Bozkır Kavimlerinden Azlar

Yıl 2005, Sayı: 17, 119 - 133, 01.09.2005

Dr. Kılıç Osmanov

Öz

Anahtar Kelimeler

-

BOZKIR KAVİMLERİNDEN AZLAR

Öz

M.Ö. VII-VI. yüzyıllara varan tarihi geçmişi ile İskitlerinSakların etnik kökeni önemli bir tartışma konusudur. İskitlerin kurganlarında ve kültürel hayatlarında tespit edilen özellikler Merkezî Asya’dan gelen bir kavim olduklarını açıkça ortaya koymaktadır. Araştırmamızda İskitlerin hangi boylarında Türk, hangilerinde İran etnik dokusunun hâkim olduğu konusu (etnonim ve kültürel unsurlarla) aydınlatılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

İskit, Saka, Güney Sibirya, Altay, Yedisu, Tanrıdağları, Azlar, Türkistan

Kaynakça

• ABRAMZON S. M., (1959), “Voprosı etnogeneza kırgızov po danım etnografii”, eskpeditsii, C.III, Moskva, AN SSSR Yayınları.
• kırgızskoy arheologo-etnografiçeskoy
• AKİŞEV K. A., G. A KUŞAYEV, (1963), Drevnyaya kultura sakov i usuney dolinı reki İli, Alma-Ata: AN KAZ SSR Yayınları.
• ARİSTOV N. A., (1896-1897), “Zametki ob etniçeskom sostave tyurkskih plemyon i narodnostey i svedeniya ob ih çislennosti”, Jivaya Starina, S. III-IV; Otd. Ott, Sen-Peterburg: Imp. Akad. Nauk Ya- yınları.
• BARTOLD V.V., (1968), Sob. Soç., T. V, Moskva:Vost. Lit. Yayınları.
• BERNŞTAM A. N., (1951), Oçerk istorii gunnov, Leningrad:LGU Ya- yınları.
• BERNŞTAM A. N., (1952), “İstoriko-arheologiçeskiye oçerki Tyan- Şanya i Pamiro-Alaya”, Materialı i issledovaniya po arheologiyi SSSR, S. 26, Moskva: AN SSSR Yayınları.
• ÇERNİKOV S. S., (1965), Zagadka zolotogo kurgana, Moskva:Nauka Yayınları.
• ÇLENOVA N. L., (1967), Proishojdeniye i rannyaya istoriya plemyen tagarskoy kulturı, Moskva: Nauka Yayınları.
• DURMUŞ İ., (1993), İskitler (Sakalar), Ankara:Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• DREMOV V.A., (1990), “Tsentralno-Aziyatskiye svyazi naseleniya Gornogo Atlaya v epohu rannego jeleza po dannım antropologiyi”, Problemı antropologiyi i etnografiyi Yujnoy Sibiri, Barnaul: BGU Yayınları.
• Drevniye avtorı o Sredney Azii, (1940), Taşkent: Gos. İzd. Nauç.-Tehn. i Sots. Ekon Lit. Uzb. SSR Yayınları.
• EBERHARD W., (1996), Çin’in Şimal Komşuları, (Çev. N. Uluğtuğ), Ankara:TTK Yayınları.
• ELNİTSKİY L. A., (1977), Skifiya Evraziyskih stepey, Novosibirsk:Nauka Yayınları.
• GİNZBURG V.V., T. A. TROFİMOVA, (1972), Paleoantropologiya Sredney Aziyi, Moskva: Nauka Yayınları.
• GÖMEÇ S., (1992), “Kök Türkçe Kaynaklarda Geçen Boy ve Kavim Ad- ları Üzerine: Aparlar”, Türk Dünyası Dergisi, S. 72, İstanbul.
• GÖMEÇ S., (1994), “Kök Türkçe Kaynaklarda Geçen Boy İsimleri: Çikler”, Türk Kültürü, 32/370, Ankara.
• GÖMEÇ S., (1994), “Kök Türkçe Kaynaklarda Geçen Boy İsimleri: Az- lar”, Belleten, 58/221, Ankara.
• GÖMEÇ S., (t. y.), Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, Ankara:Akçağ Yayınları.
• GRİGORYEV V. V., (1871), O skifskom narode sakah, Senpeterburg: Vost. Lit. Yayınları.
• GRODEKOV N. İ., (1889), “Kirgizi i kara-kirgizı Sır-Daryinskoy oblasti”, Yuridiçeskiy Bıt, Taşkent.
• GRUM-GRJİMAYLO G. E., (1926), Zapadnaya Mongoliya i Uryanhayskiy kray, Leningrad, C. II.
• HENNİG R., (1961), Nevedomıye zemli, Moskva: İnostr. Lit. Yayınları.
• Hrestomatiya po istorii SSSR, (1951), Moskva: Ucpedgiz Yayınları.
• İstoriya Kazahskoy SSR, (1957), C. 1, Alma-Ata: Nauka Yayınları.
• İstoriya Kirgizskoy SSR, (1984), C. 1, Frunze:Kırgızstan Yayınları.
• İstoriya Sibiri sdrevneysih vremyen do nasih dney, C.1, (1968), Lening- rad:Nauka Yayınları,
• KELMAKOV V. K., (1970), “Proishojdeniye i pervoe upominaniye-ar”, Etnonimı, Moskva: Nauka Yayınları.
• KIZLASOV L. R., (1960), Taştıkskaya epoha, Moskva:MGU Yayınları.
• KLYAŞTORNIY S. G., (1961), Drevnetyurkskiye runiçeskiye pamyatniki kak istoçnik po istorii Sredney Azii, Moskva:Nauka Yayınları.
• LATİŞEV V. V., (1947), “İzvestiya drevnih pisateley o Skifii i Kavkaze”, VDİ, S. 4, Moskva: Nauka Yayınları.
• MALOV S. E., (1951), Pamyatniki drevnetyurkskoy pismennosti, Moskva-Leningrad:AN SSSR Yayınları.
• MARTINOV A. İ., V. P. ALEKSEYEV, (1986), İstoriya i paleoantropologiya skifo-sibirskogo mira, Kemerovo: Kem. Gos. Univ. Yayınları.
• MEMİŞ E., “İskitlerin Uyguladığı Harp Taktiklerinin Diğer Milletler Üzerindeki Etkileri ve Günümüzdeki Belirtileri”, Türk Kültürü, XXV/293.
• M. YAKİNEF. (1851), Sobraniye svedeniy o narodah, obitavşih v Sredney Azii v drevniye vremena, C. I.-III, Senpeterburg:Imp. Akad. Nauk Yayınları.
• OŞANİN L. V., (1947), “Etnogenez narodov Sredney Aziyi v svete dannıh antropologiyi”, SE, S. VI-VII, Moskva: Nauka Yayınları.
• PETROV K. İ., (1971), “Ob obşnosti uralo-altayskih, indoyevropeyskih i drugih yazıkov”, Arheologiya i etnografiya Başkiriyi, C. IV, Ufa:Baş. GU Yayınları.
• PETROV K. İ., (1973), “Problemı obitaniya nositeley tyurkoyazıçnoy obçnosti do Vostoçnoy Evropı do rubeja n.e. (po drevnegreçesko- latinskim istoçnikam)”, Problemı etnogeneza narodov Sibiri i Dalnego Vostoka, Novosibirsk: Nauka Yayınları.
• PETROV K. İ., (1975), “Problema projivaniya tyurkoyazıçnogo etnosa na Tyan-Şane i v Sredney Aziyi na rubeje naşey erı”, Stranitsı istorii i materialnoy kulturı Kırgızstana, Frunze: Nauka Yayınla- rı.
• POTANİN G. N., (1881), Oçerki severo-zapadnoy Mongolii, C.II, Spb: Tip.Gl. Upravl. Udelov Yayınları.
• PYANKOV İ. V., (1964), “K voprosu o marşrute pohoda Kira II na massagetov”, VDİ, S. 3, Moskva:Nauka Yayınları.
• PYANKOV İ. V., (1968), “Saki (Soderjaniye ponyatiya)”, İzvestia AN Tadjikskoy SSR. Otd. Obşestvennıh Nauk, Vıp. 53, Duşanbe: Nauka Yayınları.
• RADLOFF V. V., (1929), Etnografiçeskiy obzor turetskih plemyen Sibiri i Mogolii, İrkutsk: Tipogr. Udelov Yayınları.
• RADLOFF V. V., (1887), Etnografiçeskiy obzor tyurkskih plemyen Yujnoy Sibiri i Djungarii, Tomsk: Tip. Mihaylova i Makuşkina Yayınları.
• RADLOV V. V., (1893), K voprosu ob uygurah (iz predisloviya k izdaniyu Kutadgu Bilika), Senpeterburg: Imp. Akad. Nauk Yayın- ları.
• RUDENKO S. İ., (1952), Gornoaltasykiye nahodki i skifı, Moskva- Leningrad: AN SSSR Yayınları.
• RUDENKO S. İ., (1960), Kultura naseleniya Tsentralnogo Atlaya v skifskoye vremya, Moskva-Leningrad: AN SSSR Yayınları.
• ŞAHMATOV F. H., (1950), “K voprosu o plemennıh soyuzah i varvarskih gosudartsvah na territorii Kazahstana”, Vestnik AN Kaz. SSR, S. 5(62), Alma-ata: Nauka Yayınları.
• ŞAHMATOV F. H., (1950), “K voprosu ob etnogeneze kazahskogo naroda”, İzvestiya AN Kaz. SSR. Ser. İstoriçeskaya, Vp. 6, Al- ma-ata: Nauka Yayınları.
• TAŞAĞIL A., (2004), Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, An- kara:Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• TOLSTOV S. P., (1962), Po drevnim deltam Oksa i Yaksarta, Moskva:Vost. Lit. Yayınları.
• TOLSTOV S. P., (1948), Drenviy Horezm, Moskva: MGU Yayınları.
• TOLSTOV S.P., (1947), “Osnovnıye problemı etnogeneza narodov Sredney Aziyi”, Sovetskaya Etnografiya, S. VI-VII, Moskva: Nauka Yayınları.
• Trudı kirgızskoy arheologo-etnografiçeskoy eskpeditsii, (1959), C.III, Moskva: Akad. Nauk SSSR Yayınları.
• VAMBERİ H., (1873), İstoriya Buharı i Transoksanii s dervneyşih vremyen do nastoyaşego. (Po vostoçnım obnarodovannım i neobnarodovannım rukopisnım istoçnikam). Perevod A. İ. Pavlovskogo, C. I, Spb.:Imp. Akad. Nauk Yayınları.
• Vsemirnaya istoriya, (1956), Moskva: Gospolitizdat Yayınları.
• ZUYEV Yu. A., (1960), “Tamgi loşadey iz podvlastnıh knyajestv. (Perevod iz kitayskogo soçineniya VIII-X vv. “Tanhuyao”. T.III. Tzün 72. 1305-1308.ss.)”, Trudı instituta istorii, arheologii i etnografii AN Kazahskoy SSR, Alma-Ata, C. 8.
• ZUYEV Yu. A., (1957), “O sootvetstviyi terminov usun-asii, usun-kuşan i k voprosu etniçeskoy prinadlejnosti usuney”, Vestnik AN Kaz. SSR, Alma-ata, S. 5 (146).
• ZUYEV Yu. A., (1957), “K voprosu o yazıke drevnih usuney”, Vestnik AN Kaz. SSR, Alma-Ata, S. 5 (146).