Yeni Bulgular Işığında Müstezad

Yıl 2005, Sayı: 18, 83 - 102, 01.01.2005

Yard. Doç. Dr. Muvaffak Eflatun

Öz

Anahtar Kelimeler

-

YENİ BULGULAR IŞIĞINDA MÜSTEZAD

Öz

Arap edebiyatından, Fars ve Türk edebiyatlarına geçen müstezad,
klasik nazım şekliyle yazılmış bir şiirin tüm mısralarına kısa mısralar getirilerek
elde edilir. Türk edebiyatındaki ilk örneklerine XIV. yüzyıldan itibaren rastladı-
ğımız müstezad, XX. yüzyıla kadar yazılmaya devam etmiştir. Müstezad, Divan
Şiirinin katı kurallarını zorlayan ve aşmaya çalışan bir yapı arz eder.
Bu makale, müstezadın klasik nazım şekilleri içindeki önemini vurgulamanın
yanında, onunla ilgili bilgilere yeni açılımlar getirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müstezad, Türk edebiyatı, Divan şiiri, nazım şekilleri.

Kaynakça

• AKALIN, Sami, 1984, Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul.
• AKÜN, Ömer Faruk, 1994, “Divan Edebiyatı”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, IX, İstanbul, 407.
• Ali Cemaleddin, 1291, Arüz-i Türkî, İstanbul.
• ANDI, M. Fatih, 1997, Servet-i Fünün’a Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değiş- meleri, İstanbul.
• BAN ARLI, Nihat Sami, 1972, Resimli Türk Edebiyatı, İstanbul.
• BENCHENEB Mob., 1960 “Müveşşah”, MEB İslam Ansiklopedisi, VIII, İstanbul, 866-868.
• DELİGÖNÜL, Mehmet, 1972, “Müstezâd”, TDA Yıllığı, Ankara, 93-102.
• DİLÇİN, Cem, 1992, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara.
• DİZDAROĞLU, Hikmet, 1968, “Halk Şiirinde Türler”, Türk Dili Dergisi, Aralık, 276.
• EFLATUN, Muvaffak, 1997 , Türk Edebiyatında Müstezâd, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Basılma- mış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
• HANLERİ, Zeynep, 1341, Râhnümâ-yı Edebiyat-ı Fârisî, Tahran.
• Hüseyin Ayvansarayî, Eş“arnâme—i Müstezâd, İstanbul Kütüphanesi, TY. 5466
• İLAYDIN, Hikmet, 1997, Türk Edebiyatında Nazım, Ankara.
• İPEKTEN, Haluk, 1994, Eski Türk Edebiyatında Nazım Şekilleri ve Arüz, İstan- bul.
• KAVCAR, Cavit, 1977, “Müstezâd”, Türk Ansiklopedisi, Ankara.
• Köprülüzâde Mehmed Fuad, 1926, Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul.
• Manastırlı Mehmet Rıfat, 1308, Mecâmiü’l—Edeb, İstanbul.
• Muallim Nâci, 1307, Istılahât-ı Edebiyye, İstanbul.
• ................ 1322, Lügat-ı Nâci, İstanbul.
• MUTEMEN Zeyne’l—abidin, 13 81, Tahavvül-i Şi’r-i Fârisî, Tahran.
• MUTEMEN, Zeyne’l—abidin, 1381, Tahavvül-i Şi’r-i Fârisî, Tahran.
• PAKALIN, Mehmet Zeki, 1993, Osmanlı Târih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İl, İstanbul, 633.
• PALA, İskender, 1989, Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara.
• SEVÜK, İsmail Habip,1942, Edebiyat Bilgileri, İstanbul.
• Süleyman Paşa, 1289, Mebâniü’l-inşâ, 11, İstanbul.
• ŞEMİSA, Sîrüs, 1385, Envâ-ı Edebî, Tahran.
• Şemseddin Sâmi, 1317, Kâmüs-ı Türkî, İstanbul.
• ŞERİAT, Rıdvan, 1370, Ferheng-i Istılahât-ı Edebî, Tahran.
• YÖNTEM, Ali Cânib, 1926, Edebîyat, İstanbul.