Kuzeybatı Anadolu Avunya Halı ve El Dokumaları Envanteri 2003

Yıl 2004, Sayı: 2, 219 - 235, 01.03.2004

Aydın Uğurlu , Eşref Bülent S. Senem Uğurlu

Öz

Türkiye Bilimler Akademisi Türkiye Kültür Sektörü TÜBA-TÜKSEK etnografya envante­ri kapsamında 2002 yılında başlatılan "Kuzey­batı Anadolu Avunya Halı ve El Dokumaları" envanter çalışmaları 2003 yılında Öncelikle Ça­nakkale ilinin Ayvacık, Ezine ve Bayramiç ilçe­lerinin köylerinde gerçekleştirilmiştir.Halı ve el dokumaları konusundaki araştırma projemizin coğrafi yeri olan Avunya bölgesi, Kazdağı'nın kuzeydoğu eteklerinde, Çanakka­le ilinin Lapseki, Çan, Biga, Ezine, Bayramiç ve Yenice ilçeleri ile Balıkesir ilinin Gönen, Ed­remit, Balya, Havran ilçelerinin çevrelediği alan içindedir.Bölgenin bu konumuna bakıldığında Kazdağının eskil yollarının düğüm noktasında olduğu görülür; Edremit Körfezine, Marmara Denizi­ne, Çanakkale Boğazına ya da Balıkesir'e ulaş­mak kolaydır. Ulaşım kolaylığı, bölgede top­lumsal bir hareketlilik, ticari ve kültürel ileti­şimde çeşitlilik yaratmış, yöre halı ve el doku­malarına da birçok özellik kazandırmıştır.2003 yılı alan araştırmaları sırasında, Avunya bölgesinin merkezi olan Yenice ilçesine yakla­şıldığı ölçüde Avunya halı ve el dokumalarının karakteristiğim taşıyan dokumalarının daha da çeşitlendiği görülmüştür. Araştırma konumuz kapsamındaki dokuma örneklerinin malzeme­leri, tekniği süslemeleri renk ve kullanım özellikleri çok boyutlu yaklaşımlar ve değerlen­dirmeler ışığında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Avunya, Avonya, Agonya, halı, dokuma

Kuzeybatı Anadolu Avunya Halı ve El Dokumaları Envanteri 2003

Öz

The ethnographic inventory project for Northwest Anatolia Avunya carpet and handweaving is carried out within the framework of the Turkish Academy of Sciences TUBATUKSEKI. The study was initiated in 2002. In 2003 initial inventory studies have been conducted in Ayvacık, Ezine, and Bayramiç, ali towns of Çanakkale province. The Avunya region, which is the focus of our research project on carpets and handweaving is located on the north-eastern outskirts of Kazdağı Mt. Ida on the Anatolian side of the Çanakkale province. This area includes Lapseki. Çan. Biga. Ezine, Bayramiç, Yenice, and Gönen, Edremit, Balya and Havran within the Balıkesir province. When we look at this situation it becomes clear that Kazdağı Mt. Ida is located at the critical crossroads of ancient road connections. From here it is easy to reach Edremit bay, the Marmara sea, the Çanakkale straits Dardanelles or Balıkesir. Because of the easy connections in the region, and commercial activities, different cultures have affected the regional carpet and hand-weaving traditions.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Avunya, Avonya, Agonya, carpel, weaving

Kaynakça

• AKURGAL, Ekrem 2000 Anadolu Uygartiklan. 7. baskı. İstanbul; Neı Turistik Yayınlar.
• ALP, Sedat 2001 W Çağında Anadolu Çmyazıti ve Hiyeroglif Yanlı Kaynakla/ [TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 140). Ankara: TÜBİTAK
• ATEŞ. Mehmai 1996 Mitolojiler. Semboller ve Halılar. İstanbul: Symbo1 Yayıncılık
• AYDIN. Erdoğan 1997 Farili ve Fenlı Miller ve Gerçekler. Ankara: Doruk Yayımcılık
• BAŞARAN. Ceval 2002 Geçmişsen Günümüze Bayramiç. Tarihi Coğrafyası ve Arkeolojisi. Çanakkale: Bayramiç Belediyesi.
• BRANDAU. Birgıt 2002 Troıa. Bu Kent ve Milleri. Yem Keşifler, çev. Vedat Çorlu, Ankara: Arkadaş Yayınlan.
• BRANDAU. Birgit ve Helmut SCHICKEHT 2003 Hititler Bilinmeyen bir Dünya imparatorluğu, çev. Nazile Mertoglu. Ankara: Arkadaş Yayınları.
• BRAUN, Heinrich 1969 ..Forman der Kunrş I. Die Kunst ım Alierlum. 9 . baskı München: Verlag Martın Lurz.
• 1972 Formen deı Kunıs W. Die Kutıst im Milteielter 12. baskı München. Verlag Martin Lurz.
• 1972 Formgn der Kt/nts III. Renaissance ırnd Ss'ock. 11. baskı. MüncTren: Verlag Martın Lurz.
• 1974 Formen de/ Kunls IV 19 und 20 Jahrhund&t München: Verlag Mailin Lurz.
• ÇELGİN. Güter 19SB Eski Yunan Dininde ve Mitolojisinde Artemis. (Arkeoloji vo Sanal Yayınları Eskiçağ Dinleri ve Mitolojileri Dizisi 1|. İstanbul. Arkeoloji ve Sanat Yayman s. 50.
• DAY. Cyrus L 1995 Knots&Splices IB. baskı London: Adiard Coles Nautical.
• DUCHENE. Heıve 2002 Trois Hazineleri veya Schliemann'm Düşü. çev. AN Berk ray. (Yapı Kredi Yayınlan Genel Kültür Dizisi) Istanbul: Yapı Kredi Yayınları
• ERHAT. Azıa 1993 Miroloji Sözlüğü. 5. baskı. İstanbul: Remzi Kitabet.
• ESTİN, Colette ve Helens LAPORTE 2002 Yunan ve Rome Mitolojisi. 3. baskı, çev. Musa Eranr (Tübrtak Popüler Bilim Kitaplığı 28). Ankara: TÜBİTAK
• Et-TANCİ. Muhammed 1993 ibnı Baruta Seyahatnamesi MI- sadaleştıren ve baskıya hazırlayan- Mümin Çevik. Istanbul: Üçdal Neşriyat.
• Halika mas Balıkçısı ICoval Şek ir KABAAGAÇLII 1962 Anadolu Tanrıları, 2. baskı, (Yedilepe Yayınları 43). Isıanbul: Yedilepe Yayınları.
• 1974 Anadolu Efsaneleri. 3. baskı. (Yeditepa Yayınları 29). Istanbul: YedileoE Yayınları.
• 19B1 Düşün Yazılan, yayına haz Azrg ERHAT, JBilgı Yayınlan 241. Halı karna s Balıkçısı Bütün Eserleri 51 Ankara: Bilgi Yayınevi
• 1980 Merhaba Anadolu, derleyen: Şadan Gükovalı. (Bilgi Yayınlan 241, Helıkamas Balıkçısı Bülün Eserleh 5). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• 1382 Altıncı Kıta Akdeniz. (Bilgi Yayınlan 242. Halikarnas Balıkçısı Bütün Eserleri 9). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• 2002 İmbat Serinliği, yayına haz. Şadan Gökovalı. (Bilgi Yayınlan 241. Halıfcamas Balıkçısı Bütün Eserleri 22). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Herodotos 2002 Herodot Tarihi, çev. Müntekim Ökmen. (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Tarih Dizisi 40). İstanbul: Türkiye Is Bankası Homeros
• 1978a fiyatla, 3. baskı. çev. Azra Erhat. A. Kadir. İstanbul: Sander Kitabevi.
• 197Bb Odyssere, 2 baskı, çev Azra Erhat, A Kadir İstanbul: Sander Kitabevi.
• HUNLICH, Richard 196B Textile Rohstoffkunde Berlin: Schrele&Schön.
• JENIKINS, lan 1993 Greek and Roman Lite. 3. baskı. Milan: The Trustees of the British Museum.
• KORFMANN, Manfred 2001 Düş ve Gerçek Sergi Katalogu 1. baskı. çev. Selma Bulgurlu Gün. İstanbul: Homer Kitabeyi. Kültür ve Turizm Bakanlığı lyay.)
• 1983 Anadolu Medeniyetleri Sergisi (22 Mayıs - 30 Ekim 19S3I MI. İstanbul: Güzel Sanatlar Matbaası
• MANFRED!. Valeno Massimo 20Q1 Büyük İskender/Anadolu'nun Kapıları. 2, 3. baskı, çev Eren CENDEY. (CaQdas Dünya Yazarları Dizisi), İstanbul: Can Yayınları.
• MAN SEL. Arif MüfiÜ • 971 Ege ve Yunan Tgnhı. 3 baskı, (Türk Tarih Kurumu Yayınlan XIII. sen, no. Bb). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Dsman Hamdı Bey ve Mane de LAUNAY 1999 1873 Yılında Türkiye 'de Halk Giysileri Elbise-ı Osmaniyye. çev. Erol Üyerpazarçı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• ÖZALP. A. Yalçın 2003 Gemici Bağları. İstanbul: Denizler Kitabevi/ Kaptan Yayıncılık.
• ÖZDEMİR. Zekeriya 2002 Adramytiion den Efeler Toprağı Edremit'e, cilt 2. Ankara: Zekenya Özdemlr.
• Plularkhos 1980, Büyük iskender. Hayalı ve Savaşları, çev. Vahdet Güllekm. (Unlü Kişiler Dizisi 3). İstanbul: Redo Yayınları.
• RICE. Tamaiö Talbot 1998 Bizans'ta Günlük Yaşam. Kost3ntinopolis Bizans'ın mücevher,; çev. Bilgi Altınok. (Tarih Dizisi 24). İstanbul: Göçebe Yayınları.
• 3ELSAM. Mllllcent E. 1982 Cotton Now York: William Morrow.
• Sırabon 1937 Coğrafya Anadolu (Kitap: XII.XIII, XlVh çev Adnan Pekman, (Arkeoloji ve Sanat Yayınlan Antik Kaynaklar Dizisi lal. İstanbul. Arkeoloji ve Sanat Yayınlan.
• 1993 Antik Anadolu Coğrafyası, Geographıka: XH-XllfXIV. çev. Adnan Pekman, (Arkeoloji ve Sanat Yayınlan Antik Kaynaklar Dizisi la). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• SU. Kâmil 1938 Balıkesir ve Civarında Yürük ve Türkmenler. İstanbul Balıkesir Halkevi Yayınları
• SÜMER. Faruk 1999 Oğuzlar (Ttırkmenled-Tariblen-Boy Teşkılatı-Deştanları 5. baskı. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• TAŞKIN, Sefe 1998 Anadolu Kültürünün Gizi) Tarihi. Mysıa ve Isık İnsanları 2. baskı İstanbul: Sal Yayıncılık.
• TEXIER. Charles 2002 Küçük Asya. Coğrafyası. Tarihi ve Arkeolojisi, cilt 1 , çev. Alı Sual Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• TULU NAY. Elif Tül 1S98 Pelopsün Gizemi. Anlık Kaynaklara Göre Tunç Cağında Anadolu'dan Yapılan Göçler VB Otympta Zeus Tapınağı Tasvir Programı Hakkında Yem Görüşler. iGraphis Yayınları 5). İstanbul; Graphıs Yayınlan.
• TUNC ER, Ömer 198 8 İşte Anadolu. 2. baskı. (Arkeoloji ve Sanat Yayınları Deneme. Eleştiri ve Tarih Dizisi İlk İstanbul Arkeoloji ve Sanal Yayınları. Türk Tarih Kurumu lyay]
• 1977 Hesıodos Esen ve Kaynaklan, çev. Sabahattin Eyuboglu, Azra Erhat, [Türk Tarih Kurumu Yayınlan XX. dizi. sayı; 5). Ankara; Türk Tarih Kuru¬ mu.
• UHLİG. Helmut 2001 Avrupa'nın Anas, Anadolu çev Yasemin Bayer. İstanbul: Telos Yayınlan.
• UMAR, Bilge 1993 Türkiye'deki Tarihsel Adlar. 2. baskı. İstanbul: İnkılâp Kitabeyı.
• 1999 ilkçağda Türkiye Halkı. İstanbul İnkılâp Kitabevi
• 2001 Lydia. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• 2002 Aiolis. Isıanbul: İnkılâp Kitabevi
• 2003 Troia. İstanbul. İnkılâp Kitabevi.
• UZUNÇARS'LL İsmail Hakkı 2000 Karesi Vilayeti Tarihçesi. 2. baskı, yayıng haz. Abdülmecn Mutat. (Zağanos Kültür ve Eğitini Vakfı Yayınlan 7). Balıkesir: Zağanos Kültür ve Eğitim Vakfı.
• YÖRÜKÂN. Yusul Zıya 199S Anadolu'da Aleviler ve Tahtacılar, eklerle yayıma haz. Turhan Yörük&n. (Küllür Bakanlığı Yayınları
• 2104. Yayımlar Dairesi Başkanlığı Başvuru Kitaplan Dizisi 5S). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• YURTGÜVEN. H. Mehmei 1949 Mensucat: Yün. pamuk, keten, ipek ve sentetik ipeklerle düz hendesek armür ve /akar çiçekli dokumacılık derçleri. Butsa: Istanbul Matbaacılık, s. 10.