Metropolis Aşağı Hamam Palaestra’da (Han Yıkığı) Ele Geçen Doğu Sigillata A Grubu Seramikleri

Yıl 2021, Sayı: 24, 105 - 126, 31.12.2021

Volkan Yıldız

https://doi.org/10.22520/tubaked2021.24.006

Öz

Bu çalışmada, Metropolis antik kentinin önemli yapılarından birisi olan Aşağı Hamam Palaestra’da (Han Yıkığı) gerçekleştirilen kazılar sonucunda ele geçen Doğu Sigillata A grubu seramikleri değerlendirilmiştir. Yapıda bulunan seramiklerin değerlendirilmesi sonucunda Doğu Sigillataları arasında en az bulunan grubun 27 örnekle Doğu Sigillata A grubu seramikleri olduğu tespit edilmiştir. Bu seramiklerden gövde parçaları ve form takibi yapılamayan küçük boyutlu parçalar çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. 15 parça seramik genel olarak J. Hayes’in tipolojisine bağlı kalarak gruplandırılmıştır. Hayes’in tipolojisinde yer almayan 3 parça seramik ise Patara tipolojisine göre değerlendirilmiştir. Gruplandırma sonucunda Doğu Sigillata A grubuna giren toplam 14 farklı form saptanmıştır. Bu sınıflandırmaya göre tabak, kase, krater ve testiler ana kap türlerini oluşturmaktadır. Bu kap türleri de kendi içinde kronolojik olarak sıralanmıştır. Aşağı Hamam Palaestra’da ele geçen Doğu Sigillata A grubu seramikleri arasında en erken örnek MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı ile MÖ 1. yüzyıl aralığına tarihlenmektedir. Bu gruba giren en geç örnek ise MS 2. yüzyılın ilk yarısına aittir. Yapıda bu grubun en yoğun görüldüğü tarih ise MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı ile MÖ 1. yüzyıl aralığıdır.

Anahtar Kelimeler

Metropolis, Ionia, Aşağı Hamam Palaestra, Roma Seramiği, Doğu Sigillataları, Doğu Sigillata A

Eastern Sigillata A Group Pottery from The Lower Bath Palaestra (Han Yıkığı) of Metropolis

Öz

In this research, I studied Eastern Sigillata A finds which were found during the excavations carried out in The Lower Bath Palaestra (Han Yıkığı) of Metropolis. The Lower Bath Palaestra is one of the important structures of the ancient city of Metropolis. Among the Eastern Sigillata finds from The Lower Bath Palaestra, it is identified that Eastern Sigillata A is the rarest group with 27 examples. The body sherds and small amorphous pieces among these examples are excluded in this study. 15 examples are classified depending generally on the typology of J. Hayes. 3 pieces which aren’t belong to the typology of J. Hayes are evaluated according to the typology of Patara. As the result of the classification, a total of 14 different forms belong to Eastern Sigillata A are determined. According to this classification, main forms are plates, bowls, craters and jugs. If the forms are chronologically sorted, the earliest example of Eastern Sigillata A pottery from the Lower Bath Palaestra is dated to the period between the second half of the 2nd century BC and 1st century BC. The latest example is from the 2nd century AD. Finds of the period between the second half of the 2nd century BC and 1st century BC are the most common Eastern Sigillata A examples of the building.

Anahtar Kelimeler

Metropolis, Ionia, Lower Bath Palaestra

Kaynakça

• Aybek, Serdar, Öz, Ali Kazım ve Ekin Meriç, Aygün, 2011. “Metropolis 2009 Yılı Kazı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantıları 32. Cilt 3, 166-181.
• Aybek, Serdar, Öz, Ali Kazım ve Ekin Meriç, Aygün, 2012. “Metropolis 2010 Yılı Kazı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantıları 33. Cilt 2, 313-337.
• Aybek, Serdar, Öz, Ali Kazım, Ekin Meriç, Aygün, Balım, Yılmaz ve Arslan, Burak, 2014. “Metroplis Kazısı’nda 2013 Yılı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 36. Cilt 2, 325-347.
• Aybek, Serdar, 2014. “Ausgrabungen am unteren (Han Yıkığı) römischen Bad und an der Palastra in Metropolis (Ionien): Ein kurzer Bericht mit epigraphischem Anhang”. (Ed. B. Dreyer). Die Surveys im Hermos- und Kaystrostal und die Grabungen an den Thermen von Metropolis sowie am Stadion von Magnesia am Meander (Ionien): Orient&Occident in Antiquity, Bd./Vol.1. s.107-124, Berlin: Lıt Verlag Fresnostr.
• Aybek, Serdar ve Arslan, Burak, 2015. “Metropolis’te Bulunan MS 2.-3. Yüzyıla Tarihli İon Tipi Sütun Başlıkları”. (Eds. E.Okan- C.Atila). Prof.Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan (Studies in Honour of Ömer Özyiğit) s.29-45, İstanbul: Ege Yayınları.
• Aybek, Serdar, Gülbay, Onur, Balım, Yılmaz ve Arslan, Burak, 2015. “Metroplis 2014 Yılı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 37. Cilt 3, 25-45.
• Aybek, Serdar, 2016. “Metropolis’te Bulunan Üç Roma Hamamı: Şehir Planlama, Mimari Özellikler ve Sosyal Kontekst Bakımından Kısa Bir Değerlendirme”. Arkeoloji ve Sanat 153. Eylül-Aralık, s.109-124.
• Aybek, Serdar, Gülbay, Onur, Balım, Yılmaz ve Arslan, Burak, 2017. “Metroplis Arkeolojik Araştırmaları, 2015”. Kazı Sonuçları Toplantısı 38. Cilt 1, 439-456.
• Aybek, Serdar, 2018a. “A Brief Presentation of Hellenistic and Roman Statues from The Civic Center of Metropolis”. (Eds. B.Dreyer- S. Aybek) Orient&Occident in Antiquity/ Orient&Okzident in der Antike Bd./Vol.3, s.9-24, Berlin: Lıt Verlag Fresnostr.
• Aybek, Serdar, 2018b. “Metropolis’ten İki Komutan-Yönetici Heykeli Parçası” Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD) 39, s.293-310. Aybek, Serdar ve Gülbay, Onur, 2019. “The Cult of Zeus Krezimos at Metropolis Previous Observations on the Sacred Area and Cult” (Eds. B.Engels-S.Huy-C.Steitler), Byzas 24, s.241-252, İstanbul: Ege Yayınları.
• Aybek, Serdar ve Arslan, Burak, 2020. “Metropolis’te Bulunan Mezarlar ve Kentin Nekropolis Lokalizasyonu Üzerine Düşünceler”. Tüba-Ar 26, s.111-130. Aybek, Serdar, Arslan, Burak, Balım, Yılmaz ve Canseven, Umut, 2020. “Metroplis 2018 Yılı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 41. Cilt 4, 151-170. Aybek, Serdar, Arslan, Burak ve Gülbay, Onur, 2021. “The Peristyle House of Metropolis”. İstanbul: Ege Yayınları.
• Beyll, D., 1993. “Terra Sigillata aus der Marienkirche in Ephesos Erste Zwischenbilanz”. ÖAI Berichte und Materialen 5, s.5-45.
• Crowfoot, G. M., 1957. “Terra Sigillata General List”. (Eds. J. W. Crowfoot, G. M. Crowfoot, K. Kenyon), The Object from Samaria, Samaria-Sebeste III, s.306-357, London.
• Ekin-Meriç, Aygün, 2014. “A New Deposit from a ‘Banquet Hall’ of the Bath-Gymnasium in Metropolis”. ÖAI 83, s.11-41.
• Gassner, Verena, 1997. “Das Südtor der Tetraganos Agora, Keramik und Kleinfunde”. FİE 13, 1,1, Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Hayes, John W., 1973. “Roman Pottery from the South Stoa and Corinth” Hesperia 42 s.416-470.
• Hayes, John W., 1985. “Sigillate Orientali”, EAA, Enciclopedia dell’Arte Classica e Orientale. Atlante delle Forme Ceramiche II: Ceramica Fine Romana nel Bacino Mediterraneo, s.1-96, Roma.
• Hayes, John W., 1991. “Paphos. The Hellenistic and Roman Pottery”. Paphos Bd.III, Nicosia.
• Hayes, John W., 2008. “The Roman Pottery. Fine Ware Imports”. The Athenian Agora XXXII, Princeton, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens.
• Johansen, Carlotte Friss, 1971. “Les terres sigillées oriantales”. (Eds. A. P. Christensen- C. F. Johansen), Les Poteries Hellénistiques et les Terres Sigillées Orientales, Fouilles et Recherches de la Fondation Carlsberg 1931-1938, HAMA III, 2, s.55-204, Copenhague.
• Jones, F. F., 1950. “The Pottery”. (Ed. Hetty Goldman). Excavations at Gözlükule. Tarsus, Vol.I., The Hellenistic and Roman Periods, s.149-296, Princeton New Jersey.
• Karakaş, Gülçin, 2019. Soli/Pompeiopolis E7 Plankaresi Rögar Buluntuları. Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Kenrick, P. M., 1985. “The Fine Pottery”. Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice), Vol. III, Part 1, Supplements to Libya Antiqua- V, London Tripoli.
• Kenyon, Kathleen M., 1957. “Roman and Later Wares, Terra Sigillata”. (Eds. J.W. Crowfoot – G. M. Crowfoot – K. M. Kenyon). The Objects from Samaria, Samaria - Sebaste, Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British expedition in 1935 Band 3, s.281-306, London.
• Körsulu, Hatice, 2015. “Kanytellis Atölye Kazısı Seramik Buluntuları”. (Ed.Ümit Aydınoğlu) Kanytellis, Kanlıdivane, Dağlık Kilikia’da bir Kırsal Yerleşimin Arkeolojisi, s.131-148, İstanbul: Ege Yayınları.
• Körsulu, Hatice ve Ergürer, H. Ertuğ, 2019. “Isauria Kenti Philadelphia’dan (Karaman-Ermenek-Gökçeseki) Doğu Sigillata A (DSA) Seramikleri”. Cedrus VII, s.365-387.
• Kramer Norbert, 2004. “Gindaros: Geschichte und Archäologie einer Siedlung im nordwestlichen Syrien von hellenistischer bis in frühbyzantinische Zeit. (Internationale Archäologie 41), Rahden.
• Ladstatter, Sabine, 2005. “Keramik”. Ed. H. Tür, Hanghaus 2 in Ephesos. FİE 8.6. s.230-358, Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Ladstätter, Sabine ve Liedl, Hannah, 2020. “Die Gefäßkeramik”. (Ed. S. Ladstätter) Eine Frühkaiserzeitliche Grubenverfüllung aus dem Hanghaus 2 in Ephesos, Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Institutes 18, s.21-99.Wien: Verlag Holzhausen GmbH.
• Lapp, Paul W., 1961. “Palestinian Ceramic Chronology 200 BC – AD 70”. AASOR III, New Haven: American Schools of Oriental Research.
• Meriç, Recep, 2002. “Spathellenistisch-römische Keramik und Kleifunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos”. Forschungen in Ephesos IX/3, Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Meriç, Recep, Öz, Ali Kazım ve Ekin Meriç, Aygün, 2005. “2003 Metropolis Kazıları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 26.Cilt 2, 137-147.
• Meriç, Meriç, Öz, Ali Kazım, Ekin Meriç, Aygün ve Aybek, Serdar, 2006. “Metropolis 2004 Yılı Kazı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 27. Cilt 1, 249-261.
• Meriç, Recep, Öz, Ali Kazım, Ekin Meriç, Aygün, Aybek, Serdar ve Güngör, Eda, 2007. “2005 Yılı Metropolis Kazıları”. Kazı Sonuçları Toplantısı 28. Cilt 2, 243-253.
• Mitsopoulos- Leon, Veronika, 1991. “Die Basilika am Staatsmarkt in Ephosos Kleifunde”. 1. Teil: Keramik Hellenistischer und Römischer Zeit, FIE IX 2/2, Schindler-Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Munsell 2013, Munsell Soil Color Charts, U.S. Gov. Print, Washington D.C.
• Özdilek, Banu, 2017. “Andriake Sinagogu’ndan Ele Geçen DSA Grubu Seramikler”. Cedrus V, s.327-395.
• Robinson, Henry S., 1959. “Pottery of the Roman Period”.The Athenian Agora V, Princeton, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens.
• Slane, Kathleen, 1997. “The Hellenistic and Roman Pottery: The Fine Wares, Tel Anafa II”. Ann Arbor: Kelsey Museum.
• Tekocak, Mehmet, 2006. Kelenderis Roma Çağı Seramiği. Selçuk Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• Tekocak, Mehmet, 2017. “Akdeniz’de Antik Çağ’da Bir Liman Kenti Olan Kelenderis’te Aşağı Şehir Sondajında Bulunan Doğu Sigillatası A Grubu Seramikleri”. SUTAD 41: s.213-235.
• Tekocak, Mehmet, 2019. “Stratonikeia Kazılarında Bulunan Kırmızı Astarlı Seramikler”. (Ed. Bilal Söğüt) Stratonikeia Çalışmaları 4. Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları, s.85-123, İstanbul: Ege Yayınları.
• Uygun, Çilem, 2011. “Tepecik Kırmızı Astarlı Seramikleri (İ.Ö.2. YY – İ.S. 4. YY)”. Patara IV, 2. İstanbul: Ege Yayınları.
• Vessberg, Olof ve Westholm, Alfred, 1956. “The Hellenistic and Roman Periods in Cyprus”. The Swedish Cyprus Expedition, Vol.IV.PArt 3, Stockholm.
• Waagé, Frederick O., 1948. “Antioch on-the-Orontes IV”. 1, Ceramics and Islamic Coins. Princeton: Princeton University Press.
• Wannagat, D. 2006. “Neue Forschungen in Uzuncaburç 2001-2004: Das Zeus- Olbios-Heiligtum und die Stadt Diokaisareia”, AA 2005/1, s.117-165.
• Williams, Caroline, 1989. “Anemurium, The Roman and Early Byzantine Pottery”. Wetteren: Printed By Universa.
• Yıldız, Volkan, 2006. Tarsus Cumhuriyet Alanı Kazılarında Bulunan Doğu Sigillataları A Grubu Seramikleri. Selçuk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Yıldız, Volkan, 2012. “Tarsus Cumhuriyet Alanı Kazılarında Bulunan Doğu Sigillataları A Grubu Seramikleri”. Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması, AKMED, s.521- 539.
• Yıldız, Volkan, 2016. “Akhisar Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Roma Seramiği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 3, s.252-273.
• Yıldız, Volkan, 2019a. “Alanya Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Doğu Sigillataları A, B ve C Grubu Seramikleri”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (DÜSBED), 23, s.108-127.
• Yıldız, Volkan, 2019b. “Soli Pompeiopolis Sütunlu Caddesi’nde Bulunan Doğu Sigillatası D Grubu Seramikleri”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 42, s.245-274.
• Zelle, Michael, 1997. “Die Terra Sigillata aus der Westtor- Nekropole in Assos”. Asia Minor Studien, Bd.27.
• Zoroğlu, Levent, 1986. “Samsat’da Bulunan Doğu Sigillataları İlk Rapor”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 3, s.61-100.