Osmanlı Mezar Taşları Envanter Çalışması: Çemberlitaş Atik Ali Paşa Camii Haziresi Örneği

Yıl 2004, Sayı: 3, 259 - 284, 01.09.2004

Aygül Ağır Tarkan Okçuoğlu

Öz

Türkiye Bilimler Akademisi Türkiye Kültür Sektörü TÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Projesi kapsamında hazırlanan Türkiye kentsel kültür var­lıkları envanter formu bir kentsel öğe olan mezar­lık alanlarım da içermekledir. Konu edilen çalışma, Türkiye kentsel kültür varlıkları envanter formu­nun bir alt açılımı olarak düşünülmüştür. Bu bağ­lamda, 2003 yılında başlanan Çemberlitaş Atik Ali Paşa Camii Haziresı mezar taşlan envanter çalış­masının, Türkiye Bilimler Akademisi, Türkiye Kül­tür Sektörü TÜBA-TÜKSEK programı çerçevesin­de sürdürülmesi önerisi kabul edilmiştir.Çemberlitaş Atik Ali Paşa Külliyesi. Bizans Devrin­de İstanbul'u doğu-batı yönünde kat eden, Osman­lı Devrinde Divanyolu olarak adlandırılan ana cadde 'meşe' üzerinde ve Konstantinos Sütunu olarak bilinen Çemberlitaş yanında inşa edilmiştir. İnşa ta­rihi 15. yy'ın sonu olarak kabul edilmektedir; vakfi­yesinden külliyenin camı, medrese imaret, hankâh tekke , kervansaray ve dükkânlardan oluştuğu an­laşılmaktadır. Günümüzde camisi, hazire ve türbe­si, Divanyolu cephesi yıktırılmış olarak medresesi, muvakkithane, çeşme ve su haznesi mevcuttur.Atik Alı Paşa Külliyesinin bir bileşeni olan ve adeta bir açık hava Osmanlı belgeliği gibi du­ran haziren'ın sistemli analizi ayrıntılı bir envan­ter çalışmasıyla mümkündür.Alan çalışmasında İstanbul Teknik Üniversitesi İTÜ Mimarlık Fakültesi Rölöve ve Restoras­yon Projesi dersi 2002-2003 kapsamında Nilgün Çakır, Meltem Öztürk, Başak Tekin ve Se­ran Özsel adlı öğrenciler tarafından hazırlanan hazire rölövesi kullanılmıştır. Bu rölöveyı temel alan çalışma, dijital ve siyah-beyaz fotoğraf çe­kimi, gerekli yerlerde kalıp çıkartılması, ayrıntı­lı ölçü alınması ve mezar bezemeleri ile ilgili in­celemeyi içermektedir.Nazirede 208 adet numaralandırılmış mezar ta­şı bulunmaktadır. Tamamına yakınının kitabesi Yücel Demirel tarafından okunmuştur Envan­ter çalışması devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Divanyolu, külliye, hezire, mezar taşı

Osmanlı Mezar Taşları Envanter Çalışması: Çemberlitaş Atik Ali Paşa Camii Haziresi Örneği

Öz