlar.” Turist Rehberliği Dergisi, 2(1), 1-9.
• Pelit, E. ve Katırcıoğlu, E. (2018). “Turist Rehberliği Mesleğinde Taraflar Açısından Yaşanan Sorunlar Üzerine Bir Değerlendirme”. Turist Rehberliği Dergisi, 1(2), 74-94.
• Privitera, G. J. (2015). Statistics For The Behavioral Sciences (Second edition). United States: SAGE Publications. Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi, Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Sarıışık, M. (2007). “Turizm Sektöründe Meslek Sahibi Olmaya Yönelten Etkenler: Meslek Yüksekokulu Öğrencilerine Yönelik Bir Çalışma”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(2), 143-160.
• Seçer, B. ve Çınar, E. (2011). “Bireycilik ve Yeni Kariyer Yönelimleri”. Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 49-62.
• Seymen, O. A. (2004). “Geleneksel Kariyerden, Sınırsız ve Dinamik/Değişken Kariyere Geçiş; Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Yazınsal Bir İnceleme”. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 79-114.
• Şahin, S., ve Acun, A. (2016). “Turizm rehberliği öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 563-580.
• TDK, Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr/?kelime= (Erişim Tarihi: 17.12.2019).
• TDK, Türk Dil Kurumu. Https://Sozluk.Gov.Tr/?Kelime=Meslek (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• Tekin, Ö. A. ve Çidem, G. (2017). “Önlisans Turizm Öğrencilerinin Mutfak Departmanında Kariyere Yönelik Tutumları: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 33-51.
• Tetik, N. (2006). “Türkiye’de Profesyonel Turist Rehberliği ve Müşterilerin Turist Rehberlerinden Beklentilerinin Analizi (Kuşadası Örneği).” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Tolga, Ö., Korkmaz, H., ve ATAY, L. (2015). Lisans Düzeyindeki Turist Rehberliği Öğrencilerinin Mesleki Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(2), 26–41.
• TRMK, Turist Rehberliği Meslek Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120622-2.htm (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• TUREB, Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/62 (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• TUREB, Türkiye Turist Rehberleri Birliği. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/60 (Erişim Tarihi: 17.12.2019).
• Türkay, O. ve Tüzemen, A. (2009). “Turizm Öğrencilerinin Çalışma Bölgesi Seçimleri Üzerine Bir Uygulama”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(2), 215-229.
• TÜRSAB, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği. https://www.tursab.org.tr/istatistikler/turist-sayisi-ve-turizm-geliri (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• TÜRSAB, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği. https://www.tursab.org.tr/istatistikler/milliyetlerine-gore-gelen-yabanci (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• Uluma, Ş., Batman, O. ve Uluma, H. (2015). “Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Algılamalarına Yönelik Bir Araştırma: Sakarya Üniversitesi Örneği”. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(12), 339-366.
• WFTGA, Dünya Turist Rehberliği Federasyonu. http://Www.Wftga.Org/Tourist-Guiding/What-Tourist-Guide (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• Wilcox, R. R. (2012b). Modern statistics for the social and behavioral sciences: A practical introduction. United States: Chapman & Hall/CRC Press.
• WTTC, World Travel & Tourism Council. https://www.wttc.org/economic-impact/country-analysis/country-data/ (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• WTTC, World Travel & Tourism Council. https://www.wttc.org/economic-impact/country-analysis/region-data/ (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldız, Z. (2011). “Turizmin Sektörün Gelişimi ve İstihdam Üzerindeki Etkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 54-71.
• Yılmaz, G. Ö. (2011). “Lisans düzeyinde turist rehberliği eğitimi alan öğrencilerin mesleğe bakış açılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(26), 281-298.
• YÖK, Yüksek Öğretim Kurumu. https://yokatlas.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 11.10.2019). Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. İstanbul: Avcı Ofset.
• Zengin, B., Şen, L. M. ve Taşar, O. (2011). “Marmara Bölgesinde Turizm Lisans Öğrencilerinin Konaklama Sektöründe Cinsiyete Göre Kariyer Düşünceleriyle İlgili Bir Araştırma”. İnternational Conference On Eurasian Economies, 217-225.