Trafikten Şikâyetim Var! Yaya ve Sürücü Gözüyle

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 15 - 27, 30.04.2021

Prof. Dr. Rahime Nükhet Çıkrıkçı , Seher Yalçın , Cansu Ayan , Öğr. Gör. Merve Şahin Kürşad , Ömer Kamış

https://doi.org/10.38002/tuad.792869

Öz

Bu çalışmanın amacı motorlu/motorsuz araç sürücüsü ve yaya olarak bireylerin trafikte en fazla karşılaştıkları sorunları saptamak ve bu sorunların bireylerin cinsiyetleri ile sürücü belgesine sahip olup olmamalarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırma, betimsel tarama modelinde tasarlanmıştır. Çalışma grubunu uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 66’sı erkek ve 155’i kadın toplam 221 lisans öğrencisi oluşturmuştur. Veri toplamada araç olarak açık uçlu iki sorudan oluşan yarı yapılandırılmış bir sormaca kullanılmıştır. Verilerin analizinde öncelikle betimsel analiz ile temalar belirlenmiş ardından ki-kare (χ2) testi ile belirlenen temaların bireylerin cinsiyetlerine ve sürücü belgesi sahibi olup olmamasına göre bağımlılık ilişkisi incelenmiştir. Geçiş hakkı önceliğinin tanınmaması, sık korna çalınması ve trafik işaretlerine uyulmaması, bireylerin yaya olarak en sık karşılaştığı üç sorun; bisiklet ve bisiklet yolu ile ilgili sorunlar, hatalı sollama ve hız ihlalleri ise bireylerin sürücü olarak en sık karşılaştığı üç sorun olarak tespit edilmiştir. Bireylerin yaya olarak karşılaştığı üç öncelikli sorundan şikâyetçi olma durumları ile cinsiyetleri arasında ve sürücü belgesine sahip olma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Bununla birlikte, cinsiyet faktörü ve bireylerin sürücü olarak karşılaştığı üç sorundan şikâyetçi olma durumları arasında “Bisiklet Yolu” ve “Hız İhlalleri” sorununda istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmazken, “Hatalı Sollama” açısından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sürücü belgesi sahipliği ile bireylerin trafikte sürücü olarak en sık karşılaştığı üç sorundan şikâyetçi olma durumları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

yaya ve sürücü, trafik sorunları, nitel araştırma

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

215k018

I Have Complaint About Traffic! From the Perspective of Pedestrian and Driver

Öz

The purpose of this study is to determine the most frequently encountered problems of pedestrians and motorized/unmotorized drivers on traffic and examine whether these problems show any difference according to gender and individuals’ having a driver’s license. This research is a descriptive research. Working group was chosen via convenience sampling. Study group includes 221 undergraduate students who are 155 women and 66 men. Data collection tool was a survey composed of two open-ended semi-structured questions. In the analysis of data, firstly the themes were determined by descriptive analysis, then the chi square test was done to investigate the dependency relationship of the themes according to the gender and having driver’s license. According to the results, the three most common problems that individuals face as pedestrians were not recognizing the priority of right of the way, frequent horn and drivers’ not obeying the traffic signs; the three most common problems that individuals face as drivers were cycling and cycling path problems, improperly passing and speed violations. There was no statistically significant relationship between gender and having a driver’s license, and their three problems as pedestrians. However, no statistically significant relationship has been found between gender and their complaining about “Cycling Path” and “Speed Violations”; while there was a significant relationship for the problem of “Improperly Passing”. Lastly, significant relationship was found between the three most common problems faced by individuals as drivers in traffic and their driving license ownership.

Anahtar Kelimeler

pedestrian and driver, traffic problems, qualitative research

Proje Numarası

215k018

Kaynakça

• Alp, S. ve Engin, T. (2011). Trafik kazalarının nedenleri ve sonuçları arasındaki ilişkinin topsis ve ahp yöntemleri kullanılarak analizi ve değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(19), 65 – 87.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimleri için veri analizi el kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cestac, J. ve Delhomme, P. (t.y.). European road users’ risk perception and mobility [SARTRE 4 Report]. https://ec.europa.eu/transport/road_safety/sites/roadsafety/files/pdf/projects_sources/sartre4_final_report.pdf adresinden edinilmiştir.
• Delice, M. (2012). Hız, alkol ve genel trafik denetimlerinin trafik kazaları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 27–44. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32316 adresinden edinilmiştir.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2015). How to design and evaluate research in education (9. ed.). USA: Mc Graw Hill Education.
• Gökdağ, M. ve Atalay, A. (2015). Trafik eğitiminin trafik kazaları üzerindeki etkisi. EÜFBED Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 272–283. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/68487 adresinden edinilmiştir.
• Gökdeniz, İ. ve Tolunay, M. K. (2012). Trafik sorunlarına sosyal psikoloji bağlamında insan merkezli sistem yaklaşımı. http://www.trafik.gov.tr/SiteAssets/Yayinlar/Bildiriler/pdf/A4-36.pdf adresinden edinilmiştir.
• Hayakawa, H., Fischbeck, P. ve Fischhoff, B. (2000). Automobile risk perceptions and insurance-purchasing decisions in Japan and the United States. Journal of Risk Research, 3(1), 51–67. doi: 10.1080/136698700376707
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Medina, J. C., Benekohal, R. F. ve Wang, M. (2007). Analysis of Pedestrians and Drivers Opinions on Crosswalk Safety at Uiuc Campus Volume 1: Pedestrian and Driver Surveys. (Civil Engineering Studies Transportation Engineering Series No. 146, Traffic Operations Lab Series No. 20). http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.630.3743&rep=rep1&type=pdf adresinden edinilmiştir.
• Öztürk, İ., Fındık., G. ve Özkan, T. (2019). Trafik ortamında cinsiyet rollerinin sürücü davranışları ve sürüş becerileriyle ilişkisi. Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, 2(2), 78–92. doi: 10.38002/tuad.531596
• Pampal, S. (2011). Trafik kazaları ve çocuklar. Ankara Trafik Vakfı Dergisi, (42), 1–1. http://atestas.com.tr/upload/dergi/2011_temmuz_agustos_eylul.pdf adresinden edinilmiştir.
• Pampal, S., Hatipoğlu, S., Arıkan Öztürk, E. ve Yıldız, E. (1999, 29 Eylül-2 Ekim). Türkiye'de trafik probleminin nedenleri: Bilinç eksikliği ve yetersiz eğitim. II. Ulaşım ve Trafik Kongresi–Sergisi’nde sunulan sözlü bildiri. Ostim Sergi Sarayı, Ankara.
• Rosenbloom, T., Shahar, A., Elharar, A. ve Danino, O. (2008). Risk perception of driving as a function of advanced training aimed at recognizing and handling risks in demanding driving situations. Accident Analysis and Prevention, 40(2), 697–703. doi: 10.1016/j.aap.2007.09.007
• Selbes, C. (2008). Türkiye’de sürücü eğitimi müfredat programı ile sürücü belgesi alma prosedürünün Avrupa birliği ülkeleri ile karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tanrıkulu, S. (2002). Trafik kazalarının önlenmesinde trafik güvenliği eğitiminin rolü: İlköğretim okulları ve sürücü kurslarında bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2011). Trafik kaza istatistikleri karayolu. http://www.maksimumdanismanlik.net/files/kazaistatistikleri.pdf adresinden edinilmiştir.
• Yıldız, M. C. ve Karaca, M. (2005). Otomobil sürücülerinin trafik ve yol güvenliği konusundaki görüşlerine sosyolojik bakış. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12). http://dergipark.gov.tr/download/article-file/55324 adresinden edinilmiştir.
• Yüksel, İ. (2002). Sürücü davranışlarının stres oluşturucu değişkenlere bağlı olarak öngörülmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (19), 173–182. http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi19/09_Yuksel.pdf adresinden edinilmiştir.
• Yüksel, İ. ve Kurt, M. (2002). Sürücü stresi boyutlarının belirlenmesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(18), 41–48. http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TSOS&c=ebsco&ano=2235_92d13178a3d878e0e3a225e258eaeea8&? adresinden edinilmiştir.