Klâsik Türk Şiirinin Kurucularından İbrâhîm Beg

Yıl 2006, Sayı: 19, 363 - 382, 01.02.2006

Doç. Dr. M. Fatih Köksal

Öz

Anahtar Kelimeler

-

KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNİN KURUCULARINDAN İBRÂHÎM BEG

Öz

Klâsik Türk edebiyatının kuruluş dönemine, bu dönem eserleri ve müelliflerine dair bilgilerimizde hâlâ belirsizlikler vardır. Bu yazıda bugüne değin yapılan çalışmaların hemen tamamında bir XV. yüzyıl şairi olarak gösterilen ve kim olduğu konusunda hiçbir bilgi bulunamayan İbrâhîm Beg’in hayatıyla ilgili kayda değer bilgiler sunulacak; onun, hayatının büyük kısmını XIV. asırda geçirmiş, muhtemelen XIII. asrın sonlarında da yaşamış Gülşehrî ve Şeyyâd Hamza muasırı bir kuruluş dönemi şairi olduğu ortaya konulacaktır

Anahtar Kelimeler

İbrâhîm Beg, Klâsik Türk edebiyatı, XV. Yüzyıl, Gülşehrî, Şeyyâd Hamza

Kaynakça

• AKAR, Metin, 1987, “Şeyyad Hamza’ya Ait Yeni Bilgiler”, MÜ Türk- lük Araştırmaları Dergisi, S.2, İstanbul.
• AKÜN, Ömer Faruk, 1966, “Sehî Bey”, İslâm Ansiklopedisi, MEB Yay., C.X, İstanbul.
• ÇAVUŞOĞLU, Mehmet, 1983, Yahyâ Bey ve Divanından Örnekler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• ÇELEBİOĞLU, Âmil, 1999, Türk Edebiyatında Mesnevi (Xv. yy’a kadar), Kitabevi, İstanbul.
• ÇİFTÇİ, Cemil, 1997, Maktul Şairler, Kitabevi, İstanbul.
• DENİZ, Rasim - Ali Rıza KARABULUT, 1983, Şeyh İbrâhîm Tennûrî Divânı Gülşen-i Niyâz’dan Seçmeler, Emek Matbaacılık, Kay- seri.
• eger olmasa: ger olmaz-ısa (Hacı Mahmut Ef. 3791)
• dudağuñ hevesinden: yañağuñ hevâsından (Hacı Mahmut Ef. 3791)
• apuña: kapuña (Hacı Mahmut Ef. 3791)
• bigi: gibi (Hacı Mahmut Ef. 3791)
• DUMAN, Musa, 1996, “XV. Yüzyıl Şairlerinden İbrahim Bey”, İlmî A- raştırmalar S.2, İstanbul.
• DUMAN, Musa, 1997, “İbrahim Bey’in Miraçnamesi: İmlâ Özellikleri, Metin, Sözlük ve Ekler Dizini”, İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. XXVII, İstanbul.
• Eğridirli Hacı Kemâl, yz.: Câmi’u’n-nezâ’ir, Bayezıd Kütüphanesi, Nu. 5781.
• Elvan Çelebi, 1984, Menâkıbu’l-kudsiyye fî Menâsıbi’l-ünsiyye, Haz.: İsmail E. Erünsal – A. Yaşar Ocak, İÜEF Yayını, İstanbul.
• ERGUN, Sadettin Nüzhet, 1935, Türk Şairleri, C.I, İstanbul.
• FİDAN, Mustafa, 2005, İbrahim Tennuri Hayatı ve Eserleri, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yay., Kayseri.
• FİDAN, Mustafa,1995, İbrahim Tennûrî – Gülzâr-ı Manevî (İnceleme – Metin – Sözlük), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• GÜLER, Kadir, 1995, İbrahim Beg Divanı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• GÜLER, Kadir, 2001, “İbrahim Bey Divanı mı, Tennûrî’nin Gülşen-i Ni- yâz’ı mı?”, I. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni, 12-13 Nisan 2001, Kayseri, E. Ü. Fen-Edebiyat Fa- kültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınları Nu. 1, Cilt 1, Kayseri.
• Hacı Mahmut Ef. 3791, İbrâhîm Beg Külliyâtı (Ktp. Kaydına göre Gül- şen-i Niyâz), Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmut Efendi, Nu. 3791.
• İLAYDIN, Hikmet, 1974, “Anadolu'da Klasik Türk Şiirinin Başlangıcı”, Türk Dili, C. 30, S. 277, Ankara.
• İKTYK trsz.: Komisyon, İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Di- vanlar Katalogu, tarih ve yer yok.
• KOCATÜRK, Vasfi Mahir, Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, 2. Baskı, Edebiyat Yayınevi, 1970, Ankara.
• Köprülüzâde M. Fuad, 1927, “Nesîmî’ye Dair”, Hayat, S.20, İstanbul.
• KÖKSAL, M. Fatih, 1998, Kayserili Divan Şairleri, Geçit Yayınları, Kayseri.
• KÖKSAL, M. Fatih, 2003, “Nazire Kavramı ve Klâsik Türk Şiirinde Na- zire Yazıcılığı”, Diriözler Armağanı – Prof. Dr. Meserret Diriöz ve Haydar Ali Diriöz Hatıra Kitabı, Haz.: M. Fatih Köksal – Ahmet Naci Baykoca, Ankara.
• KUT, Günay, 1989, “Ahmedî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.2, İstanbul.
• Lâmiî 1270, Abdurrahman Câmî, Nefahatü'l-üns min Hazarati'l-Kuds (Çev.: Lamiî Çelebi Mahmud b. Osman), Darü’t-tıbaati’l-âmire, İstanbul.
• LEVEND, Âgâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi –Giriş- I, TTK Yayını, 1999, Ankara.
• MANSUROĞLU, Mecdut, 1942, “Anadolu Metinleri (XIII. Asır)”, Tür- kiyat Mecmuası, C. VII-VIII (1940-1942), İstanbul.
• Mehmed Mecdî 1269, Taşköprîzâde Ahmed İsameddin, Hadâikü'ş- şakaik, Çeviren: Edirneli Mehmed Mecdi, Darü’t-tıbaati’l-âmire, İstanbul.
• OLGUN, İbrahim, 1970, “Seyyit Nesimî Üzerine Notlar”, TDAY Belle- ten, Ankara.
• ŞENTÜRK, Ahmet Attila – Ahmet KARTAL, 2004, Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• ŞENTÜRK, Ahmet Attila, 2002, XVI. Asra Kadar Anadolu Sahası Mesnevilerinde Edebî Tasvirler, Kitabevi, İstanbul.
• TARLAN, Ali Nihad, 1963, Necati Beg Divanı, MEB Yayınları, Ankara.
• Taşköprülüzâde İsâmüddîn Ebü’l-hayr Amed Efendi, 1985, Eş- Şakâik’u’n-nu’mâniyye fî ‘Ulemâ’id-devleti’l-‘Osmâniyye, Neşreden: Ahmed Suphi Fuat, İÜEF Yay., İstanbul.
• TS 1988: Komisyon, Tarama Sözlüğü, 2. Baskı, TDK Yay., 8 C. Anka- ra.
• TUMAN, Nail 1949 yz., Tuhfe-i Nâilî, Millî Eğitim Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı Kütüphanesi No. B. 870 .