Tarihçi Çeşmîzade Mustafa Reşid’in Edebî Kişiliği

Yıl 2005, Sayı: 18, 17 - 29, 01.01.2005

Öğr. Rafet Atalay

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TARİHÇİ ÇEŞMÎZADE MUSTAFA REŞİD’İN EDEBÎ KİŞİLİĞİ

Öz

Bu yazımızda Tarihçi Çeşmîzade Mustafa Reşîd’in edebî
kişiliği üzerinde durduk. Çeşmîzade Mustafa Reşîd, bugüne kadar tarihçiliği
müderrisliği ve hattatlığı ile tanınmış, divan sahibi bir şair
olmasına rağmen, şairliği üzerinde pek durulmamış bir kişidir. Çağdaşlarından, tezkire yazarı Ramiz, Reşîd’in şiir ve nesirdeki kabiliyetine
dikkat çekerek, onu edebiyat tarihimizde sanatlı söyleyişte ilk akla
gelen isimlerden olan Veysî ve Nergisî ile mukayese etmiştir.
Reşîd’in şiirlerinde, yer yer mahallîleşmeye örnek olabilecek
ifadelere rastlıyorsak da, genelde ağır bir dil ve sanatlı bir söyleyiş
görüyoruz. Onun şiirlerindeki tasannu, şiirlerinin edebî değerini
olumsuz etkilemiştir. Reşîd’in şiirlerindeki konu ve temalar dindışı
bir özellik gösterir. Tasavvufî bakış açısına çok az yerde rastlanmaktadır.
Şiirleri şekil olgunluğuna sahipken duygu ve hayal açısından
dikkate değer bir derinlik ve farklılık taşımamaktadır. Reşîd’in şiirlerinde
yer yer Hind üslûbunu hatırlatacak ifadeler bulunduğunu da belirtmeliyiz.
Sonuç olarak Reşîd, şiir ve inşadaki kabiliyeti ile yaşadığı dönemde öne çıkmış, divan sahibi bir şairdir.

Anahtar Kelimeler

Divan Edebiyatı, Çeşmîzade Mustafa Reşîd, divan, şiir

Kaynakça

• ÇAVUŞOĞLU, Mehmet, (1986) “Dîvân Şiiri”, Türk Dili Dergisi Dîvân Şiiri Özel Sayısı, Sayı: 415-416-417 (Temmuz-Ağustos-Eylül), Ankara, s. 1-16.
• ÇEŞMİZADE MUSTAFA REŞİD, Divan, İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüp- hanesi Nadir Eserler Bölümü, Nu: 9597.
• ÇEŞMİZADE MUSTAFA REŞÎD, Divan, Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Man- zum Eserler Bölümü, Nu: 168.
• ERDEM, Sadık, (1994), Râmiz ve Adab-ı Zurefası, Ankara.
• KÜTÜKOĞLU, Bekir (1993), Çeşmîzâde Tarihi, İstanbul.
• POLAT, Nâzım Hikmet (2002): Bir Jöntürk’ün Serüveni Dr. Şerafettin Mağmumi –Hayatı, Eserleri, Büke Yay., İstanbul