Boyabat Sinop Jeolojik Miras Envanter Çalışması 2005

Yıl 2007, Sayı: 6, 127 - 137, 01.09.2007

P. Ayda Ustaömer Nurdan Sayın Timur Ustaömer Tolga Görüm Mümtaz Hisarlı

Öz

Boyabat Sinop Jeolojik Miras Envanter Pro­jesi, Türkiye Bilimler Akademisi TÜBA Türki­ye Kültür Sektörü TÜKSEK programı kapsa­mında desteklenmiştir. Bu çalışmanın gerçek­leştirilebilmesi için Boyabat ve çevresinde arazi çalışması yapılmıştır. Boyabat Sinop Je­olojik Miras Envanter Projesinin amacı, Boya­bat kentsel mimarlık envanter çalışmasını ta­mamlayacak şekilde Boyabat geleneksel ko­nutları ile kentin en eski ve önemli yapısı olan Boyabat Kalesinin inşasında kullanılan doğal yapı malzemelerinin türünü ve dayanımını tar­tışmak ve bölgede bulunan doğal anıt niteli­ğindeki jeolojik oluşumların envanterini hazır­lamak şeklinde tanımlanmıştır. Ancak proje çalışması başladıktan ve ilk dönem saha ziya­reti gerçekleştirildikten sonra, geleneksel ya­pılarda kullanılan doğal yapı malzemelerinin Boyabat ve yakın çevresinde yüzlek veren bir jeolojik birimden/birimlerden değil, Kolaz Çayının taşıdığı alüvyonlardan derlendiği ve çok değişik grup kayaç çakıl ve bloklarından oluş­tuğu gözlenmiştir lev. 1: res. 1-2 .Farklı birimlerden derlenen ve Kolaz Çayı ile taşınarak düzlüklerde çökeltilen, farklı özellik­teki bu kayaç blokları, farklı dayanıma sahiptir ve tüm yapılar için ortak özellikler belirlemek, dayanıklılık tanımı yapmak mümkün değildir. Bölgede doğal anıt niteliğinde, sütun çatlaklı bazaltlar, karstik mağara gibi jeolojik oluşum­lar lev. 1: res. 5; lev. 2: res. 7a-b; lev. 6: res. 11 , insan yaşamı ve jeolojinin etkileşimi ayrı­ca gözlemlenmiştir lev. 5: res. 9a-d; res. 10a-b . Bölgenin jeoloji haritası Maden Tetkik Ara­ma Genel Müdürlüğünün MTA 1/25000 öl­çekli dijital jeoloji haritalarından, depremselliği ise Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarihsel dep­rem kataloğundan derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Boyabat, jeolojik miras, doğal yapı malzemeleri, envanter

Boyabat Sinop Jeolojik Miras Envanter Çalışması 2005

Öz

Boyabat is a mixed site area with an extensi¬ ve archeological, natural and urban heritage. The Urban heritage of Boyabat town was defined in detail as part of an architectural inven¬ tory study of traditional vernacular houses. The characteristics of these houses, which are mainly found in the town centre surroun¬ ding Boyabat Castle, but also beyond the Bo¬ yabat mixed site area, was defined in detail. This study documents the assemblage of na¬ tural stones used in their construction in or¬ der that accurate restorations can be carried out. Furthermore, interactions between local geology and construction are outlined and an inventory of natural monuments in the surro¬ unding area e.g. columnar jointed lavas and carstic cavities is drawn up. Fieldwork was carried out in and around Bo¬ yabat to investigate the provenance of the na-tural stone assemblage used in the construc¬ tion of Boyabat Castle and the surrounding traditional houses. The geology and seismicity of the Boyabat area were assessed using digital geological maps drawn up by Mineral Exploration Research Institute of Turkey MTA and historical earthquake data provided by Boğaziçi University's Kandilli Ob¬ servatory. In general the natural stones consist of well rounded blocks of metamorphic rocks and quartz, and less commonly blocks of sandy limestone and sandstone. The source of the rounded blocks used in construction of the houses is the modern al¬ luvial deposit of the nearby Kolaz River and it is therefore not possible to define common characteristic features or strength properties.

Anahtar Kelimeler

Boyabat, geological heritage, natural building materials, inventory

Kaynakça

• CD'de basılmıştır (13 sayfa) Ankara: T M M O B J e ­ oloji M ü h e n d i s l e r i O d a s ı . PINAR, Nuriye ve Ervin LAHN lık Bakanlığı, Yapı ve imar işleri Reisliği Yayınları ), Ankara: Bayındırlık Bakanlığı. S Ü T Ç Ü , Yavuz Faruk, Mehmet Y ü k s e l BATRKURT, Erdal B İ L G İ N E R , Zeki KURT ve Ş ü k r ü P E H L İ V A N Boyabat-Vezirköprü arasının jeolojisi. Ankara: Maı den Tetkik ve Arama Genel M ü d ü r l ü ğ ü Jeoloji Etütleri Dairesi, arşiv no. 43284.
• SOYSAL, H ü s e y i n , S e l ç u k S i P A H i O Ğ L U , Demir K O L Ç A K ve Yıldız ALTINOK Türkiye ve Ç e v r e s i n i n Tarihsel Deprem Kataloğu, M Ö 2100- MS 1900. istanbul: T U B İ T A K (Proje no: TBAG 341): 124. http://www.koeri.boun.edu.tr/scripts/sondepremler.asp
• (Boğaziçi Ü n i v e r s i t e s i Kandilli Rasathanesi ve Deprem A r a ş t ı r m a E n s t i t ü s ü web sitesi). EK 1: BOYABAT JEOLOJİK MİRAS ENVANTER LİSTESİ 2005 Env. no: F33.J3.1 F33.J3.2 F33.JA3.1 F33.JA3.2 F33.JB3.1 F33.JB3.2