İMPARATOR’UN DÖNÜŞÜ: NICOMEDIA FRIZINE AİT ÇALINAN İMPARATOR RÖLYEFİ’NİN TEKNİK VE İKONOGRAFİK DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2020, Sayı: 22, 11 - 19, 31.12.2020

Tuna Şare Ağtürk

https://doi.org/10.22520/tubaked.2020.22.001

Cited By: 1

Öz

Bu makale 2009 İzmit (Nicomedia) Çukurbağ Kurtarma Kazıları sonrasında çalınan ve 2019 yılında Türkiye Anıtlar
ve Müzeler Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi’nin girişimleri ile bulunduğu Almanya Münih’ten, ait olduğu
Kocaeli Arkeoloji Müzesi’ne getirilen Geç Roma Dönemi boyalı mermer kabartmasının (rölyef paneli) ilk akademik
değerlendirmesini ve belgelenmesini içerir. Detaylı teknik ve ikonografik incelemede, rölyef panelinin MS. 3.
yüzyıl sonunda başkent Nicomedia’da, ikili imparatorlar Diokletianus ve Maximianus döneminde inşa edilmiş olan
dev imparatorluk kompleksinin içini süsleyen ve toplam uzunluğu 55 metreyi bulan boyalı mermer rölyef frizinin
bir parçası olduğu anlaşılmıştır. Rölyef paneli, kaçırılma sırasında kırılan ve Kocaeli Arkeoloji Müzesi deposunda
bekletilen diğer küçük parçaları ile birleştirilerek orijinal bağlamında yeniden değerlendirilmiştir. Rölyefin üzerinde
bir değil iki imparatorun, aralarında da çelenk tutan tanrıça Nike’nin tasvir edildiği ve panelin Nicomedia frizinin diğer
panelleriyle birlikte, imparatorluk kompleksinin içindeki entabletüre yerleştirildikten sonra boyandığı anlaşılmıştır.
Rölyef üzerinde iyi korunan boyalar üzerinde yapılan mikroskobik inceleme eserin yapımında kullanılan pigment
içerikleri ve ikonografik anlatımda renk kodları gibi birçok yeni veriye ulaşmamızı sağlamıştır. İmparatorlarının
savaş zaferini simgeleyen rölyef, Nicomedia frizindeki diğer imparatorluk tasvirleri gibi, imparatorluk kültü tapınımı
ve kutlamaları çerçevesinde kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nicomedia, Roma İmparatorluk Kabartması, Antik Heykel Boyama

Kaynakça

• ABBE, M. B. ve T. ŞARE AĞTÜRK. 2019. ‘The New Corpus of Painted Imperial Roman Marble Reliefs from Nicomedia: A Preliminary Report on Polychromy’, Technè, 48: 101–10.
• ADAM, J. 1994. Roman Building: Materials and Techniques, London: Batsford.
• AYLWARD, W. 2009. ‘Lewises in Hellenistic and Roman Building at Pergamon’, in M. Bachmann (ed.), Bautechnik im Antiken und vorantiken Kleinasien, BYZAS, 9, Istanbul: Ege Yayınları, 309–22.
• BARNES, T. D. 1982. The New Empire of Diocletian and Constantine, Cambridge: Harvard University Press.
• BARNES, T. D. 1996. ‘Emperors, Panegyrics, Prefects, Provinces and Palaces (284–317)’, Journal of Roman Archaeology, 9: 532–52.
• BINGÖL, O. 2004. Antik Mimari’de Taş, İstanbul: Homer Kitabevi.
• CORCORAN, S. 2000. The Empire of the Tetrarchs: Imperial Pronouncements and Government, AD 284–324, Oxford: Oxford University Press.
• KLOSE, C. 2015. ‘A Farewell to Methods?’ , in C. Klose, L. C. Bossert, and W. Leveritt (eds), Fresh Perspectives on Graeco- Roman Visual Culture: Proceedings of an International Conference at the Humboldt-Universität, Berlin, 2nd–3rd September 2013, Berlin: Humboldt-Universität, 99–116.
• KOEPPEL, G. 1969. ‘Profectio und Adventus’, Bonner Jahrbücher des Rheinisches Landesmuseums in Bonn, 169: 130–94.
• KOLB, F. 1987. Diocletian und die erste Tetrarchie: Improvisation oder Experiment in der Organisation monarchischer Herrschaft, Berlin: Walter de Gruyter.
• REES, R. 2004. Diocletian and the Tetrarchy, Edinburgh: Edinburgh University Press.