Cihangir İstanbul Semti Tarihî Binaları Envanter Çalışması 2005

Yıl 2006, Sayı: 5, 103 - 115, 01.09.2006

Burcu Özgüven Burcu Pehlivanoğlu Aslı Akyıldız

Öz

During the Byzantine and the Ottoman peri­ ods Cihangir was a settlement area close to the districts Tophane, Fındıklı, Kabataş, Ayas- paşa and Taksim. Beginning with the sevente­ enth century there appeared settlement areas in Cihangir. Contemporary engravings display a housing pattern which climb towards the upper part of Tophane. In the mid-nineteenth century there existed a neighborhood area in Cihangir, wheras also in Pera and Galata The mufti storey apartment blocks were inhabited by the non-mus/im and levantin people, turkish Inhabitants usually preferred the tradi­ tional wooden houses. Catastrophic fires brought modernization in the area when the blocks made from stone and brick replaced the traditional houses. In the nineteenth century the naoclassical style dominated Ci­ hangir, however after 1925 s the style turned to be Art deco and early modernism. There are common characteristics among the buil­ dings from the point of floor numbers, gene­ ral features and façade composition. There­ fore there appear a façade typology, as a re- suit. After 1930's one can point out the shift at the street pattern

Anahtar Kelimeler

Cihangir, Beyoğlu, neo-classical siyle, arl deco siyle, apartment block architecture, Pervıütch maps.

Cihangir İstanbul Semti Tarihî Binaları Envanter Çalışması 2005

Öz

Bizans ve Osmanlı devirlerinde Cihangir yer­leşmesi Tophane, Fındıklı, Kabataş, Ayaspaşa ve Taksim ile birlikte anılan bir mahalleydi. Yer­leşim alanlarının 17. yüzyıldan itibaren geliştiği gözlenen Cihangir'de, dönemin gravürleri in­celendiğinde, Tophane'nin tepelerine doğru giderek gelişen bir mahalle dokusu görülmek­tedir. 19. yüzyılın ortalarından itibaren Pera ve Galata'nın yanı sıra Cihangir'de de apartman dokusu yer almaya başlamıştır. Çok kattı yığ­ma binalarda gayrı Müslim ve Levanten ahali otururken, geleneksel ahşap evlerde daha çok Müslüman ahalinin yerleşik olduğu anlaşılmak­tadır. Çıkan yangınlar sonucunda semtte modernleşmeye gidilmiş ve ahşap binalar yerine kargir binalara ağırlık verilmiştir. Bu kargir bina­larda ağırlıklı olarak tuğla ve yığma yapım tek­niği kullanılmıştır. 19. yüzyılda binalara Neoklasik üslup hâkimken, özellikle 1925'lerden son­ra Art Deco ve erken modernizm görülür. Pek çok binada kat sayısı, genel görünüm ve cep­he kompozisyonu bakımından ortak özellikler saptanmaktadır. Bu nedenle bir cephe tipoloji-sinden söz etmek mümkündür. 1930'lardan sonra sokak dokusunda da yer yer değişimler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cihangir, Beyoğlu, Naoklasik üslup. Art Dûco üslubu, apartman mimarisi, Pervititch planları

Kaynakça

• COLON AS. Vassilis, 2005 Greek Architects In the Ottoman Empire. I9lh 20lh. Athens: Olkos.
• • ETHIER. P. A.. 1993 Boğaziçi ve Istanbul. W. yüzyıl sonu. çeviren Ümit Öztürk. istanbul: tren Yayıncılık.
• DÜSEN, Alan ve Cem BE HAR İS9B İstanbul Haneleri. Evlilik. Aile ve Doğurganlık 188Ö-IÜ4Ö. 2. baskı. (İletişim Yayınlan İstanbul Dizişi) İstanbul İletişim Yayınları
• ERSOY, Saden ve Çağatay ANADOL (editörler) 2001 Jacques Petvitilch Sigarla Haritalarında İstanbul. çeviren: Züial KİLİÇ. İstanbul: A*a Oyak.
• EVLİYA ÇELEBİ. 1984 Seyahatname cilt 1-2. İstanbul: Ikra Yayıncılık.
• GYLLİUS. Petrus. 1997 İstanbul'un Tarihi Eserleri, yayına hazırlayan: Muhittin Salih EREN , Lal inceden çeviren: Ersndız
• ÖZBAYOGLU. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• HOVHANNESYAN, Sarkış Sarraf. 1997 Payitaht İstanbul'un Tarihçesi. 2. baskı, çeviren: Elnion HANÇER. (Tarih Vakfı Yurt Yayınlan 34). İstanbul: Tarih Vakfı.
• İtalyan Kültür Merkezi
• 1996 İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi ve Venedik Correr Müzesi Koleksiyonlarından. Yüzyıllar Boyunca Venedik ve istanbul Görünümleri- Vedute di Venezia ad İstanbul Aitraverso J Secolı. dalle coliezronı del Museo Correr-Venezia e Museo del Topkapı-İstanbui İstanbul: GÜZÖI Sanallar Matbaası.
• KÖMÜRCtYAN, Eremys Çelebi 19S8 İstanbul Tarihi. XVII. Asırda Islanbul: 39. 251-252
• 2. baskı, çeviri ve notlar: Hrand D. Andreasyan, edirür: Kevorfc Pamukçiyan. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• KURAN, Aptultah 1985 Mimar Sinan. İstanbul: Hürriyet Vakfı.
• Nasuhü's-sılâhı (Matrakçı) 197B Beyân-ı Menâzsi-ı Sefer-ı t&keyn-ı Sultan Süleyman Han, derleyen H.G. Turdaydın. Ankara Türk Tarih Kurumu.