Şan Kızı Destanı Hakkında Bir Değerlendirme

Yıl 2006, Sayı: 19, 257 - 268, 01.02.2006

Arş. Gör. Betül Aydoğdu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

ŞAN KIZI DESTANI HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Hazar Denizi’nin kuzeyinden Avrupa’ya doğru göçen Bulgarlar MÖ. VI. yüzyılda Büyük Bulgar Hanlığını kurmuş ve bölgeye yerleşmiştir. Bu devlet daha sonra İtil Bulgarları ve Volga Bulgarları olarak ikiye ayrılmış ve İtil Bulgarları İslâmiyet’i kabul etmiştir. Şan Kızı Destanı, İtil Bulgarları arasında sözlü olarak aktarılmış ve İslâmiyet’in bu toplum tarafından kabul edilmesinden sonra Mikail Baştu tarafından yazıya geçirilmiştir. Kaşgarlı Mahmut Divanü Lûgat-i Türk adlı eserinde bu destanın iki parçasına yer vermiştir. Aradan geçen iki yüzyıla rağmen şiir parçalarının aslına uygun olarak Divanü Lûgat-it-Türk’te yer alması o dönemdeki kültürel birliğin görülmesi açısından oldukça önemlidir. Ayrıca destanda mitolojik dönemlerden tarihî dönemlere uzanan bir seyir çizgisi görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Bulgarlar, destan türü, Şan Kızı Destanı, Divanü Lûgat-it-Türk

Kaynakça

• AYDOĞDU, Betül (2005), Fahri Bilge’nin Kayseri Yöresi Türk Halk Bilimi Çalışmaları, (basılmamış yüksek lisans tezi), Erciyes Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• ERSOY, Ruhi (2005), “Barak Türkmenleri’nin Sözlü ve Yazılı (Resmi) Tarihlerine Mukayeseli Bir Yaklaşım Denemesi”, Millî Folklor, Sayı 65, 84-93, Ankara.
• GÖRKEM, İsmail (2000) Halk Hikâyesi Araştırmaları: Çukurovalı Âşık Mustafa Köse ve Hikâye Repertuvarı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• KAPLAN, Mehmet (1992), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar – I, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kaşgarlı Mahmut (1991), Divanü Lûgat-it-Türk - I, (Çev:Besim Atalay), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Kaşgarlı Mahmut (1999) Divanü Lûgat-it-Türk - III (4. Baskı), (Çev:Besim Atalay), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Mikail-Baştu İbn Şams Tebir (1991) Şan Kızı Destânı, (Çev: Avidan Aydın), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• NURUTDİNOV, Ferhat (1991/1) “Redaktörün Okuyucuya Olan Sözü”, Şan Kızı Destânı, Kültür Bakanlığı Yayınları, VII-VIII, Ankara.
• NURUTDİNOV, Ferhat (1991/2) “Kadîm Destânın Mukadderatı ve Çağ- rısı”, Şan Kızı Destânı, Kültür Bakanlığı Yayınları, XI-XX, Anka- ra.
• OLEYNİK, Yuriy (1991) “Mikail-Baştu İbn Şams Tebir’in ‘Şan Kızı Destânı’ (882 s.) İçin Önsözü”, Şan Kızı Destânı, Kültür Bakanlığı Yayınları, XXXIII-XXXIX, Ankara.
• ZEKİYEV, Mirfatih Z. (2002) “Bolgar-Tatarların Etnogenezi ve Genel Gelişme Aşamaları”, (Çev.: Lilia Sabirova), Türkler Ansiklopedi- si, Yeni Türkiye Yayınları, C. II, 425-442, Ankara.